24. mars

24. mars er 83. dagur ársins (84. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 282 dagar eru eftir af árinu.

Atburðir

• 1084 - Wiberto varð Klemens 3. mótpáfi.
• 1208 - Innósentíus 3. setti England í bann þar sem Jóhann konungur hafði neitað að fara að óskum páfa varðandi útnefningu á nýjum erkibiskupi af Kantaraborg.
• 1401 - Timur Lenk, höfðingi Mongóla, lagði undir sig Damaskus.
• 1548 - Gissur Einarsson biskup í Skálholti lést. Hann var fyrsti lútherski biskupinn á Íslandi.
• 1603 - Jakob 6. Skotakonungur varð jafnframt Jakob 1. Englandskonungur og var þar með komið á konungssambandi á milli landanna tveggja.
• 1609 - Pólsk-litháíska samveldið sigraði flota Svía í orrusunni við Salis.
• 1663 - Karl 2. Englandskonungur gerði Karólínu að nýlendu.
• 1703 - Þórdís Jónsdóttir í Bræðratungu flúði undan barsmíðum Magnúsar Sigurðssonar, manns síns. Hann taldi hana eiga í ástarsambandi við Árna Magnússon.
• 1882 - Grein Robert Koch, þar sem hann lýsti berklabakteríunni Mycobacterium tuberculosis í fyrsta skipti, kom út.
• 1931 - Fluglínutæki voru notuð í fyrsta skipti til björgunar á Íslandi. Slysavarnadeildin Þorbjörn bjargaði 38 manna áhöfn franska togarans Cap Fagnet frá Fécamp þegar hann strandaði í slæmu veðri við bæinn Hraun austan Grindavíkur aðfaranótt 24. mars.
• 1958 - Sád, konungur Sádí-Arabíu, veitti Faisal bróður sínum aukin völd til þess að stemma stigu við versnandi afkomu ríkisins.
• 1958 - Elvis Presley sinnti herkvaðningu og varð óbreyttur hermaður númer 53310761.
• 1959 - Reglugerð var sett um stefnuljós á bifreiðum og önnur um umferðarmerki á Íslandi.
• 1972 - Kvikmyndin Guðfaðirinn var frumsýnd í Bandaríkjunum.
• 1972 - Breska ríkisstjórnin hóf beina stjórn Norður-Írlands.
• 1973 - Kjarvalsstaðir á Miklatúni í Reykjavík voru formlega opnaðir með stórri sýningu á verkum Jóhannesar S. Kjarvals listmálara.
• 1973 - Hljómplata Pink Floyd, Dark Side of the Moon, kom út í Bretlandi.
• 1974 - Varðskipið Týr kom til landsins.
• 1976 - Argentínski herinn steypti Ísabellu Perón af stóli.
• 1986 - Fyrsta plata Pet Shop Boys, Please, kom út.
• 1987 - Albert Guðmundsson iðnaðarráðherra var sakaður um að vantelja greiðslur til sín frá Hafskipum og sagði af sér þess vegna. Eftir það stofnaði hann Borgaraflokkinn, sem náði nokkru fylgi í kosningum mánuði síðar.
• 1987 - Michael Eisner og Jacques Chirac undirrituðu samkomulag um byggingu Euro Disney (nú Disneyland Paris).
• 1988 - Fyrsti McDonald's-veitingastaðurinn var opnaður í Belgrad í Júgóslavíu.
• 1988 - Mordechai Vanunu var dæmdur í 18 ára fangelsi fyrir að hafa afhjúpað kjarnavopnaáætlun Ísraels.
• 1989 - Exxon Valdez-olíulekinn átti sér stað úti fyrir ströndum Alaska.
• 1992 - Samningur um opna lofthelgi var undirritaður í Helsinki.
• 1995 - Í fyrsta sinn í 26 ár voru engir breskir hermenn á verði á götum Belfast á Norður-Írlandi.
• 1996 - Marcopper-námaslysið átti sér stað á eyjunni Marinduque á Filippseyjum.
• 1998 - Mitchell Johnson og Andrew Golden skutu fjóra nemendur og einn kennara til bana í miðskóla í Jonesboro í Arkansas.
• 1999 - Kosóvóstríðið: NATO varpaði sprengjum á skotmörk í Júgóslavíu. Þetta var í fyrsta sinn sem NATO réðist á fullvalda ríki.

