Fara í innihald

Yoon Suk-yeol

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Yoon Suk-yeol
윤석열
Yoon Suk-yeol árið 2022.
Forseti Suður-Kóreu
Núverandi
Tók við embætti
10. maí 2022
ForsætisráðherraHan Duck-soo
ForveriMoon Jae-in
Persónulegar upplýsingar
Fæddur18. desember 1960 (1960-12-18) (64 ára)
Seúl, Suður-Kóreu
StjórnmálaflokkurÞjóðaraflsflokkurinn
MakiKim Kun-hee (g. 2012)
HáskóliÞjóðarháskólinn í Seúl (LLB, LLM)
StarfLögfræðingur, stjórnmálamaður
Undirskrift

Yoon Suk-yeol (hangúl: 윤석열; hanja: 尹錫悅; f. 18. desember 1960) er suður-kóreskur stjórnmálamaður og fyrrverandi saksóknari sem er núverandi forseti Suður-Kóreu. Hann vann nauman sigur í forsetakosningum landsins í mars árið 2022. Áður var Yoon ríkissaksóknari Suður-Kóreu frá 2019 til 2021. Sem saksóknari átti Yoon þátt í því að fá fyrrum forsetann Park Geun-hye dæmda seka fyrir valdníðslu.[1]

Bakgrunnur

[breyta | breyta frumkóða]

Yoon er fæddur og uppalinn í Seúl. Árið 1979 útskrifaðist hann úr Chungam-menntaskólanum í borginni. Hann útskrifaðist með gráðu í lögfræði frá Þjóðarháskólanum í Seúl árið 1979. Hann var síðan í framhaldsnámi við skólann og útskrifaðist með mastersgráðu frá lagadeild hans árið 1988. Yoon hlaut lögmannsréttindi árið 1991.

Starfsferill

[breyta | breyta frumkóða]

Frá 1994 til 2001 vann Yoon við skrifstofu héraðssaksóknaranna í Daegu, Seúl og Busan.

Árið 2008 varð Yoon yfirsaksóknari undirdeildar héraðssaksóknarans í Daejon í Nonsan. Frá 2009 til 2011 vann hann hjá skrifstofu aðalsaksóknara suður-kóreska dómsmálaráðuneytisins.[2]

Árið 2013 varð Yoon leiðtogi á skrifstofu héraðssaksóknara Suwon í Yeoju og hafði þar umsjón yfir sérstakri rannsókn á ólögmætum aðgerðum suður-kóresku leyniþjónustunnar til að hafa áhrif á almenningsálit.[2] Frá 2014 til 2016 vann Yoon hjá embættum aðalsaksóknaranna í Daegu og Daejeon.[2]

Frá árinu 2016 stýrði Yoon sérstakri rannsókn á spillingarhneyksli sem tengdist forsetanum Park Geun-hye. Málið leiddi til þess að Park var ákærð og svipt embætti. Árið 2017 fékk Yoon umsjá með skrifstofu saksóknarans í Seúl.[2]

Árið 2019 varð Yoon ríkissaksóknari Suður-Kóreu. Hann sagði af sér úr því embætti í mars árið 2021.[2]

Forseti Suður-Kóreu (2022–)

[breyta | breyta frumkóða]

Yoon var frambjóðandi íhaldssama Þjóðaraflsflokksins í forsetakosningum Suður-Kóreu árið 2022.[3][4] Hann vann nauman sigur á móti Lee Jae-myung, frambjóðanda Lýðræðisflokksins, þann 9. mars 2022.[5]

Í kosningabaráttunni hafði Yoon höfðað til ungra karlmanna sem telja að ekkert kerfisbundið kynjamisrétti viðgangist í Suður-Kóreu. Meðal annars hafði Yoon lofað að leggja niður ráðuneyti kynjajafnréttis- og fjölskyldumála ef hann næði kjöri. Hann kvaðst jafnframt vilja endurstilla samskiptin við Norður-Kóreu og Kína og auka samstarf við Bandaríkin.[6] Í aðdraganda kosninganna hafði Yoon sagst vilja rannsaka embættisfærslur fráfarandi forsetans Moon Jae-in en í sigurræðu sinni á kosninganótt dró hann nokkuð úr þeim fyrirætlunum og hvatti til einingar meðal landsmanna.[7]

Yfirlýsing herlaga 2024

[breyta | breyta frumkóða]

Þann 3. desember 2024 lýsti Yoon óvænt yfir herlögum í Suður-Kóreu. Í sjónvarpsávarpi vísaði hann til þess að ákvörðunin væri nauðsynleg til að verja landið fyrir kommúnistaógn frá Norður-Kóreu og til að uppræta öfl sem beint væri gegn ríkinu. Yoon tilgreindi ekki til hvaða ráðstafana yrði gripið með herlögunum en talið er að þau hafi í reynd átt að beinast gegn stjórnarandstöðunni innanlands, sem er í meirihluta á suðurkóreska þinginu og hafði hafnað fjárlagafrumvarpi forsetans.[8]

