2022

Árþúsund:	3. árþúsundið
Aldir:	20. öldin; 21. öldin ; 22. öldin;
Áratugir:	2001–2010; 2011–2020; 2021–2030; 2031–2040; 2041–2050;
Ár:	2019; 2020; 2021; 2022; 2023; 2024; 2025;

Árið 2022 (MMXXII í rómverskum tölum) var í gregoríska tímatalinu almennt ár sem byrjar á laugardegi.

Atburðir[breyta | breyta frumkóða]

Janúar[breyta | breyta frumkóða]

Mótmæli í Aqtobe í Kasakstan 4. janúar.

1. janúar - RCEP-samningurinn, stærsti fríverslunarsamningur heims, tók gildi í Ástralíu, Brúnei, Japan, Kambódíu, Kína, Laos, Nýja-Sjálandi, Singapúr, Taílandi og Víetnam.
2. janúar
- Abdalla Hamdok sagði af sér sem forsætisráðherra Súdans.
- Yfir 40 mótmælendur í Kasakstan létu lífið í kjölfar mótmæla gegn hækkandi eldsneytisverði og ríkisstjórn landsins.
4. janúar - Öll fimm fastaríkin í Öryggisráði Sameinuðu þjóðanna gáfu út sameiginlega yfirlýsingu um að enginn yrði sigurvegari í kjarnorkustríði og slíkt stríð skyldi aldrei háð.
5. janúar - Neyðarástandi var lýst yfir í Kasakstan vegna mótmælanna. Ríkisstjórn Askar Mamin sagði af sér og fyrrum forsetinn Nursultan Nazarbayev var færður úr embætti formanns Öryggisráðs Kasakstans.
6. janúar - Sameiginlega öryggissáttmálastofnunin sendi friðargæslulið til Kasakstans að beiðni forsetans, Qasym-Zjomart Toqajev.
7. janúar - Kórónaveirufaraldurinn 2019-: Fjöldi smita náði yfir 300 milljónum á heimsvísu.
10. janúar - Læknum við Maryland-háskóla tókst í fyrsta sinn að græða erfðabreytt svínshjarta í mann. Sjúklingurinn lifði í tvo mánuði eftir það.
14. janúar - Margrét Þórhildur Danadrottning fagnaði 50 ára krýningarafmæli sínu.
15. janúar – Kraftmikið eldgos varð í neðansjávareldstöðinni Hunga Tonga–Hunga Haʻapai í Tonga-eyjaklasanum. Flóðbylgjuviðvaranir voru gefnar út allt til Bandaríkjanna.
16. janúar - Serbneski tennisleikarinn Novak Djokovic var rekinn frá Ástralíu vegna þess að hann var óbólusettur við COVID-19-veirunni og gat því ekki tekið þátt í Opna ástralska meistaramótinu.
23. janúar
- Roch Marc Christian Kaboré, forseta Búrkína Fasó, var steypt af stóli í valdaráni hersins.
- Yfir 100 létust á Madagaskar, Malaví og Mósambík þegar hitabeltisstormurinn Ana gekk þar yfir.
28. janúar - Kórónaveirufaraldurinn 2019-: Fjöldi bólusettra náði 10 milljörðum á heimsvísu.
30. janúar - Sósíalistaflokkurinn í Portúgal undir forystu António Costa vann óvænt meirihluta þingsæta í þingkosningum.

Febrúar[breyta | breyta frumkóða]

Slökkviliðsmenn að störfum í Kyiv þar sem rússneskt flugskeyti hefur lent á íbúðablokk.

