5. janúar

5. janúar er 5. dagur ársins samkvæmt gregoríska tímatalinu. 360 dagar (361 á hlaupári) eru eftir af árinu.

Atburðir

• 269 - Felix 1. varð páfi.
• 1387 - Jóhann 1. varð konungur Aragóníu og Valensíu eftir að faðir hans, Pétur 4., lést.
• 1435 - Jón Vilhjálmsson Craxton Hólabiskup var í Flórens og veitti Eugenius 4. páfi honum lausn frá biskupsstörfum á Hólum og lét hann fá Skálholt í staðinn, þar sem hafði verið biskupslaust. Þó bentir allt til þess að Gozewijn Comhaer hafi verið vígður Skálholtsbiskup sama ár. Hann fór til Íslands 1437.
• 1477 - Karl djarfi hertogi af Búrgund féll í orrustunni um Nancy.
• 1665 - Vísindatímaritið Journal des sçavans hóf göngu sína í Frakklandi.
• 1762 - Pétur 3. varð Rússakeisari. Honum var steypt af stóli nokkrum mánuðum síðar og hann síðan myrtur. Talið er að kona hans, Katrín mikla, hafi staðið að baki tilræðinu.
• 1848 - Franskir skipbrotsmenn komu að landi í Breiðdal eftir mikla hrakninga í hafi. Þeir fóru frá Noregi í október og ætluðu til Frakklands.
• 1874 - Fyrsta stjórnarskrá Íslands var staðfest af konungi og gekk í gildi 1. ágúst.
• 1905 - Fótboltafélagið Central Español stofnað í Úrúgvæ.
• 1931 - Fyrsta barnið fæddist á Landspítalanum, tveimur vikum eftir að hann var tekinn í notkun.
• 1941 - Dreifibréfsmálið: Fjölrituðu bréfi var dreift til breskra hermanna í Reykjavík og þeir hvattir til þess að ganga ekki í störf Íslendinga sem voru í verkfalli.
• 1946 - Frumsýnd fyrsta kvikmynd sem tekin var á Íslandi með tónum og tali. Myndin var um lýðveldishátíðina 17. júní 1944.
• 1957 - Leikfélag Kópavogs var stofnað.
• 1968 - Vorið í Prag hófst þegar Alexander Dubček tók við sem forseti Tékklands.
• 1970 - Yfir 15.000 manns létust í jarðskjálfta í Júnnanhéraði í Kína.
• 1972 - Richard Nixon gaf skipun um að Geimskutluáætlunin skyldi hafin.
• 1975 - Málmflutningaskipið Lake Illawarra rakst á Tasmanbrúna í Tasmaníu með þeim afleiðingum að sjö skipverjar og fimm ökumenn létust.
• 1978 - Nýlistasafnið var stofnað í Reykjavík.
• 1978 - Bülent Ecevit varð forsætisráðherra Tyrklands.
• 1979 - Breska hljómsveitin Queen gaf út lagið „Don't Stop Me Now“.
• 1981 - Pauli Ellefsen varð lögmaður Færeyja.
• 1983 - Ein dýpsta lægð sem vitað er um gekk yfir landið, en olli ekki teljandi tjóni. Loftþrýstingur í miðju lægðarinnar var 932 hektópasköl (millibör).
• 1984 - Ítalski leikstjórinn Giuseppe Fava var myrtur af mafínunni í Catania.
• 1985 - Richard Stallman sagði starfi sínu hjá MIT lausu og hóf á fullu vinnu við GNU-verkefnið.
• 1991 - Fyrsta Suður-Ossetíustríðið hófst á því að georgískar hersveitir réðust inn í Tskinvali.
• 1993 - Olíuflutningaskipið Braer strandaði við Hjaltlandseyjar.
• 1996 - Hamasliðinn Yahya Ayyash var myrtur með farsímasprengju sem ísraelska öryggisstofnunin Shin Bet hafði komið fyrir.
• 1997 - Rússar drógu herlið sitt frá Téténíu.
• 2000 - Ráðstefna Al-Kaída í Kúala Lúmpúr hófst í Malasíu.
• 2002 - Enska fyrirtækið Arriva tók við rekstri járnbrauta DSB á Mið- og Vestur-Jótlandi.
• 2003 - 20 létust þegar tveir palestínskir sjálfsmorðssprengjumenn réðust á strætisvagnastöð í Tel Avív.
• 2004 - Sala á erfðabreyttum skrautfiskum hófst í bandarískum gæludýrabúðum.

