12. október
12. október er 285. dagur ársins (286. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 80 dagar eru eftir af árinu.
Atburðir[breyta | breyta frumkóða]
- 1428 - Hundrað ára stríðið: Umsátrið um Orléans hófst.
- 1492 - Kristófer Kólumbus tekur land á eyjunni San Salvador í Vestur-Indíum. Það markar upphafið að landvinningum Evrópubúa í Nýja heiminum.
- 1496 - Páll Jónsson sýslumaður á Skarði var drepinn á Öndverðareyri af Eiríki, syni Halldórs Ormssonar ábóta.
- 1581 - Á Patreksfirði var kveðinn upp dómur sem skyldaði alla Íslendinga til þess að eiga vopn. Kallaðist dómur þessi Vopnadómur en komst aldrei í framkvæmd nema á Vestfjörðum.
- 1609 - Vísan Þrjár blindar mýs eftir Thomas Ravenscroft kom út á prenti í London.
- 1617 - Gústaf Adolf 2. var krýndur konungur Svíþjóðar í Uppsölum.
- 1654 - Sprengingin í Delft í Hollandi eyðilagði stóran hluta borgarinnar.
- 1659 - Enska Afgangsþingið sagði John Lambert og öðrum herforingjum upp störfum.
- 1678 - Dómarinn Edmund Berry Godfrey fannst myrtur á Primrose Hill í London. Litið var á það sem staðfestingu á Páfasamsærinu.
- 1683 - Á Hvalfjarðarströnd fannst böðullinn Sigurður Snorrason látinn í læk og var bóndinn Jón Hreggviðsson skömmu síðar dæmdur fyrir að hafa myrt hann.
- 1869 - Valborg, 63 lesta briggskip, strandar á Vatnsnesi í Húnaþingi. Það fórst í stormi sem síðar var kenndur við skipið og kallaður Valborgarbylurinn eða Valborgarveðrið. 3 fórust, en 4 skipverjar komust lífs af.
- 1905 - Verzlunarskóli Íslands settur í fyrsta sinn.
- 1918 - Kötlugos hófst og stóð til 4. nóvember. Fylgdi því mikið jökulhlaup á Mýrdalssandi og myndaðist Kötlutangi í kjölfar þess.
- 1926 - Verkfalli breskra kolanámumanna lauk.
- 1926 - Antonín Švehla tók við af Jan Černý sem forsætisráðherra Tékkóslóvakíu.
- 1929 - Borgin Coyhaique í Chile var stofnuð, en hét þá Baquedano.
- 1946 - Áætlunarflug hófst frá Vestmannaeyjum til Reykjavíkur á vegum Loftleiða.
- 1949 - Óshlíðarvegur var opnaður á milli Hnífsdals og Bolungarvíkur. Fyrstu bifreið um veginn ók Sigurður Bjarnason alþingismaður en farþegar hans voru Hannibal Valdimarsson og Einar Guðfinnsson meðal annarra.
- 1956 - Körfuknattleiksdeild KR var stofnuð.
- 1956 - Körfuknattleiksdeild Tindastóls var stofnuð.
- 1962 - Kvikmyndin 79 af stöðinni eftir skáldsögu Indriða G. Þorsteinssonar var frumsýnd í Reykjavík. Aðalhlutverk léku Kristbjörg Kjeld, Gunnar Eyjólfsson og Róbert Arnfinnsson.
- 1968 - Miðbaugs-Gínea fékk sjálfstæði frá Spáni.
- 1968 - Sumarólympíuleikar settir í Mexíkóborg.
- 1973 - Jóhann Hafstein sagði af sér formennsku í Sjálfstæðisflokknum vegna heilsubrests og Geir Hallgrímsson, varaformaður, tók við.
- 1985 - 22 punda vatnableikja, 88 sentimetra löng, veiddist í Skorradalsvatni og var þetta stærsta bleikja sem veiðst hafði á Íslandi.
- 1991 - Vélbáturinn Jóhannes Gunnar GK fórst við Reykjanes. Björgunarbáturinn Oddur V. Gíslason frá Grindavík bjargaði tveggja manna áhöfn úr gúmmíbjörgunarbáti. Báðir skipverjar voru kaldir og þrekaðir auk þess sem annar var með áverka á brjóstholi. Áhöfn Odds V. Gíslasonar var heiðruð fyrir björgunina.
- 2006 - Tyrkneski rithöfundurinn Orhan Pamuk hlaut Bókmenntaverðlaun Nóbels.
- 2010 - Alþingi kaus saksóknara til að fara með mál á hendur Geir H. Haarde fyrir Landsdómi.
Fædd[breyta | breyta frumkóða]
- 1537 - Játvarður 6. Englandskonungur (d. 1553).
- 1558 - Maximilían 3. erkihertogi af Austurríki (d.1618).
- 1785 - Grímur Jónsson, amtmaður norðan og vestan (d. 1849).
- 1799 - Hannes Stephensen, íslenskur prestur og alþingismaður (d. 1856).
- 1864 - Guðmundur Björnsson, landlæknir Íslands (d. 1937).
- 1865 - Stefán Th. Jónsson, útgerðarmaður á Seyðisfirði (d. 1937).
- 1893 - Páll Ísólfsson, íslenskt tónskáld (d. 1974).
- 1896 - Eugenio Montale, ítalskt skáld (d. 1981).
- 1929 - Magnús Magnússon, íslensk-skoskur sjónvarpskynnir (d. 2007).
- 1935 - Luciano Pavarotti, ítalskur óperusöngvari (d. 2007).
- 1947 - Guðmundur Ólafsson, íslenskur hagfræðingur.
- 1966 - Hanna Birna Kristjánsdóttir, íslenskur stjórnmálamaður.
- 1969 - Martie Maguire, bandarískur tónlistarmaður.
- 1977 - Ólafur Egill Egilsson, íslenskur leikari.
- 1981 - Indriði Sigurðsson, íslenskur knattspyrnumaður.
- 1992 - Josh Hutcherson, bandarískur leikari.
Dáin[breyta | breyta frumkóða]
- 638 - Honóríus páfi.
- 642 - Jóhannes 4. páfi.
- 1320 - Mikael 9. Palaíológos, keisari í Býsans (f. 1277).
- 1328 - Klementía af Ungverjalandi, Frakklandsdrottning (f. 1293).
- 1496 - Páll Jónsson, íslenskur sýslumaður (f. um 1445).
- 1576 - Maxímilían 2., keisari hins Heilaga rómverska ríkis (f. 1527).
- 1646 - François de Bassompierre, franskur hirðmaður (f. 1579).
- 1730 - Friðrik 4. Danakonungur (f. 1671).
- 1915 - Edith Cavell (f. 1965)
- 1924 - Anatole France, franskur rithöfundur (f. 1844).
- 1953 - Hjalmar Hammarskjöld, sænskur stjórnmálamaður (f. 1862).
- 1991 - Gregory Vlastos, fornaldarheimspekingur (f. 1907).
- 1998 - Ásta B. Þorsteinsdóttir, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1945).
- 1998 - Guðrún Katrín Þorbergsdóttir, forsetafrú (f. 1934).
- 2006 - Wendell Clausen, bandarískur fornfræðingur (f. 1923).
- 2011 - Dennis Ritchie, bandarískur tölvunarfræðingur (f. 1941).
