England

Breyta tenglum
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
England
Fáni Englands Skjaldarmerki Englands
Fáni Skjaldarmerki
Kjörorð:
Dieu et mon droit (franska)
Guð og réttur minn
Þjóðsöngur:
God Save the King
Staðsetning Englands
Höfuðborg London
Opinbert tungumál enska
Stjórnarfar Þingbundin konungsstjórn

Konungur Karl 3.
Forsætisráðherra Rishi Sunak
Sameining
 - Stofnun 12. júlí 927 
 - Sameining við Skotland 1. maí 1707 
Flatarmál
 - Samtals
130.279 km²
Mannfjöldi
 - Samtals (2019)
 - Þéttleiki byggðar
56.286.961
432/km²
Gjaldmiðill Sterlingspund (£)
Tímabelti UTC (+1 á sumrin)
Þjóðarlén .uk
Landsnúmer +44

England (borið fram /ˈɪŋglənd/ á ensku) er land sem er hluti af Bretlandi. Íbúar Englands eru yfir 83% af íbúum Bretlands. England á landamæri að Skotlandi í norðri, Wales í vestri og strönd við Norðursjó, Írlandshaf, Keltahaf, Bristol-sund og Ermarsund. Landið nær yfir 5/8 hluta af Stóra-Bretlandi auk yfir 100 minni eyja, þar á meðal Scilly-eyjar og Wight-eyju.

Menn settust að á Englandi á síðfornsteinöld, en nafnið er fengið frá Englum, germönskum ættflokki sem settist þar að á 5. og 6. öld og drógu nafn sitt af skaganum Angeln í Norður-Þýskalandi. England var sameinað í eitt ríki á 10. öld og hefur haft mikil menningarleg og efnahagsleg áhrif um víða veröld síðan á landafundatímabilinu sem hófst á 15. öld.[1]

Ensk tunga, ensk lög og enska biskupakirkjan hafa orðið undirstaða réttarkerfis margra landa og enskt þingræði hefur verið tekið upp víða.[2] Iðnbyltingin hófst á Englandi seint á 18. öld og England varð fyrsta iðvædda samfélag heims.[3] Á Englandi eru tveir elstu háskólar hins enskumælandi heims: Oxford-háskóli (stofnaður 1096) og Cambridge-háskóli (stofnaður 1209), sem teljast báðir með fremstu háskólum heims.[4]

Konungsríkið England innlimaði Wales árið 1535 en hætti að vera til sem sjálfstætt ríki árið 1707 þegar það sameinaðist Skotlandi með bresku sambandslögunum þegar sameinaða konungsríkið Bretland var stofnað.[5] Árið 1801 sameinaðist þetta ríki Írlandi með nýjum sambandslögum og til varð sameinað konungsríki Bretlands og Írlands. Árið 1922 sagði Írska fríríkið sig frá þessu ríki og eftir stóð þá sameinað konungsríki Bretlands og Norður-Írlands.[6]

Landslag á Englandi er að mestu flatt með lágum hæðadrögum, aðallega í Midlands og Suður-Englandi. Flest fjöllin eru í norðurhlutanum, í Lake District og Pennínafjöllum, en líka í vestri í Dartmoor og Shropshire Hills. Höfuðborg landsins er London sem er stærsta þéttbýli Bretlands með 14,2 milljón íbúa árið 2021. Íbúar Englands eru 56,3 milljónir, eða 84% af íbúum Bretlands.[7] Langflestir búa í og við London, í Suðaustur-Englandi og borgum í Midlands, Norðvestur-Englandi og Yorkshire þar sem stórar iðnaðarborgir byggðust upp á 19. öld.[8]

Heiti[breyta | breyta frumkóða]

