Síerra Leóne
| Republic of Sierra Leone | |
|
|
| Fáni | Skjaldarmerki |
| Kjörorð: Unity - Freedom - Justice (enska: Eining, frelsi, réttlæti) | |
| Þjóðsöngur: High We Exalt Thee, Realm of the Free | |
| |
| Höfuðborg | Freetown |
| Opinbert tungumál | enska |
| Stjórnarfar | Lýðveldi
|
| Forseti | Julius Maada Bio |
| Sjálfstæði | |
| - frá Bretlandi | 27. apríl, 1961 |
| Flatarmál - Samtals - Vatn (%) |
119. sæti 71.740 km² 1,1% |
| Mannfjöldi - Samtals (2013) - Þéttleiki byggðar |
110. sæti 5.612.685 78/km² |
| VLF (KMJ) | áætl. 2012 |
| - Samtals | 3,777 millj. dala (146. sæti) |
| - Á mann | 613 dalir (168. sæti) |
| Gjaldmiðill | leóne |
| Tímabelti | UTC |
| Þjóðarlén | .sl |
| Landsnúmer | +232 |
Lýðveldið Síerra Leóne er land í Vestur-Afríku með strönd að Atlantshafi og landamæri að Gíneu í norðri og Líberíu í suðri. Nafnið kemur úr portúgölsku og merkir „Ljónafjöll“. Höfuðborgin, Freetown, var stofnuð af frelsuðum þrælum frá Nova Scotia árið 1792.
Nafnið kemur frá portúgalska landkönnuðinum Pedro de Sintra sem sigldi til landsins árið 1462 og nefndi það Serra Leoa. Ströndin varð ein af miðstöðvum þrælaverslunar á Atlantshafi. Þann 11. mars 1792 var borgin Freetown stofnuð af Síerra Leóne-félaginu og byggð þrælum sem höfðu fengið frelsi innan Breska heimsveldisins. Þangað fluttust því fyrrum þrælar frá ýmsum heimshornum og öðrum hlutum Afríku. Árið 1808 varð Freetown bresk krúnunýlenda og 1896 varð landið allt breskt verndarsvæði. Landið fékk sjálfstæði árið 1961. Við tók pólitískur óstöðugleiki með herforingjabyltingum og síðan flokksræði um langt skeið. Árið 1991 braust út blóðug borgarastyrjöld sem stóð til ársins 2002 þegar breski herinn tók þátt í að koma á vopnahléi milli stríðandi fylkinga. Breski herinn er enn í landinu.
Menning Síerra Leóne er fjölbreytt og íbúar tilheyra um sextán þjóðarbrotum sem hvert hefur sitt tungumál og sína siði. Stærstu hóparnir eru temnar og mendar. Opinbert tungumál er enska en 90% íbúa talar kríómál, kreólamál sem byggist á ensku og afrískum málum. Meirihluti íbúa er múslimar en um fjórðungur aðhyllist kristni.
Efnahagur Síerra Leóne byggist að mestu á námavinnslu, einkum á demöntum, títani, báxíti og gulli. Þrátt fyrir náttúruauðlindir lifa 70% landsmanna við fátækt.
Barnadauði og mæðradauði í Síerra Leóne eru með því mesta í heimi.
Stjórnsýsluskipting[breyta | breyta frumkóða]
Síerra Leóne skiptist í fjögur héruð: Norðurhérað, Suðurhérað, Austurhérað og Vestursvæði. Þrjú fyrstu héruðin skiptast í tólf umdæmi og umdæmin síðan í 149 höfðingjadæmi. Vestursvæðið skiptist í þéttbýli og dreifbýli.
|
|
|
Íþróttir[breyta | breyta frumkóða]
Knattspyrna er vinsælasta íþróttagreinin í Síerra Leóne. Deildarkeppni var komið á laggirnar árið 1967 og eru félögin East End Lions og Mighty Blackpool langsigursælust. Knattspyrnulandsliðið lék sinn fyrsta leik árið 1949, en gullöld þess var á tíunda áratugnum þegar Síerra Leóne komst árin 1994 og 1996 í úrslitakeppni Afríkubikarsins. Landsliðsmenn koma ýmist úr deildinni heima fyrir eða frá evrópskum félögum, þannig hefur miðjumaðurinn Kwame Quee leikið á Íslandi við góðan orðstír.
Síerra Leóne hefur sent íþróttamenn til keppni á öllum sumarólympíuleikum frá leikunum 1968, en enn ekki komist á verðlaunapall. Flestir fulltrúar landsins hafa keppt í frjálsum íþróttum eða hnefaleikum.
Heimildir[breyta | breyta frumkóða]
