„25. maí“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
mEkkert breytingarágrip |
|||
Lína 4: | Lína 4: | ||
== Atburðir == |
== Atburðir == |
||
* [[1225]] - [[Hákon gamli]] og [[Margrét Skúladóttir]] gengu í hjónaband í Noregi. |
|||
* [[1300]] - [[Dante Alighieri]] hélt niður til [[Víti]]s í ''[[Hinn guðdómlegi gleðileikur|Hinum guðdómlega gleðileik]]''. |
* [[1300]] - [[Dante Alighieri]] hélt niður til [[Víti]]s í ''[[Hinn guðdómlegi gleðileikur|Hinum guðdómlega gleðileik]]''. |
||
* [[1420]] - [[Hinrik sæfari]] varð stórmeistari [[Kristsreglan|Kristsreglunnar]]. |
* [[1420]] - [[Hinrik sæfari]] varð stórmeistari [[Kristsreglan|Kristsreglunnar]]. |
||
* [[1455]] - [[Vopnahlé]]i lauk milli [[Kristján 1.|Kristjáns 1.]] og [[Karl Knútsson Bonde|Karls Knútssonar Bonde]] og stríð braust út í [[Svíþjóð]]. |
* [[1455]] - [[Vopnahlé]]i lauk milli [[Kristján 1.|Kristjáns 1.]] og [[Karl Knútsson Bonde|Karls Knútssonar Bonde]] og stríð braust út í [[Svíþjóð]]. |
||
* [[1521]] - [[Þingið í Worms|Þinginu í Worms]] lauk og [[Karl V (HRR)|Karl 5.]] lýsti [[Marteinn Lúther|Martein Lúther]] útlægan. |
|||
⚫ | |||
* [[ |
* [[1572]] - Ugo Boncompagni varð [[Gregoríus 13.]] páfi. |
||
* [[1606]] - [[Har Gobind]] tók við af föður sínum [[Ardjan Dev]] sem sjötti [[síkagúrú]]inn. |
|||
⚫ | |||
* [[1609]] - [[Sigmundur 3. Vasa]] flutti úr konungshöllnni í [[Wawel]] til [[Varsjá]]r. |
|||
* [[1627]] - [[Gústaf 2. Adolf]] særðist við [[Danziger Haupt]] í orrustu við [[Pólsk-litháíska samveldið]]. |
|||
* [[1659]] - [[Richard Cromwell]] sagði af sér stöðu lávarðs enska samveldisins. |
|||
⚫ | |||
* [[1759]] - ''[[Tilskipun um ferminguna]]'' var fest í lög á Íslandi. Meðal annars var þar ákvæði um að börn skyldu vera orðin 14-15 ára þegar þau [[ferming|fermdust]] en áður hafði verið heimilt að ferma allt niður í 10 ára börn. |
|||
* [[1787]] - [[Stjórnlagaþing Bandaríkjanna]] hófst í Fíladelfíu. |
|||
* [[1810]] - Uppreisnarmenn í [[Argentína|Argentínu]] ráku spænska varakonunginn úr landi. |
|||
* [[1920]] - [[Guðjón Samúelsson]] var skipaður húsameistari ríkisins. |
* [[1920]] - [[Guðjón Samúelsson]] var skipaður húsameistari ríkisins. |
||
* [[1929]] - [[Sjálfstæðisflokkurinn]] stofnaður af þingmönnum [[Íhaldsflokkurinn|Íhaldsflokksins]] og [[Frjálslyndi flokkurinn (1)|Frjálslynda flokksins]]. Fyrsti formaður var [[Jón Þorláksson]]. |
* [[1929]] - [[Sjálfstæðisflokkurinn]] stofnaður af þingmönnum [[Íhaldsflokkurinn|Íhaldsflokksins]] og [[Frjálslyndi flokkurinn (1)|Frjálslynda flokksins]]. Fyrsti formaður var [[Jón Þorláksson]]. |