Heitið England kemur úr fornensku, Englaland, sem merkir „land Engla“.[9] Þessir Englar voru germanskur ættflokkur sem settist þar að á 5. og 6. öld og er talinn hafa komið frá skaganum Angeln, sem í dag er hluti af Danmörku og Norður-Þýskalandi (Slésvík-Holtsetalandi). Elsta heimildin um landið er úr handriti með þýðingu á Kirkjusögu Englendinga eftir Beda prest, þar sem það kemur fyrir sem Engla londe. Hugtakið merkti landið þar sem Englendingar búa, og náði því líka yfir það sem síðar varð suðausturhluti Skotlands, en var þá hluti Norðymbralands og byggt Englendingum. Í Króniku Engilsaxa segir að Dómsdagsbókin hafi náð yfir allt England, í merkingunni enska konungsríkið, en nokkrum árum síðar stendur þar að Malcolm 3. hafi farið frá Skotlandi inn í Lothian í Englalandi, sem þá er eldri merkingin.[10] Samkvæmt Oxford Dictionary kom nútímastafsetning orðsins fyrst fyrir árið 1538.

Elstu heimildir um Engla eru í Germaníu Tacitusar frá 1. öld þar sem latneska heitið Anglii kemur fyrir.[11] Uppruni ættbálkaheitisins er umdeildur. Stungið hefur verið upp á því að það sé dregið ýmist af orðinu öng („beygja“ eða „krókur“) eða angr („mjór“) og vísi þá annað hvort til skagans við mynni árinnar Slien eða þess hve árósinn er þröngur.[12][13] Ekki er vitað af hverju þetta nafn varð að landaheiti, frekar en önnur ættbálkaheiti (til dæmis Saxar), en hugsanlega var það til að greina Saxa á Englandi frá Söxum á meginlandinu.[14] Í skoskri gelísku heitir landið hins vegar eftir Söxum, Sasunn.[15] Velska heitið yfir ensku er líka dregið af Söxum, Saesneg. Í skáldamáli hefur England líka verið nefnt Loegria (dregið af velska heitinu Lloegr) og Albion[16] sem upphaflega náði yfir allt Stóra-Bretland.

Saga[breyta | breyta frumkóða]

Aðalgrein: Saga Englands

Bein- og tinnusteinstól hafa fundist í Norfolk og Suffolk sem sýna að Homo erectus bjó á Englandi fyrir 700.000 árum. Þá tengdist England meginlandi Evrópu um landbrú. Ermarsundið var á sem að lágu þverárnar Thames og Signa. Á síðustu ísöld eyddist byggð á þessu svæði. England var síðan ekki byggt aftur fyrr en fyrir 13.000 árum. Þeir íbúar tóku síðar upp keltneska menningu.

Árið 43 gerðu Rómverjar innrás í England. 55 f.Kr. hafði Júlíus Caesar gert innrás í England en landið var ekki lagt undir Rómaveldi fyrr en Claudíus gerði innrás aftur árið 43 e.Kr. Rómverjarnir höfðu mikil áhrif á breska menningu. 400 árum síðar yfirgáfu þeir landið vegna falls Rómaveldis.

England á miðöldum[breyta | breyta frumkóða]

Eftir rómverska tímabilið tók við engilsaxneskt tímabil sem nær yfir miðaldir fram að innrás Normanna árið 1066. Kristni komst á í Englandi og landið var sameinað í eitt konungsríki.

Fyrsti einvaldurinn sem notaði nafnbótina Englandskonungur var Offa af Mersíu árið 774 þó svo að listar hefjist oft á Egbert af Wessex árið 829.

Landfræði[breyta | breyta frumkóða]

England nær yfir tvo þriðju hluta Stóra-Bretlands með eyjum, eins og Wighteyju og Scilly-eyjum. Skotland liggur að landinu í norðri og Wales í vestri. England er nær meginlandi Evrópu en aðrir hlutar Bretlands. Ermarsund greinir England að meginlandinu og er 52 km að breidd þar sem það er grennst.[17] Ermarsundsgöngin skammt frá Folkestone tengja England beint við Frakklandi.[18] England á líka strönd að Norðursjó og Atlantshafi.