1. febrúar - Öllum takmörkunum vegna COVID-19-faraldursins í Danmörku var aflétt.
3. febrúar – Flugslysið á Þingvallavatni 2022: Lítil Cessna-flugvél með fjórum innanborðs fórst á Þingvallavatni.
4. febrúar - Vetrarólympíuleikarnir 2022 voru settir í Beijing í Kína.
5. febrúar - Fellibylurinn Batsirai olli dauða 123 manna á Madagaskar.
15. febrúar – Justin Trudeau forsætisráðherra Kanada virkjaði neyðarlög til að binda enda á mótmæli vörubílstjóra og fleiri gegn bólusetningaskyldu og sóttvarnareglum.
18. febrúar - Hin árlega öryggisráðstefna í München var haldin, en Rússland sniðgekk hana.
20. febrúar – Vetrarólympíuleikunum í Beijing lauk.
22. febrúar – Stríð Rússlands og Úkraínu: Vladímír Pútín Rússlandsforseti viðurkenndi sjálfstæði Alþýðulýðveldanna Donetsk og Lúhansk í austurhluta Úkraínu og sendi rússneska hermenn yfir úkraínsku landamærin til að sinna „friðargæslu“.
24. febrúar – Rússar hófu innrás í Úkraínu.
25. febrúar - Öllum takmörkunum vegna COVID-19-faraldursins á Íslandi var aflétt innanlands þrátt fyrir mikinn fjölda daglegra smita.
26. febrúar - Evrópusambandið, Bandaríkin og bandamenn þeirra sammæltust um að útiloka Rússland frá SWIFT-millifærslukerfinu sem hratt af stað fjármálakreppu í Rússlandi.
27. febrúar - Evrópuríki bönnuðu alla umferð flugvéla frá Rússlandi í lofthelgi sinni.
28. febrúar - Milliríkjanefnd um loftslagsbreytingar ályktaði að yfirstandandi loftslagsbreytingar væru á mörkum þess að verða óafturkræfar.

Mars[breyta | breyta frumkóða]

Leikhúsið í Mariupol eftir loftárásir Rússa.

1. mars - Sameinuðu þjóðirnar samþykktu ályktun þar sem þess var krafist að Rússar drægju herlið sitt tafarlaust frá Úkraínu.
2. mars - Rússar hertóku úkraínsku borgina Kherson við strönd Svartahafs.
3. mars
- Þjóðarleiðtogar víða um heim fordæmdu árás rússneskra hersveita á kjarnorkuverið í Zaporizhzhia.
- Vahagn Khachaturyan var kjörinn forseti Armeníu.
4. mars
- Vetrarólympíuleikar fatlaðra 2022 voru settir í Kína.
- 63 létust þegar sjálfsmorðssprengjumaður sprengdi sig í loft upp í sjíamosku í Peshawar í Pakistan.
- Rússnesk stjórnvöld lokuðu fyrir aðgang landsmanna að Facebook og Twitter.
5. mars - Flakið af könnunarskipinu Endurance sem sökk árið 1915 fannst við Suðurskautslandið.
7. mars - Fjöldi andláta vegna COVID-19-faraldursins náði 6 milljónum á heimsvísu.
8. mars - Bandaríkin og Bretland tilkynntu viðskiptabann á rússneska olíu og Evrópusambandið samþykkti að draga úr notkun gass frá Rússlandi um tvo þriðju.
9. mars – Yoon Suk-yeol var kjörinn forseti Suður-Kóreu.
10. mars - Katalin Novák var kjörin forseti Ungverjalands.
12. mars
- Serdar Berdimuhamedow, sonur fyrrum forseta, var kjörinn forseti Túrkmenistans.
- 81 aftaka var framkvæmd í Sádi-Arabíu á einum degi.
16. mars
- Loftárás Rússa á leikhús í Mariupol í Úkraínu olli dauða 600 almennra borgara sem höfðu leitað þar skjóls.
- Rússland var rekið úr Evrópuráðinu vegna innrásarinnar í Úkraínu.
21. mars - China Eastern Airlines flug 5735 hrapaði í Guangxi með þeim afleiðingum að 133 fórust.
22. mars - Rússneski stjórnarandstöðuleiðtoginn Aleksej Navalníj var dæmdur í níu ára fangelsi fyrir svik og vanvirðingu við dómstóla.
24. mars
- NATO tilkynnti að fjögur ný orrustufylki með 40.000 hermönnum yrðu staðsett í Búlgaríu, Ungverjalandi, Rúmeníu og Slóvakíu.
- Stríðið í Tigray: Ríkisstjórn Eþíópíu tilkynnti ótímabundið vopnahlé.
27. mars
- Sókn M23-hreyfingarinnar hófst í Norður-Kivu í Kongó.
- Will Smith löðrungaði kynninn á Óskarsverðlaunaafhendingunni í Los Angeles, Chris Rock, vegna móðgandi ummæla hans um eiginkonu Smith, Jada Pinkett Smith.