||
* [[1946]] - [[Jórdanía]] varð til sem sjálfstætt ríki. |
* [[1946]] - [[Jórdanía]] varð til sem sjálfstætt ríki. |
||
* [[ |
* [[1961]] - [[Apollo-geimferðaáætlunin]] hófst í Bandaríkjunum. Markmiðið var að koma manni til Tunglsins og til baka. |
||
* [[1966]] - [[Félag kvikmyndagerðarmanna]] var stofnað á Íslandi. |
|||
* [[1977]] - Kvikmyndin ''[[Stjörnustríð]]'' var frumsýnd í [[BNA|Bandaríkjunum]]. |
|||
* [[1978]] - Fyrsta árás [[Unabomber]] átti sér stað í [[Northwestern University]] í Illinois. |
|||
* [[1979]] - Flugvél frá [[American Airlines]] hrapaði á [[O'Hare-flugvöllur|O'Hare-flugvelli]] í Chicago með þeim afleiðingum að allir um borð (271 manns) létust og 2 á jörðu niðri. |
|||
* [[1981]] - [[Persaflóasamstarfsráðið]] var stofnað. |
|||
* [[1983]] - Kvikmyndin ''[[Stjörnustríð: Jedinn snýr aftur]]'' var frumsýnd. |
|||
* [[1985]] - [[Hitabeltisfellibylur]] og [[áhlaðandi]] ollu því að um 10.000 manns létust og 250.000 misstu heimili sín í [[Bangladess]]. |
|||
* [[1986]] - [[Hands Across America]]: 6,5 milljónir manna mynduðu mannlega keðju í þágu baráttu gegn hungri, fátækt og heimilisleysi. |
|||
* [[1986]] - 600 fórust þegar ferju hvolfdi á ánni [[Meghna]] í Bangladess. |
|||
* [[1987]] - Mesti [[jarðskjálfti]] á [[Suðurland]]i síðan [[1912]] varð í [[Vatnafjöll]]um, suður af [[Hekla|Heklu]], 5,7 [[Richter|stig]]. |
* [[1987]] - Mesti [[jarðskjálfti]] á [[Suðurland]]i síðan [[1912]] varð í [[Vatnafjöll]]um, suður af [[Hekla|Heklu]], 5,7 [[Richter|stig]]. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
* [[1993]] - [[Alþjóðlegi stríðsglæpadómstóllinn fyrir fyrrverandi Júgóslavíu]] tók til starfa í [[Haag]]. |
|||
* [[1995]] - [[Ísafjarðarkirkja]] var vígð. |
|||
* [[1997]] - [[Johnny Paul Koroma]] rændi völdum í [[Síerra Leóne]]. |
|||
* [[2000]] - [[Ísrael]] dró herlið sitt frá [[Líbanon]] eftir 22 ára hersetu. |
|||
⚫ | |||
* [[2001]] - [[Handklæðisdagurinn]] var fyrst haldinn hátíðlegur. |
|||
* [[2002]] - [[Sveitarstjórnarkosningar á Íslandi 2002|Sveitarstjórnarkosningar]] voru haldnar á Íslandi. |
|||
* [[2002]] - [[Skagabyggð]] varð til við sameiningu [[Skagahreppur|Skagahrepps]] og [[Vindhælishreppur|Vindhælishrepps]]. |
|||
* [[2005]] - [[Liverpool F.C.]] sigraði [[A.C. Milan]] í [[Úrslitaleikur meistaradeildar Evrópu 2005|úrslitaleik meistaradeildar Evrópu 2005]]. |
|||
* [[2007]] - Bandaríska kvikmyndin ''[[Bug]]'' var frumsýnd. |
|||
* [[2008]] - [[Knattspyrnufélagið Valur]] vígði [[Vodafonevöllur|Vodafonevöllinn]] við Hlíðarenda. |
|||