• 2005 - Hópur vísindamanna í Palomar-stjörnuathugunarstöðinni uppgötvaði dvergreikistjörnuna Eris.
• 2006 - Intel Core-örgjörvinn kom fyrst á markað.
• 2007 - Orkufyrirtækið Geysir Green Energy var stofnað í Reykjanesbæ.
• 2007 - Frelsisverðlaun Kjartans Gunnarssonar voru veitt í fyrsta sinn.
• 2010 - Ólafur Ragnar Grímsson forseti undirritaði ekki lög um ríkisábyrgð vegna Icesave og vísaði þeim í þjóðaratkvæðagreiðslu.
• 2019 – Bartólómeus 1. af Konstantínópel heimilaði sjálfstæði Úkraínsku rétttrúnaðarkirkjunnar frá þeirri rússnesku.
• 2020 – Seinni umferð forsetakosninga fór fram í Króatíu. Sitjandi forseti landsins, Kolinda Grabar-Kitarović, beið ósigur gegn mótframbjóðanda sínum, fyrrum forsætisráðherranum Zoran Milanović.
• 2021 – Aukakosningar fóru fram um tvö sæti á öldungadeild Bandaríkjaþings í Georgíufylki. Frambjóðendur Demókrataflokksins unnu bæði sætin og skiluðu flokknum þannig naumum þingmeirihluta á öldungadeildinni.

Fædd

• 1592 - Shah Jahan Mógúlkeisari (d. 1666).
• 1614 - Leópold Vilhelm erkihertogi af Austurríki (d. 1662).
• 1696 - Giuseppe Galli-Bibiena, ítalskur arkitekt (d. 1757).
• 1767 - Jean-Baptiste Say, franskur kaupmaður (d. 1832).
• 1833 - Sophus Bugge, norskur málvísindamaður (d. 1907).
• 1842 - Þorsteinn Sveinbjörnsson Egilson, íslenskur kaupmaður (d. 1911).
• 1846 - Rudolf Eucken, þýskur heimspekingur og Nóbelsverðlaunahafi (d. 1926).
• 1876 - Konrad Adenauer, Þýskalandskanslari (d. 1967).
• 1891 - Bill Cody, kanadískur leikari (d. 1948).
• 1902 - Adolfo Zumelzú, argentínskur knattspyrnumaður (d. 1973).
• 1921 - Jóhann af Lúxemborg, stórhertogi (d. 2019).
• 1925 - Hulda Jensdóttir, íslensk ljósmóðir.
• 1928 - Zulfikar Ali Bhutto, forseti Pakistans (d. 1979).
• 1928 - Walter Mondale, bandarískur stjórnmálamaður (d. 2021).
• 1931 - Robert Duvall, bandarískur leikari.
• 1932 - Umberto Eco, ítalskur rithöfundur. (d. 2016)
• 1938 - Jóhann Karl 1. Spánarkonungur.
• 1940 - Iðunn Steinsdóttir, íslenskur rithöfundur.
• 1952 - Uli Hoeneß, þýskur knattspyrnumaður.
• 1956 - Frank-Walter Steinmeier, forseti Þýskalands.
• 1962 - Shinobu Ikeda, japanskur knattspyrnumaður.
• 1965 - Davíð Þór Jónsson, íslenskur prestur.
• 1967 - Markus Söder, þýskur stjórnmálamaður.
• 1969 - Marilyn Manson, bandarískur söngvari.
• 1972 - Sakis Rouvas, grískur söngvari.
• 1975 - Émerson Carvalho da Silva, brasilískur knattspyrnumaður.
• 1975 - Bradley Cooper, bandarískur leikari.
• 1978 - Emilia Rydberg, sænsk söngkona.
• 1980 - Sebastian Deisler, þýskur knattspyrnumaður.
• 1991 - Fellipe Bertoldo, brasilískur knattspyrnumaður.
• 1994 - Daði Ólafsson, íslenskur knattspyrnumaður.

Dáin

• 1066 - Játvarður góði Englandskonungur (f. um 1003).
• 1465 - Karl hertogi af Orléans (f. 1394).
• 1477 - Karl djarfi hertogi af Búrgund (f. 1433).
• 1589 - Katrín af Medici, drottning Hinriks 2. Frakkakonungs (f. 1519).
• 1656 - Þorlákur Skúlason, biskup á Hólum (f. 1597).
• 1762 - Elísabet Rússakeisaraynja (f. 1709).
• 1922 - Sir Ernest Shackleton, breskur pólfari (f. 1874)
• 1933 - Calvin Coolidge, Bandaríkjaforseti (f. 1872).
• 1939 (tilkynnt) - Amelia Earhart, bandarískur flugmaður (f. 1897).
• 1969 - Samúel Jónsson, íslenskur alþýðulistamaður (f. 1884).
• 1979 - Halldór Stefánsson, íslenskur rithöfundur (f. 1892).
• 1981 - Harold Urey, bandarískur efnafræðingur (f. 1893).
• 1997 - André Franquin, belgískur myndasöguhöfundur (f. 1924).
• 2001 - G.E.M. Anscombe, enskur heimspekingur (f. 1919).
• 2014 - Eusébio, portúgalskur knattspyrnumaður (f. 1942).