Helstu hafnarborgir landsins, London, Liverpool og Newcastle upon Tyne, liggja við árnar Thames, Mersey og Tyne-á. Lengsta áin sem rennur um England er Severn, 354 km að lengd.[19] Hún rennur út í Bristolsund og er þekkt fyrir Severn-röstina, sjávarfallaröst sem getur myndað 2 metra brimöldur.[20] Lengsta áin sem aðeins rennur um England er þó Thames sem er 346 km að lengd.[21]

Malvern-hæðir í ensku sýslunum Worcestershire og Herefordshire eru skilgreindar sem svæði einstakrar náttúrufegurðar.

Í Englandi eru mörg vötn. Stærsta stöðuvatn landsins er Windermere í vatnasvæðinu Lake District.[22] Landslag í Englandi einkennist aðallega af lágum hæðardrögum, en í norðri er landið fjalllendara. Þar eru Pennínafjöll, sem eru fjallgarður sem liggur frá austri til vesturs, Kúmbríufjöll í Lake District og Cheviot-hæðir við landamæri Englands og Skotlands. Hæsti tindur Englands er Scafell Pike, 978 metrar á hæð.[22] Shropshire-hæðir liggja að landamærum Wales, og Dartmoor og Exmoor eru heiðarlönd í suðvestri. Í Austur-Anglíu er flatt undirlendi notað sem beitiland. Þetta svæði er kallað Fens. Tees–Exe-línan er stundum notuð til að greina norður- og vesturhlutann, með eldra bergi og meira hálendi; frá suður- og austurhlutanum sem einkennist af meira flatlendi og setbergi.[23]

Elstu fjöll landsins eru Pennínafjöll sem eru stundum kölluð „hryggjarsúla landsins“ og eru frá lokum fornlífsaldar frá því fyrir um 300 milljón árum..[24] Þau eru meðal annars mynduð úr sandsteini og kalksteini og þar er líka að finna kolalög. Karstlandslag er að finna í Yorkshire og Derbyshire. Við fjöllin eru mýrlendi og frjósamir dalir þar sem árnar skera sig inn í þau. Yorkshire Dales og Peak District eru tveir þjóðgarðar í Pennínafjöllum. Í suðvestri eru heiðarlöndin Dartmoor og Exmoor sem liggja á granítklöpp og þar sem milt úthafsloftslag er ríkjandi. Bæði heiðarlöndin eru þjóðgarðar.[25]

Ensku láglöndin eru í mið- og suðurhluta landsins og einkennast af grónum hæðardrögum, eins og Cotswold-hæðum, Chiltern-hæðum, North Downs og South Downs. Við ströndina eru hvítir kalksteinsklettar, eins og við Dover. Þar eru líka sléttur eins og Salisbury-sléttan, Somerset-flatlendið, Suðurstrandarsléttan og Fenin.

Stjórnmál[breyta | breyta frumkóða]

Westminster-höll er samkomustaður breska þingsins.

England er hluti af Bretlandi, þar sem er þingbundið konungsvald með þingræðiskerfi.[26] England hefur ekki haft sína eigin ríkisstjórn síðan 1707 en með sambandslögunum sameinuðust konungsríkið Skotland og konungsríkið England í konungsríkið Stóra-Bretland.[27] Fyrir sambandið var landinu stjórnað af konungi og þinginu. Í dag fer breska þingið með stjórn Englands, en önnur lönd Bretlands hafa sínar eigin ríkisstjórnir og þing sem starfa í umboði þess.[28] Í fulltrúadeild breska þingsins sitja 532 fulltrúar einmenningskjördæma á Englandi, af 650 þingmönnum deildarinnar.[29] Eftir þingkosningar í Bretlandi 2019 voru fulltrúar úr Íhaldsflokknum 345, 179 úr Verkamannaflokknum, sjö úr Frjálslynda flokknum, einn úr Græningjum, og forseti fulltrúadeildar breska þingsins, Lindsay Hoyle.