* [[2008]] - Geimfarið ''[[Phoenix (geimfar)|Phoenix]]'' lenti á Mars. |
|||
* [[2009]] - [[Norður-Kórea]] tilkynnti að landið hefði gert vel heppnaða [[kjarnorka|kjarnorkutilraun]]. [[Sameinuðu þjóðirnar]] fordæmdu tilraunina. |
|||
* [[2009]] - [[Ungmenna- og íþróttasamband Fjallabyggðar]] var stofnað. |
|||
* [[2013]] - [[Hallsteinsgarður]] í Grafarvogi var vígður.</onlyinclude> |
|||
== Fædd == |
== Fædd == |
||
* [[1334]] - [[Sukō Japanskeisari]] (d. [[1398]]). |
|||
* [[1347]] - [[Heilög Katrín frá Siena]] (d. [[1380]]). |
* [[1347]] - [[Heilög Katrín frá Siena]] (d. [[1380]]). |
||
* [[1616]] - [[Carlo Dolci]], ítalskur listmálari (d. [[1686]]). |
|||
* [[1677]] - [[Françoise-Marie de Bourbon]], hertogaynja af Orléans (d. [[1749]]). |
|||
* [[1803]] - [[Ralph Waldo Emerson]], bandarískur heimspekingur (d. [[1882]]). |
* [[1803]] - [[Ralph Waldo Emerson]], bandarískur heimspekingur (d. [[1882]]). |
||
* [[1864]] - [[Samúel Eggertsson]], íslenskur kortagerðarmaður og skrautritari (d. [[1949]]). |
|||
* [[1865]] - [[Pieter Zeeman]], hollenskur eðlisfræðingur og [[Nóbelsverðlaun í eðlisfræði|nóbelsverðlaunahafi]] (d. [[1943]]). |
* [[1865]] - [[Pieter Zeeman]], hollenskur eðlisfræðingur og [[Nóbelsverðlaun í eðlisfræði|nóbelsverðlaunahafi]] (d. [[1943]]). |
||
* [[1868]] - [[Friðrik Friðriksson (prestur)|Friðrik Friðriksson]], prestur og stofnandi [[KFUM og KFUK]] á |
* [[1868]] - [[Friðrik Friðriksson (prestur)|Friðrik Friðriksson]], prestur og stofnandi [[KFUM og KFUK]] á Íslandi (d. [[1961]]). |
||
* [[1868]] - [[Páll Einarsson]], lögmaður og hæstaréttardómari (d. [[1954]]). |
* [[1868]] - [[Páll Einarsson]], lögmaður og hæstaréttardómari (d. [[1954]]). |
||
* [[1913]] - [[Donald Duart Maclean]], breskur njósnari, einn af [[fimmenningarnir frá Cambridge|fimmenningunum frá Cambridge]] (d. [[1983]]). |
* [[1913]] - [[Donald Duart Maclean]], breskur njósnari, einn af [[fimmenningarnir frá Cambridge|fimmenningunum frá Cambridge]] (d. [[1983]]). |
||
* [[1926]] - [[Miles Davis]], tónlistarmaður (d. [[1991]]). |
* [[1926]] - [[Miles Davis]], tónlistarmaður (d. [[1991]]). |
||
* [[1927]] - [[Robert Ludlum]], bandarískur rithöfundur (d. [[2001]]). |
|||
* [[1930]] - [[Jón frá Pálmholti]], íslenskur rithöfundur (d. [[2004]]). |
|||
* [[1938]] - [[Raymond Carver]], bandarískur rithöfundur (d. [[1988]]). |
* [[1938]] - [[Raymond Carver]], bandarískur rithöfundur (d. [[1988]]). |
||
* [[1939]] - [[Ian McKellen]], enskur leikari. |
* [[1939]] - [[Ian McKellen]], enskur leikari. |
||
Lína 30: | Lína 68: | ||
* [[1963]] - [[Mike Myers]], kanadiskur leikari og uppistandari. |