Apríl[breyta | breyta frumkóða]

2. apríl - Tveggja mánaða vopnahlé hófst í borgastyrjöldinni í Jemen.
3. apríl - Þingkosningar voru haldnar í Ungverjalandi. Viktor Orbán vann fjórða kjörtímabil sitt sem forsætisráðherra.
7. apríl - Tilnefning Ketanji Brown Jackson til Hæstaréttar Bandaríkjanna var staðfest af öldungadeild Bandaríkjaþings.
9. apríl - Þing Pakistans samþykkti vantraust á forsætisráðherra landsins, Imran Khan.
20. apríl - José Ramos-Horta var kjörinn forseti Austur-Tímor.
24. apríl - Emmanuel Macron var endurkjörinn forseti Frakklands.
25. apríl - Stjórn Twitter samþykkti 44 milljarða dala tilboð Elon Musk í fyrirtækið.
28. apríl - Forsætisráðherra Bresku Jómfrúaeyja, Andrew Fahie, var handtekinn í Bandaríkjunum fyrir eiturlyfjasmygl og peningaþvætti.

Maí[breyta | breyta frumkóða]

9. maí – Bongbong Marcos, sonur einræðisherrans Ferdinands Marcos, var kjörinn forseti Filippseyja.
11. maí – Palestínska blaðakonan Shireen Abu Akleh var skotin til bana þar sem hún flutti fréttir af aðgerðum Ísraelshers í Jenin á Vesturbakkanum.
14. maí
- Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva 2022 var haldin í Tórínó á Ítalíu.
- Sveitarstjórnarkosningar á Íslandi 2022 voru haldnar.

Júní[breyta | breyta frumkóða]

2. júní – 5. júní: Bretar héldu upp á 70 ára krýningarafmæli Elísabetar 2. drottningar.
11. júní – Jeanine Áñez, fyrrum forseti Bólivíu, var dæmd í tíu ára fangelsi fyrir aðild sína að meintu valdaráni árið 2019.
17. júní – Golden State Warriors unnu sinn 4. NBA-titil á sjö árum. Stephen Curry var valinn mikilvægasti leikmaðurinn í úrslitum.
19. júní – Gustavo Petro var kjörinn forseti Kólumbíu.
23. júní – Að minnsta kosti þúsund manns létu lífið í jarðskjálfta í Afganistan.
24. júní – Hæstiréttur Bandaríkjanna sneri við fordæmi sínu úr máli Roe gegn Wade frá 1973 og dæmdi að bandarískar konur ættu ekki stjórnarskrárbundinn rétt til þungunarrofs.

Júlí[breyta | breyta frumkóða]

3. júlí – Byssumaður skaut þrjá til bana í Fields-verslunarmiðstöðinni í Amager í Kaupmannahöfn. Fimm særðust alvarlega.
7. júlí – Boris Johnson tilkynnti afsögn sína sem leiðtogi Íhaldsflokksins í Bretlandi.
8. júlí – Shinzō Abe, fyrrum forsætisráðherra Japans, var skotinn til bana á útifundi í borginni Nara.

Ágúst[breyta | breyta frumkóða]

3. ágúst - Eldgos hófst við Meradali.

September[breyta | breyta frumkóða]

6. september – Liz Truss tók við embætti forsætisráðherra Bretlands.
8. september – Elísabet 2. Bretadrottning lést eftir rúm sjötíu ár á valdastól og Karl prins tók við bresku krúnunni undir nafninu Karl 3. Bretakonungur.
16. september – Mótmæli hófust í Íran eftir að kona að nafni Jina Amini lést í haldi siðgæðislögreglunnar, sem hafði handtekið hana fyrir að hylja hár sitt ekki nægilega vel með hijab-slæðu.
21. september – Vladímír Pútín tilkynnti herútkall meðal Rússa vegna stríðsins í Úkraínu.
30. september – Vladímír Pútín tilkynnti innlimun Rússa á hernumdu úkraínsku héruðunum Kherson, Zaporízjzja, Donetsk og Lúhansk.

Október[breyta | breyta frumkóða]

20. október – Liz Truss sagði af sér sem forsætisráðherra Bretlands.
24. október – Rishi Sunak tók við embætti forsætisráðherra Bretlands.
30. október – Seinni umferð forsetakosninga fór fram í Brasilíu. Luiz Inácio Lula da Silva vann nauman sigur á sitjandi forsetanum Jair Bolsonaro.