Eftir að breska þingið fól þingum annarra landa Bretlands að fara með stjórn að hluta í Skotlandi, Wales og Norður-Írlandi, hefur verið rætt um að koma á líku fyrirkomulagi í Englandi. Upphaflega var rætt um að hvert hérað fengi eigin þing, en þegar tillögunni var hafnað af Norðaustur-Englandi í þjóðaratkvæðagreiðslu árið 2004, var hætt við það.[30]

Eitt vandamál er spurningin um Vestur-Lothian þar sem þingmenn úr Skotlandi og Wales geta kosið um löggjöf sem snertir eingöngu England, meðan enskir þingmenn geta ekki kosið um mál sem hin þingin fást við.[31] Þetta hefur verið sett í samhengi við það að England er eina land Bretlands þar sem ekki eru ókeypis lyfseðlar og skráningargjöld í háskóla[32] og hefur leitt til vaxandi enskrar þjóðernishyggju.[33] Sumir hafa því stungið upp á stofnun sérstaks ensks þings[34] meðan aðrir hafa mælt með því að aðeins enskir þingmenn fái að kjósa um löggjöf sem eingöngu varðar England.[35]

Efnahagslíf[breyta | breyta frumkóða]

Lundúnaborg er miðstöð heimsefnahags.

England er eitt af stærstu efnahagskerfum Evrópu og fimmta stærsta í heimi. Hagkerfi Englands notar engilsaxneskt haglíkan. Það er eitt af fjórum hagkerfum á Bretlandi, og 100 af 500 stærstum fyrirtækjum í Evrópu eru með höfuðstöðvar í London. Sem hluti Bretlands er England aðalmiðstöð fyrir efnahagsmál heimsins. England er eitt iðnvæddu landa í heimi. Aðaliðnaðasvæði eru efna- og lyfjaiðnaðir og tækniiðnaðir eins og geimverkfræði, vopnaiðnaður og framleiðslu hugbúnaða.

London flytur út aðallega iðnaðarvörur and flytja inn efni eins og jarðolía, te, ull, hrásykur, timbur, smjör, málmur og kjöt. Í fyrra flutti út England meira en 30.000 tonn nautakjöta eiga 75.000.000 breskra punda. Frakkland, Ítalía, Grikkland, Holland, Belgía og Spánn eru aðalinnflytjendur nautakjöta frá Englandi.

Seðlabanki Bretlands sem setur vaxtaprósentur og kemur á peningamálastefnu er Englandsbanki í London. Kauphöllin í London er líka í borginni og er aðalkauphöllin í Bretlandi og er stærsta í Evrópu. London er alheimsleiðtogi í fjármáli, börgin er stærsta fjármálamiðstöð í Evrópu.

Hefðbundnir framleiðslu- og þungaiðnaðir hafa hnignað undanfarið á Englandi eins og annars staðar á Bretlandi. Um leið hafa þjónustugreinar orðið öllu meira mikilvægar. Til dæmis er ferðaþjónusta sjötti stærsti iðnaðurinn á Bretlandi og gaf hagkerfinu 76 milljónir breskra punda. Árið 2002 ræður hún 1.800.000 stöðugildi fólks eða 6,1% vinnandi íbúa. Aðalmiðstöð fyrir ferðamenn er London og börgin laðar að milljónum ferðamanna árlega.

Embættislegi gjaldmiðill Bretlands er breskt pund (stundum sterlingspund eða GBP, e. pound sterling).

Íbúar[breyta | breyta frumkóða]

Kort af Englandi þar sem sýslurnar eru litaðar með missterkum bláum lit.
Borgar- og sveitasýslur eftir mannfjölda.
Íbúafjöldi Englands og Wales eftir stjórnsýslueiningum.

England er langfjölmennasta land Bretlands, með yfir 56 milljón íbúa, sem eru 84% af heildarfjöldanum.[8]: 12 [36] Ef England væri sérstakt ríki væri það 25. fjölmennasta ríki heims miðað við árið 2005.[37]