* [[1963]] - [[Mike Myers]], kanadiskur leikari og uppistandari. |
||
* [[1968]] - [[Kristjana Stefánsdóttir]], íslensk söngkona. |
* [[1968]] - [[Kristjana Stefánsdóttir]], íslensk söngkona. |
||
* [[ |
* [[1970]] - [[Jamie Kennedy]], bandarískur leikari. |
||
* [[1974]] - [[Frank Klepacki]], bandarískur tónlistarmaður. |
|||
* [[1984]] - [[Unnur Birna Vilhjálmsdóttir]], íslenskur lögfræðingur og Ungfrú heimur 2005. |
|||
* [[1992]] - [[Jón Daði Böðvarsson]], íslenskur knattspyrnumaður. |
|||
== Dáin == |
== Dáin == |
||
* [[ |
* [[1261]] - [[Alexander 4.]] páfi. |
||
* [[1401]] - [[María Sikileyjardrottning]] (f. [[1363]]). |
|||
* [[1555]] - [[Hinrik 2. Navarrakonungur]] (f. [[1503]]). |
|||
* [[1693]] - [[Marie-Madeleine de La Fayette]], franskur rithöfundur (f. [[1634]]). |
|||
* [[1786]] - [[Pétur 3. Portúgalskonungur|Pétur 3.]] Portúgalskonungur, eiginmaður [[María 1. Portúgalsdrottning|Maríu 1.]] Portúgalsdrottningar (f. [[1717]]). |
|||
* [[1789]] - [[Anders Dahl]], sænskur grasafræðingur (f. [[1751]]). |
|||
* [[1840]] - [[Oddur Hjaltalín]], íslenskur læknir (f. [[1782]]). |
|||
* [[1863]] - [[Peter Andreas Munch]], norskur sagnfræðingur (f. [[1810]]). |
|||
* [[1915]] - [[Gísli Hjálmarsson]], kallaður þingmaður Bolvíkinga. |
* [[1915]] - [[Gísli Hjálmarsson]], kallaður þingmaður Bolvíkinga. |
||
* [[1925]] - [[Stefán Baldvin Stefánsson]], alþingismaður og hreppstjóri (f. [[1863]]). |
|||
* [[1934]] - [[Gustav Holst]], breskt tónskáld (f. [[1874]]). |
|||
* [[1958]] - [[Steinn Steinarr]], íslenskt ljóðskáld (f. [[1908]]). |
* [[1958]] - [[Steinn Steinarr]], íslenskt ljóðskáld (f. [[1908]]). |
||
* [[2006]] - [[Desmond Dekker]], tónlistarmaður frá |
* [[2006]] - [[Desmond Dekker]], tónlistarmaður frá Jamaíku (f. [[1941]]). |
||
* [[2014]] - [[Wojciech Jaruzelski]], pólskur leiðtogi (f. [[1923]]). |
|||
{{commons|Category:25 May}} |
{{commons|Category:25 May}} |
Útgáfa síðunnar 24. maí 2017 kl. 13:49
Apr – Maí – Jún | ||||||
Su | Má | Þr | Mi | Fi | Fö | La |
1 | 2 | 3 | 4 | |||
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | |
2024 Allir dagar |
25. maí er 145. dagur ársins (146. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 220 dagar eru eftir af árinu.
Atburðir
- 1225 - Hákon gamli og Margrét Skúladóttir gengu í hjónaband í Noregi.
- 1300 - Dante Alighieri hélt niður til Vítis í Hinum guðdómlega gleðileik.
- 1420 - Hinrik sæfari varð stórmeistari Kristsreglunnar.
- 1455 - Vopnahléi lauk milli Kristjáns 1. og Karls Knútssonar Bonde og stríð braust út í Svíþjóð.