Bæði Þjóðaraflsflokkurinn, flokkur Yoons, og Lýðræðisflokkurinn, sem fer með meirihluta á þinginu, mótmæltu yfirlýsingu Yoons og sögðu herlögin ekki standast stjórnarskrá.[9] Stuttu eftir yfirlýsingu Yoons komu þingmenn saman í þinghúsinu í Seúl og samþykktu að ógilda herlögin með öllum greiddum atkvæðum.[10] Almenningur fjölmennti jafnframt fyrir utan þinghúsið til að mótmæla herlögunum en suðurkóreski herinn lýsti því yfir að herlögin yrðu í gildi þar til forsetinn segði annað.[11] Að endingu lét Yoon undan þrýstingi mótmælenda og þingmanna og dró herlögin til baka.[12]

Í kjölfar útspils Yoons bárust kröfur bæði frá stjórnarflokknum og stjórnandstöðunni um að hann segði af sér.[13] Vantrauststillaga gegn Yoon var borin upp á þingi þann 4. desember og hann sakaður um að hafa brotið gegn stjórnarskrá og lögum landsins. Þingið vændi hann um að hafa lýst yfir herlögum til að komast undan rannsókn á meintu ólöglegu athæfi hans og fjölskyldu hans.[14] Þann 14. desember samþykkti þingið að kæra Yoon til embættismissis. Yoon veik því til hliðar úr embætti forseta á meðan stjórnlagadómstóll Suður-Kóreu tekur ákvörðun um hvort hann verði varanlega sviptur embætti. Forsætisráðherrann Han Duck-soo gegnir forsetaembættinu í millitíðinni.[15]

Einkahagir

[breyta | breyta frumkóða]

Yoon kvæntist Kim Keon-hee árið 2012.[2]

Tilvísanir

[breyta | breyta frumkóða]
  1. ↑ Shin, Hyonhee (5. nóvember 2021). „S.Korea's ex-top prosecutor to challenge Moon's party in 2022 presidential election“. Reuters (enska). Sótt 13. febrúar 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 주경돈 (10. mars 2022). „Chronology of major events in President-elect Yoon Suk-yeol's biography“. Yonhap News Agency (enska). Sótt 10. mars 2022.
  3. ↑ Lee, Haye-ah (5. nóvember 2021). „(LEAD) Ex-Prosecutor General Yoon wins presidential nomination of main opposition People Power Party“. Yonhap News Agency (enska). Sótt 5. nóvember 2021.
  4. ↑ Jun-tae, Ko (5. nóvember 2021). „Yoon Seok-youl picked as presidential nominee for People Power Party“. The Korea Herald (enska). Sótt 5. nóvember 2021.
  5. ↑ Breaking | South Korea election: Yoon Suk-yeol wins mandate to tackle inequality, US-China relations and Kim Jong-un’s nuclear ambitions
  6. ↑ Atli Ísleifsson (10. mars 2022). „Í­halds­maður kjörinn nýr for­seti Suður-Kóreu“. Vísir. Sótt 12. mars 2022.
  7. ↑ Markús Þ. Þórhallsson (10. mars 2022). „Nýr forseti kjörinn í Suður-Kóreu“. RÚV. Sótt 12. mars 2022.
  8. ↑ „Lýsir yfir herlögum í Suður-Kóreu“. mbl.is. 3. desember 2024. Sótt 5. desember 2024.
  9. ↑ Kjartan Kjartansson (3. desember 2024). „Lýsir yfir her­lögum í Suður-Kóreu“. Vísir. Sótt 5. desember 2024.
  10. ↑ Jón Þór Stefánsson (3. desember 2024). „Ó­vissa þrátt fyrir að þingið hafi fellt neyðarlögin úr gildi“. Vísir. Sótt 5. desember 2024.
  11. ↑ „Herlögin í gildi þar til forsetinn segi annað“. mbl.is. 3. desember 2024. Sótt 5. desember 2024.
  12. ↑ „Yoon dregur í land“. mbl.is. 3. desember 2024. Sótt 5. desember 2024.
  13. ↑ Brynjólfur Þór Guðmundsson (3. desember 2024). „Nýr forseti kjörinn í Suður-Kóreu“. RÚV. Sótt 5. desember 2024.
  14. ↑ Agnar Már Másson (3. desember 2024). „Yoon þarf líklega að taka pokann sinn“. RÚV. Sótt 5. desember 2024.
  15. ↑ Grétar Þór Sigurðsson (14. desember 2024). „Forseti Suður-Kóreu ákærður til embættismissis“. RÚV. Sótt 14. desember 2024.


Fyrirrennari:
Moon Jae-in
Forseti Suður-Kóreu
(10. maí 2022 –)
 Eftirmaður:
Enn í embætti


Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Yoon_Suk-yeol&oldid=1891897“