Englendingar eru bresk þjóð.[38] Sumar erfðarannsóknir benda til þess að 75-95% þeirra séu afkomendur landnema frá forsögulegum tíma sem fluttust þangað upprunalega frá Íberíuskaga, með um 5% framlagi Engla og Saxa, auk þó nokkurs framlags frá Norðurlöndunum.[39][40] Aðrar rannsóknir meta framlag germanskra þjóða sem allt að 50%.[41] Ýmis menningarsamfélög hafa orðið áhrifamikil á Englandi í gegnum söguna: forsöguleg samfélög, Bretar,[42] Rómaveldi, Engilsaxar,[43] Víkingar,[44] Gelar og Normannar. Samfélög brottfluttra Englendinga er víða að finna í fyrrum löndum breska heimsveldisins, sérstaklega í Bandaríkjunum, Kanada, Ástralíu, Suður-Afríku og Nýja-Sjálandi.[45] [46][47][48] Frá lokum 20. aldar hafa margir Englendingar flust til Spánar.[49]

Þegar Dómsdagsbókin var samin árið 1086 var íbúafjöldi Englands tvær milljónir. Um 10% bjuggu þá í þéttbýli.[50] Árið 1801 var íbúafjöldinn 8,3 milljónir og árið 1901 var hann orðinn 30,5 milljónir.[51] Efnahagslegur vöxtur í Suðaustur-Englandi hefur gert það að áfangastað fyrir fólksflutninga annars staðar að í Bretlandi.[38] Þó nokkur fjöldi Íra hefur líka flust til Englands.[52] Hlutfall íbúa af evrópskum uppruna er 87,5%. Þar á meðal eru íbúar af þýskum[53] og pólskum uppruna.[38]

Innflytjendur hafa flust til Englands lengra að síðan á 6. áratugnum. Um 6% íbúa Englands tilheyra fjölskyldum sem komu upprunalega frá Indlandsskaga (Indlandi, Pakistan og Bangladess).[38][53] Um 0,7% íbúa eru af kínverskum uppruna.[38][53] 2,9% íbúa eru þeldökkir af afrískum og karabískum uppruna, sérstaklega frá fyrrum breskum nýlendum þar.[38][53] Árið 2007 tilheyrðu 22% skólabarna í Englandi minnihlutaþjóðarbrotum[54] og árið 2011 var fjöldi þeirra 26,5%.[55] Um helmingur fólksfjölgunar milli 1991 og 2001 var vegna aðflutnings.[56] Deilur um þennan aðflutning eru áberandi í enskum stjórnmálum.[57] Í könnun innanríkisráðuneytisins árið 2009 sögðust 80% aðspurðra vilja takmarka aðflutning fólks.[58] Hagstofa Bretlands áætlar að íbúum muni fjölga um 9 milljónir milli 2014 og 2039.[59]

Kornbretar eru eina þjóðarbrotið sem er upprunnið á Englandi, sem er viðurkennt af ríkisstjórn Bretlands samkvæmt Rammasamkomulagi um vernd þjóðarbrota frá 2014.[60]

Tungumál[breyta | breyta frumkóða]

Aðalgrein: Enska

Enska varð til á Englandi og er aðaltungumál Englands í dag. Enska er vesturgermanskt indóevrópskt tungumál og er skylt skosku og frísnesku. Í sögu málsins er tímabilið fram til ársins 1066 nefnt fornenska en frá árinu 1066 til 15. aldar er talað um miðensku og frá 15. öld um nútímaensku. Allt frá árinu 1066 hefur enska orðið fyrir miklum áhrifum frá latínu og frönsku, ekki síst orðaforðinn sem er nú að verulegu leyti af latneskum rótum líkt og í rómönsku málunum.

Borgir[breyta | breyta frumkóða]

London er stærsta borg Bretlands og er líka höfuðborg landsins. Þær eru stærsta þéttbýli á landinu. Birmingham er önnur stærsta borgin. Aðrar stórar borgir eru Manchester, Leeds, Liverpool, Newcastle, Sheffield, Bristol, Coventry, Bradford, Leicester og Nottingham. Stærsta höfnin er Poole á suðströndinni.