- 1521 - Þinginu í Worms lauk og Karl 5. lýsti Martein Lúther útlægan.
- 1572 - Ugo Boncompagni varð Gregoríus 13. páfi.
- 1606 - Har Gobind tók við af föður sínum Ardjan Dev sem sjötti síkagúrúinn.
- 1609 - Sigmundur 3. Vasa flutti úr konungshöllnni í Wawel til Varsjár.
- 1627 - Gústaf 2. Adolf særðist við Danziger Haupt í orrustu við Pólsk-litháíska samveldið.
- 1659 - Richard Cromwell sagði af sér stöðu lávarðs enska samveldisins.
- 1660 - Konungdæmi var endurreist í Englandi með krýningu Karls 2..
- 1759 - Tilskipun um ferminguna var fest í lög á Íslandi. Meðal annars var þar ákvæði um að börn skyldu vera orðin 14-15 ára þegar þau fermdust en áður hafði verið heimilt að ferma allt niður í 10 ára börn.
- 1787 - Stjórnlagaþing Bandaríkjanna hófst í Fíladelfíu.
- 1810 - Uppreisnarmenn í Argentínu ráku spænska varakonunginn úr landi.
- 1920 - Guðjón Samúelsson var skipaður húsameistari ríkisins.
- 1929 - Sjálfstæðisflokkurinn stofnaður af þingmönnum Íhaldsflokksins og Frjálslynda flokksins. Fyrsti formaður var Jón Þorláksson.
- 1946 - Jórdanía varð til sem sjálfstætt ríki.
- 1961 - Apollo-geimferðaáætlunin hófst í Bandaríkjunum. Markmiðið var að koma manni til Tunglsins og til baka.
- 1966 - Félag kvikmyndagerðarmanna var stofnað á Íslandi.
- 1977 - Kvikmyndin Stjörnustríð var frumsýnd í Bandaríkjunum.
- 1978 - Fyrsta árás Unabomber átti sér stað í Northwestern University í Illinois.
- 1979 - Flugvél frá American Airlines hrapaði á O'Hare-flugvelli í Chicago með þeim afleiðingum að allir um borð (271 manns) létust og 2 á jörðu niðri.
- 1981 - Persaflóasamstarfsráðið var stofnað.
- 1983 - Kvikmyndin Stjörnustríð: Jedinn snýr aftur var frumsýnd.
- 1985 - Hitabeltisfellibylur og áhlaðandi ollu því að um 10.000 manns létust og 250.000 misstu heimili sín í Bangladess.
- 1986 - Hands Across America: 6,5 milljónir manna mynduðu mannlega keðju í þágu baráttu gegn hungri, fátækt og heimilisleysi.
- 1986 - 600 fórust þegar ferju hvolfdi á ánni Meghna í Bangladess.
- 1987 - Mesti jarðskjálfti á Suðurlandi síðan 1912 varð í Vatnafjöllum, suður af Heklu, 5,7 stig.
- 1993 - Alþjóðlegi stríðsglæpadómstóllinn fyrir fyrrverandi Júgóslavíu tók til starfa í Haag.
- 1995 - Ísafjarðarkirkja var vígð.
- 1997 - Johnny Paul Koroma rændi völdum í Síerra Leóne.
- 2000 - Ísrael dró herlið sitt frá Líbanon eftir 22 ára hersetu.
- 2001 - Erik Weihenmayer varð fyrsti blindi maðurinn sem komst á tind Everestfjalls.
- 2001 - Handklæðisdagurinn var fyrst haldinn hátíðlegur.
- 2002 - Sveitarstjórnarkosningar voru haldnar á Íslandi.
- 2002 - Skagabyggð varð til við sameiningu Skagahrepps og Vindhælishrepps.
- 2005 - Liverpool F.C. sigraði A.C. Milan í úrslitaleik meistaradeildar Evrópu 2005.
- 2007 - Bandaríska kvikmyndin Bug var frumsýnd.