Nóvember[breyta | breyta frumkóða]

2. nóvember – Ríkisstjórn Eþíópíu samdi um vopnahlé við uppreisnarmenn í stríðinu í Tígraí.
6. nóvember - Loftslagsráðstefna Sameinuðu þjóðanna 2022 hófst í Sharm El Sheikh í Egyptalandi.
8. nóvember – Þingkosningar voru haldnar í Bandaríkjunum. Demókrataflokkurinn hélt naumum meirihluta á öldungadeild Bandaríkjaþings en Repúblikanaflokkurinn vann nauman meirihluta á fulltrúadeildinni.
11. nóvember – Innrás Rússa í Úkraínu: Úkraínskar hersveitir endurheimtu borgina Kherson í suðurhluta landsins.
20. nóvember – HM í knattspyrnu karla hófst í Katar.
27. nóvember – Gos hófst í Mauna Loa á Havaí.

Desember[breyta | breyta frumkóða]

8. desember – Pedro Castillo, forseti Perú, var leystur úr embætti af þingi landsins og handtekinn eftir misheppnaða tilraun til að leysa upp þingið. Dina Boluarte tók við sem forseti.

Dáin[breyta | breyta frumkóða]

6. janúar – Sidney Poitier, bahamísk-bandarískur leikari (f. 1927).
9. janúar – Bob Saget, bandarískur leikari (f. 1956).
11. janúar - Örn Steinsen, íslenskur knattspyrnumaður og þjálfari (f. 1940)
16. janúar – Ibrahim Boubacar Keïta, fyrrum forseti Malí (f. 1945).
20. janúar – Meat Loaf, tónlistarmaður og leikari (f. 1947).
22. febrúar - Mark Lanegan, bandarískur tónlistarmaður (f. 1964)
5. mars – Adda Bára Sigfúsdóttir, íslenskur veðurfræðingur og stjórnmálakona (f. 1926).
23. mars – Guðrún Helgadóttir, íslenskur rithöfundur og stjórnmálakona (f. 1935).
23. mars – Madeleine Albright, fyrrum utanríkisráðherra Bandaríkjanna (f. 1937).
25. mars – Taylor Hawkins, bandarískur tónlistarmaður (f. 1972).
5. apríl – Bjarni Tryggvason, kanadískur geimfari (f. 1945).
6. apríl – Vladímír Zhírínovskíj, rússneskur stjórnmálamaður (f. 1946).
12. apríl – Gilbert Gottfried, bandarískur gamanleikari (f. 1955).
22. apríl - Leifur Hauksson, íslenskur útvarpsmaður (f. 1951).
10. maí – Leoníd Kravtsjúk, fyrsti forseti Úkraínu (f. 1934).
11. maí – Shireen Abu Akleh, palestínsk blaðakona (f. 1971).
18. júní – Uffe Ellemann-Jensen, danskur stjórnmálamaður (f. 1941).
1. júlí – Árni Gunnarsson, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1940).
1. júlí – Örn Steinsen, íslenskur knattspyrnumaður (f. 1940).
6. júlí – James Caan, bandarískur leikari (f. 1940).
8. júlí – Shinzō Abe, fyrrum forsætisráðherra Japans (f. 1954).
25. júlí – David Trimble, norður-írskur stjórnmálamaður og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1944).
8. ágúst – Olivia Newton-John, áströlsk söng- og leikkona (f. 1948).
8. ágúst – Eiríkur Guðmundsson, íslenskur útvarpsmaður og rithöfundur (f. 1969).
12. ágúst – Þuríður Pálsdóttir, íslensk óperusöngkona (f. 1927).
17. ágúst – Ingvar Gíslason, íslenskur stjórnmálamaður (f. 1926).
30. ágúst – Míkhaíl Gorbatsjov, síðasti leiðtogi Sovétríkjanna (f. 1931).
8. september – Elísabet 2. Bretadrottning (f. 1926).
13. september - Jean-Luc Godard, franskur kvikmyndaleikstjóri (f. 1930).
17. september - Hrafn Jökulsson, íslenskur rithöfundur (f. 1965).
28. október – Jerry Lee Lewis, bandarískur rokksöngvari (f. 1935).
30. nóvember – Jiang Zemin, fyrrum forseti Kína (f. 1926).
29. desember - Pelé, brasilískur knattspyrnumaður (f. 1940).
29. desember - Vivienne Westwood, enskur fatahönnuður (f. 1941).
31. desember - Benedikt 16. páfi (f. 1927)

Nóbelsverðlaunin[breyta | breyta frumkóða]