Röð Þéttbýli Fólksfjöldi
(manntal 2011) 		Staðir Stærri þéttbýlisstaðir
1 Þéttbýli Stór-Lundúnasvæðisins 9.787.426 67 London
2 Stór-Manchester 2.553.379 57 Manchester, Salford, Bolton, Stockport, Oldham
3 Þéttbýli Vestur-Miðhéraðanna 2.440.986 22 Birmingham, Wolverhampton, Dudley, Walsall
4 Þéttbýli Vestur-Yorkshire 1.777.934 26 Leeds, Bradford, Huddersfield, Wakefield
5 Þéttbýlið Liverpool 864.122 8 Liverpool, St Helens, Bootle, Huyton-with-Roby
6 Þéttbýlið South-Hampshire 855.569 16 Southampton, Portsmouth
7 Tyneside 774.891 25 Newcastle upon Tyne, North Shields, South Shields, Gateshead, Jarrow
8 Þéttbýlið Nottingham 729.977 15 Nottingham, Beeston og Stapleford, Carlton, Long Eaton
9 Þéttbýlið Sheffield 685.368 7 Sheffield, Rotherham, Chapeltown, Mosborough/Highlane
10 Þéttbýlið Bristol 617.280 7 Bristol, Kingswood, Mangotsfield, Stoke Gifford

Menning[breyta | breyta frumkóða]

Aðalgrein: Ensk menning

Ensk menning er breið og fjölbreytileg. Englendingar hafa spilað inn í þróun lista og vísindanna. Margir mikilvægir vísindamenn og heimspekingar fæddust á Englandi eða hafa búið á Englandi, til dæmis Isaac Newton, Francis Bacon, Charles Darwin, Ernest Rutherford (fæddur á Nýja-Sjálandi), John Locke, John Stuart Mill, Bertrand Russell, Thomas Hobbes og hagfræðingar svo sem David Ricardo og John Maynard Keynes. Karl Marx skrifaði mest af ritverkum sínum í Manchester.

Matargerð[breyta | breyta frumkóða]

Mörg lönd telja að ensk matargerð sé gróf og einföld. Ensk matargerð umbreyttist á sjötta áratuginum undir áhrifum frá Indlandi og Kína sem fylgdu innflytjendum. Dæmi af hefðbundnum enskum mat eru:

Enskur morgunverður



Verkfræði[breyta | breyta frumkóða]

England er fæðingarstaður Iðnbyltingarinnar og margir uppfinningamenn bjuggu á Englandi á 18. og 19. öld. Frægir verkfræðingar eru til dæmis Isambard Kingdom Brunel, Charles Babbage, Tim Berners-Lee, John Dalton, James Dyson, Michael Faraday, Robert Hooke, Robert Stephenson, Joseph Swan og Alan Turing.

Vísindi og heimspeki[breyta | breyta frumkóða]

Charles Darwin.

Meðal mikilhæfra vísindamanna frá Englandi má nefna Isaac Newton, Michael Faraday, Robert Hooke, Robert Boyle, Joseph Priestley, J. J. Thomson, Charles Babbage, Charles Darwin, Stephen Hawking, Christopher Wren, Alan Turing, Francis Crick, Joseph Lister, Tim Berners-Lee, Andrew Wiles og Richard Dawkins.

Enskir heimspekingar áttu ríkan þátt í að móta vestræna heimspeki. Þar má nefna William af Ockham, Francis Bacon, Thomas Hobbes, John Locke, Jeremy Bentham, Thomas Paine, John Stuart Mill, Herbert Spencer, Bertrand Russell, G.E. Moore, A.J. Ayer, Gilbert Ryle, J.L. Austin, G.E.M. Anscombe og Bernard Williams.

Bókmenntir[breyta | breyta frumkóða]

Leikskáld William Shakespeare.

Saga enskra bókmennta er rótgróin. Margir rithöfundar eru frá Englandi til dæmis leikskáldin William Shakespeare, Christopher Marlowe, Ben Jonson og John Webster, til viðbótar rithöfundarnir Daniel Defoe, Henry Fielding, Jane Austen, William Makepeace Thackeray, Charlotte Brontë, Emily Brontë, J.R.R. Tolkien, Charles Dickens, Mary Shelley, H. G. Wells, George Eliot, Rudyard Kipling, D.H. Lawrence, E.M. Forster, Virginia Woolf, George Orwell og Harold Pinter. J.K. Rowling, Enid Blyton og Agatha Christie eru rithöfundar sem hafa orðið frægir á 20. öld.