• 2001 - Fyrsta útgáfa Mac OS X („Cheetah“) kom á markað.
• 2003 - Arababandalagið samþykkti ályktun um að herir Bandaríkjanna og Breta yfirgæfu Írak tafarlaust.
• 2004 - Fjölmiðlafrumvarpið var samþykkt á Alþingi en forseti Íslands synjaði því síðar staðfestingar.
• 2005 - Túlípanabyltingin í Kirgistan náði hámarki þegar forseta landsins, Askar Akayev, var komið frá völdum.
• 2008 - Fyrstu lýðræðislegu kosningarnar í Bútan voru haldnar.
• 2013 - Forseti Mið-Afríkulýðveldisins, François Bozizé, flúði til Austur-Kongó þegar uppreisnarmenn náðu höfuðborginni, Bangví, á sitt vald.
• 2014 - Rússland var rekið úr G8 af hinum sjö ríkjunum í kjölfar innlimunar Krímskaga.
• 2015 - 150 manns létust þegar Airbus A320-211-farþegaþota Germanwings brotlenti í frönsku Ölpunum.
• 2016 - Fyrrum leiðtogi Bosníu-Serba, Radovan Karadžić, var dæmdur í 40 ára fangelsi fyrir þjóðarmorð og glæpi gegn mannkyni.
• 2018 - March for Our Lives-gangan gegn byssuofbeldi og með strangari skotvopnalöggjöf var haldin um allan heim.

Fædd

• 1607 - Michiel de Ruyter, hollenskur flotaforingi (d. 1676).
• 1834 - William Morris, enskur textílhönnuður (d. 1896).
• 1855 - Andrew W. Mellon, bandarískur iðnjöfur (d. 1937).
• 1874 - Luigi Einaudi, ítalskur hagfræðingur (d. 1961).
• 1874 - Harry Houdini, ungversk-amerískur töframaður (d. 1926).
• 1906 - Gísli Ásmundsson, íslenskur þýðandi (d. 1990).
• 1910 - Clyde Barrow, bandarískur glæpamaður (d. 1934).
• 1926 - Dario Fo, ítalskur rithöfundur (d. 2016).
• 1933 - Shigeo Yaegashi, japanskur knattspyrnumaður (d. 2011).
• 1944 - R. Lee Ermey, bandarískur leikari (d. 2018).
• 1970 - Lara Flynn Boyle, bandarísk leikkona.
• 1972 - Tony Leondis, bandarískur leikstjóri.
• 1973 - Steve Corica, ástralskur knattspyrnumaður.
• 1974 - Alyson Hannigan, bandarísk leikkona.
• 1976 - Róbert Ragnarsson, íslenskur stjórnmálamaður.
• 1978 - Bertrand Gille, franskur handknattleiksmaður.
• 1982 - Bryndís Björgvinsdóttir, íslenskur rithöfundur.
• 1983 - Þórhallur Þórhallsson, íslenskur uppistandari.
• 1984 - Jungo Fujimoto, japanskur knattspyrnumaður.
• 1990 - Yuki Otsu, japanskur knattspyrnumaður.

Dáin

• 809 – Harún Alrasjid, kalífi Abbasída
• 1284 - Húgó 3. Kýpurkonungur.
• 1287 - Ingibjörg Eiríksdóttir, drottning Noregs, kona Magnúsar lagabætis (f. um 1244).
• 1381 - Heilög Katrín frá Vadstena, sænskur dýrlingur.
• 1455 - Nikulás 5. páfi (f. 1397).
• 1603 - Elísabet 1. Englandsdrottning (f. 1533).
• 1653 - Samuel Scheidt, þýskt tónskáld (f. 1587).
• 1684 - Pieter de Hooch, hollenskur listmálari (f. 1629).
• 1720 - Johan Peringskiöld, sænskur fornfræðingur (f. 1654).
• 1844 - Bertel Thorvaldsen, dansk-íslenskur myndhöggvari (f. 1770).
• 1905 - Jules Verne, franskur rithöfundur (f. 1828).
• 1938 - Jørgen-Frantz Jacobsen, færeyskur rithöfundur (f. 1900).
• 1946 - Ingi T. Lárusson, íslenskt tónskáld (f. 1892).
• 1979 - Ole Lund Kirkegaard, danskur rithöfundur (f. 1940).
• 2016 - Johan Cruyff, hollenskur knattspyrnumaður (f. 1947).
• 2016 - Garry Shandling, bandarískur leikari (f. 1949).
• 2020 - Albert Uderzo, franskur myndasöguhöfundur (f. 1927).