- 2008 - Knattspyrnufélagið Valur vígði Vodafonevöllinn við Hlíðarenda.
- 2008 - Geimfarið Phoenix lenti á Mars.
- 2009 - Norður-Kórea tilkynnti að landið hefði gert vel heppnaða kjarnorkutilraun. Sameinuðu þjóðirnar fordæmdu tilraunina.
- 2009 - Ungmenna- og íþróttasamband Fjallabyggðar var stofnað.
- 2013 - Hallsteinsgarður í Grafarvogi var vígður.
Fædd
- 1334 - Sukō Japanskeisari (d. 1398).
- 1347 - Heilög Katrín frá Siena (d. 1380).
- 1616 - Carlo Dolci, ítalskur listmálari (d. 1686).
- 1677 - Françoise-Marie de Bourbon, hertogaynja af Orléans (d. 1749).
- 1803 - Ralph Waldo Emerson, bandarískur heimspekingur (d. 1882).
- 1864 - Samúel Eggertsson, íslenskur kortagerðarmaður og skrautritari (d. 1949).
- 1865 - Pieter Zeeman, hollenskur eðlisfræðingur og nóbelsverðlaunahafi (d. 1943).
- 1868 - Friðrik Friðriksson, prestur og stofnandi KFUM og KFUK á Íslandi (d. 1961).
- 1868 - Páll Einarsson, lögmaður og hæstaréttardómari (d. 1954).
- 1913 - Donald Duart Maclean, breskur njósnari, einn af fimmenningunum frá Cambridge (d. 1983).
- 1926 - Miles Davis, tónlistarmaður (d. 1991).
- 1927 - Robert Ludlum, bandarískur rithöfundur (d. 2001).
- 1930 - Jón frá Pálmholti, íslenskur rithöfundur (d. 2004).
- 1938 - Raymond Carver, bandarískur rithöfundur (d. 1988).
- 1939 - Ian McKellen, enskur leikari.
- 1943 - Markús Örn Antonsson, fyrrum borgarstjóri Reykjavíkur.
- 1963 - Mike Myers, kanadiskur leikari og uppistandari.
- 1968 - Kristjana Stefánsdóttir, íslensk söngkona.
- 1970 - Jamie Kennedy, bandarískur leikari.
- 1974 - Frank Klepacki, bandarískur tónlistarmaður.
- 1984 - Unnur Birna Vilhjálmsdóttir, íslenskur lögfræðingur og Ungfrú heimur 2005.
- 1992 - Jón Daði Böðvarsson, íslenskur knattspyrnumaður.
Dáin
- 1261 - Alexander 4. páfi.
- 1401 - María Sikileyjardrottning (f. 1363).
- 1555 - Hinrik 2. Navarrakonungur (f. 1503).
- 1693 - Marie-Madeleine de La Fayette, franskur rithöfundur (f. 1634).
- 1786 - Pétur 3. Portúgalskonungur, eiginmaður Maríu 1. Portúgalsdrottningar (f. 1717).
- 1789 - Anders Dahl, sænskur grasafræðingur (f. 1751).
- 1840 - Oddur Hjaltalín, íslenskur læknir (f. 1782).
- 1863 - Peter Andreas Munch, norskur sagnfræðingur (f. 1810).
- 1915 - Gísli Hjálmarsson, kallaður þingmaður Bolvíkinga.
- 1925 - Stefán Baldvin Stefánsson, alþingismaður og hreppstjóri (f. 1863).
- 1934 - Gustav Holst, breskt tónskáld (f. 1874).
- 1958 - Steinn Steinarr, íslenskt ljóðskáld (f. 1908).
- 2006 - Desmond Dekker, tónlistarmaður frá Jamaíku (f. 1941).
- 2014 - Wojciech Jaruzelski, pólskur leiðtogi (f. 1923).
Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist Category:25 May.