Tónlist[breyta | breyta frumkóða]

Tónskáld frá Englandi eru ekki eins fræg og rithöfundarnir þaðan. Flytjendur eins og Bítlarnir, Led Zeppelin, Pink Floyd, Elton John, Queen og The Rolling Stones eru meðal þeirra sem hafa selt mest af plötum í heiminum. England er einnig fæðingarstaður margra tónlistarstefna til dæmis harðrokks, þungarokks, Britpops, glamrokks, drum and bass, framsækins rokks, pönks, gotnesks rokks og triphops.

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

  1. ↑ „England – Culture“. britainusa.com. Afrit af upprunalegu geymt þann 16 May 2008. Sótt 1 February 2009.
  2. ↑ „Country profile: United Kingdom“. BBC News. news.bbc.co.uk. 26 October 2009. Sótt 1 February 2009.
  3. ↑ „Industrial Revolution“. Ace.mmu.ac.uk. Afrit af upprunalegu geymt þann 27 April 2008. Sótt 1 February 2009.
  4. ↑ "2022-2023 Best Global Universities Rankings", U.S. News & World Report
  5. ↑ Burns, William E. A Brief History of Great Britain. bls. xxi.; „Acts of Union 1707“. parliament.uk. Sótt 27 January 2011.
  6. ↑ Phelan, Kate (4 October 2016). „The Partition Of Ireland: A Short History“. Culture Trip. Sótt 20 May 2019.
  7. ↑ Park, Neil (24 June 2020). „Population estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland“. www.ons.gov.uk. Office for National Statistics (United Kingdom).
  8. ↑ 8,0 8,1 2011 Census – Population and household estimates for England and Wales, March 2011. Accessed 31 May 2013.
  9. ↑ „England“. Online Etymology Dictionary. Sótt 21 July 2010.
  10. ↑ Molyneaux 2015, bls. 6–7.
  11. ↑ „Germania“. Tacitus. Sótt 5 September 2009.
  12. ↑ Pyles, Thomas and John Algeo 1993. Origins and development of the English language. 4th edition. (New York: Harcourt, Brace, Jovanovich).
  13. ↑ Barber, Charles, Joan C. Beal and Philip A. Shaw 2009. Other Indo-European languages have derivities of the PIE Sten or Lepto or Dol-ə'kho as root words for narrow. The English language. A historical introduction. Second edition of Barber (1993). Cambridge: University Press.
  14. ↑ Crystal 2004, bls. 26–27
  15. ↑ Forbes, John (1848). The Principles of Gaelic Grammar. Edinburgh: Oliver, Boyd and Tweeddale.
  16. ↑ Foster 1988, bls. 9
  17. ↑ „English Channel“. Encyclopædia Britannica. britannica.com. 2009. Sótt 15 August 2009.
  18. ↑ „History“. EuroTunnel.com. Afrit af upprunalegu geymt þann 16 November 2008. Sótt 5 September 2009.
  19. ↑ „The River Severn“. BBC. Sótt 5 December 2010.
  20. ↑ „Severn Bore and Trent Aegir“. Environment Agency. Afrit af upprunalegu geymt þann 22 November 2010. Sótt 5 December 2010.
  21. ↑ „River Thames and London (England)“. London Evening Standard. London. Sótt 17 August 2009.[óvirkur tengill]
  22. ↑ 22,0 22,1 „North West England & Isle of Man: climate“. Met Office. Afrit af upprunalegu geymt þann 5 June 2011. Sótt 5 December 2010.
  23. ↑ World Regional Geography. Joseph J. Hobbs. 13 March 2008. ISBN 978-0-495-38950-7. Sótt 6 December 2017.
  24. ↑ „Pennines“. Smmit Post. Sótt 8 September 2009.
  25. ↑ „National Parks – About us“. nationalparks.gov.uk. Afrit af upprunalegu geymt þann 27 October 2010. Sótt 5 December 2010.
  26. ↑ "United Kingdom" CIA The World Factbook]. Retrieved 13 April 2021
  27. ↑ „The first Parliament of Great Britain“. Parliament.uk. Afrit af upprunalegu geymt þann 21 June 2008. Sótt 5 September 2009.
