Fara í innihald

Sumarólympíuleikarnir 1968

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
19. sumarólympíuleikarnir
Bær: Mexíkóborg, Mexíkó
Þátttökulönd: 112
Þátttakendur: 5.516
(4.735 karlar, 781 konur)
Keppnir: 172 í 18 greinum
Hófust: 12. október 1968
Lauk: 27. október 1968
Settir af: Gustavo Díaz Ordaz forseta
Íslenskur fánaberi: Guðmundur Hermannsson

.Sumarólympíuleikarnir 1968 voru haldnir í Mexíkóborg frá 12. október til 27. október.

Aðdragandi og skipulagning

[breyta | breyta frumkóða]

Mexíkóborg varð fyrsta borgin í Rómönsku Ameríku til að fá úthlutað Ólympíuleikum. Sú ákvörðun var tekin á þingi Alþjóðaólympíunefndarinnar haustið 1963. Borgin hlaut meirihluta atkvæða, 30 alls, þegar í fyrstu umferð en Detroit, Lyon og Buenos Aires skiptu á milli sín 28 atkvæðum.

Tíu dögum fyrir leikana, eða þann 2. október, efndu mexíkóskir stúdentar til mótmæla gegn ríkisstjórninni og því að fjármagni væri sóað í Ólympíuleika. Stúdentarnir köfðust einnig aukins frelsis, jafnréttis og að Byltingarsinnaði stofnanaflokkur Mexíkó (PRI) færi frá völdum. Um 10 þúsund manns mættu til mótmælanna sem boðað var til við Tlatelolco torgið í Mexíkóborg. Luís Echeverría innanríkisráðherra Mexíkó skipaði hernum að stöðva mótmælin. Herinn hóf að skjóta á mannfjöldann og talið er að allt að 350 hafi fallið í skothríðinni og yfir þúsund manns særst. Fjöldi manna var einnig handtekinn og pyntaður í varðhaldi.[1]

Við ferð Ólympíueldsins frá Grikklandi á keppnisstað var leitast við að fara sem líkasta leið og Kristófer Kólumbus frá Evrópu til Nýja heimsins.

Keppnisgreinar

[breyta | breyta frumkóða]

Keppt var í 172 greinum. Fjöldi keppna í einstökum íþróttaflokkum er gefinn upp í sviga.

Þátttaka Íslendinga á leikunum

[breyta | breyta frumkóða]

Íslendingar sendu fjóra sundmenn , þrjá frjálsíþróttamenn og einn lyftingamann til þátttöku á leikunum.

Ekkert Íslandsmet leit dagsins ljós á leikunum, sem ef til vill má kenna hinu þunna lofti í Mexíkóborg.

Valbjörn Þorláksson keppti á sínum þriðju leikum í röð, en gat ekki lokið keppni í tugþraut vegna meiðsla.

Óskar Sigurpálsson keppti í Ólympískum Lyftingum.

Íslenska knattspyrnulandslíðið tók þátt í forkeppni Ólympíuleikanna og mætti þar áhugamannalandslið Spánar. Leiknum í Reykjavík lauk með 1:1 jafntefli, en Spánverjar unnu á heimavelli, 5:3 í fjörugum markaleik.

Verðlaunaskipting eftir löndum

[breyta | breyta frumkóða]
Nr. Land Gull Silfur Brons Samtals
1 Fáni Bandaríkjana Bandaríkin 45 28 34 107
2 Sovétríkin 29 32 30 91
3  Japan 11 7 7 25
4 Fáni Ungverjalands Ungverjaland 10 10 12 32
5 Austur-Þýskaland 9 9 7 25
6  Frakkland 7 3 5 15
7 Tékkóslóvakía 7 2 4 13
8 Vestur-Þýskaland 5 11 10 26
9 Fáni Ástralíu Ástralía 5 7 5 17
10  Bretland 5 5 3 13
11 Pólland 5 2 11 18
12 Rúmenía 4 6 5 15
13 Fáni Ítalíu Ítalía 3 4 9 16
14 Kenýa 3 4 2 9
15 Mexíkó 3 3 3 9
16 Júgóslavía 3 3 2 8
17 Holland 3 3 1 7
18 Búlgaría 2 4 3 9
19 Íran 2 1 2 5
20  Svíþjóð 2 1 1 4
21 Tyrkland 2 0 0 2
22  Danmörk 1 4 3 8
23  Kanada 1 3 1 5
24  Finnland 1 2 1 4
25 Eþíópía 1 1 0 2
 Noregur 1 1 0 2
27 Nýja Sjáland 1 0 2 3
28 Túnis 1 0 1 2
29 Pakistan 1 0 0 1
Venesúela 1 0 0 1
31 Kúba 0 4 0 4
32  Austurríki 0 2 2 4
33  Sviss 0 1 4 5
34 Mongólía 0 1 3 4
35  Brasilía 0 1 2 3
36  Belgía 0 1 1 2
Suður-Kórea 0 1 1 2
Úganda 0 1 1 2
39 Kamerún 0 1 0 1
Jamæka 0 1 0 1
41 Argentína 0 0 2 2
42 Grikkland 0 0 1 1
 Indland 0 0 1 1
Tævan 0 0 1 1
Alls 174 170 183 527

Mótmæli Smith og Carlos

[breyta | breyta frumkóða]
Peter Norman, Tommie Smith og John Carlos við verðlaunaafhendinguna fyrir 200 metra hlaup.

Á leikunum í Mexíkóborg fór fram ein þekktustu mótmæli sem um getur á Ólympíuleikum. Bandarísku spretthlaupararnir Tommie Smith, sem vann 200 metra hlaupið og John Carlos sem varð í þriðja sæti, mættu á verðlaunaafhendinguna með merki samtaka sem börðust fyrir mannréttindum svarts fólks í Bandaríkjunum. Þeir klæddust einnig svörtum hönskum og héldu krepptum hnefa á lofti þegar þjóðsöngur Bandaríkjanna var spilaður. Peter Norman frá Ástralíu, sem varð í öru sæti, setti merki samtakanna einnig á búning sinn til að sýna baráttu Smiths og Carlosar stuðning.[2]

Tilvísanir

[breyta | breyta frumkóða]
  1. „Mexico City 1968 Olympic Games | History, Impact, Legacy, & Summer Olympics | Britannica“. www.britannica.com (enska). 5. október 2024. Sótt 29. nóvember 2024.
  2. „In History: How Tommie Smith and John Carlos's protest at the 1968 Mexico City Olympics shook the world“. www.bbc.com (bresk enska). Sótt 29. nóvember 2024.