  28. ↑ Cabinet Office (26 March 2009). „Devolution in the United Kingdom“. cabinetoffice.gov.uk. Sótt 16 August 2009.
  29. ↑ „Lists of MPs“. Parliament.uk. Sótt 21 May 2009.
  30. ↑ Sherman, Jill; Andrew Norfolk (5 November 2004). „Prescott's dream in tatters as North East rejects assembly“. The Times. London. Afrit af upprunalegu geymt þann 25 May 2010. Sótt 5 September 2009.
  31. ↑ „West Lothian question“. BBC News. 31 October 2008. Sótt 5 September 2009.
  32. ↑ „Are Scottish people better off?“. MSN Money. Afrit af upprunalegu geymt þann 17 April 2008. Sótt 5 September 2009.
  33. ↑ „English nationalism "threat to UK"“. BBC News. 9 January 2000. Sótt 5 September 2009.
  34. ↑ Davidson, Lorraine (3 June 2008). „Gordon Brown pressed on English parliament“. The Times. London. Afrit af upprunalegu geymt þann 29 May 2010. Sótt 5 September 2009.
  35. ↑ Grice, Andrew (1 July 2008). „English votes for English laws' plan by Tories“. The Independent. London. Sótt 5 September 2009.
  36. ↑ Office for National Statistics (8 August 2013). „Population estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland – current datasets“. statistics.gov.uk. Sótt 5 October 2013.
  37. ↑ United Nations Department of Economic and Social Affairs. „World Population Prospects: Analytical Report for the 2004“. United Nations. Afrit af upprunalegu geymt þann 7 August 2009. Sótt 5 September 2009.
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 38,4 38,5 Office for National Statistics (2011). „Ethnicity and National Identity in England and Wales 2011“. Statistics.gov.uk. Sótt 5 October 2013.
  39. ↑ Oppenheimer 2006, bls. 378.
  40. ↑ „British and Irish, descendant of the Basques?“. Eitb24.com. Afrit af upprunalegu geymt þann 16 May 2011. Sótt 5 September 2009.; Oppenheimer, Stephen (10 October 2006a). „What does being British mean? Ask the Spanish“. The Daily Telegraph. London. Afrit af upprunalegu geymt þann 15 July 2009. Sótt 5 September 2009.
  41. ↑ Wade, Nicholas (6 March 2007). „A United Kingdom? Maybe“. The New York Times. Sótt 8 August 2009.; Thomas, M.G.; Stumpf, M.P.; Härke, H. (2006). „Evidence for an apartheid-like social structure in early Anglo-Saxon England“. Proceedings: Biological Sciences. 273 (1601): 2651–7. doi:10.1098/rspb.2006.3627. PMC 1635457. PMID 17002951.
  42. ↑ „Roman Britons after 410“. Britarch.ac.uk. Afrit af upprunalegu geymt þann 22 May 2009. Sótt 5 September 2009.
  43. ↑ Cameron, Keith (March 1994). Anglo-Saxon Origins: The Reality of the Myth. Malcolm Todd. ISBN 978-1-871516-85-2. Sótt 5 September 2009.
  44. ↑ „Legacy of the Vikings“. BBC News. Sótt 5 September 2009.
  45. ↑ „Shifting Identities – statistical data on ethnic identities in the US“. Bnet. 2001. Afrit af upprunalegu geymt þann 12 January 2016. Sótt 29 July 2009.
  46. ↑ „Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories“. Statistics Canada. 2 April 2008. Afrit af upprunalegu geymt þann 1 November 2009. Sótt 29 July 2009.
  47. ↑ Centre for Population and Urban Research, Monash University. „Australian Population: Ethnic Origins“ (PDF). Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 19 July 2011. Sótt 29 July 2009.
  48. ↑ „Inmigración británica en Chile“. Galeon.com. Afrit af upprunalegu geymt þann 22 August 2009. Sótt 29 July 2009.
  49. ↑ Burke, Jason (9 October 2005). „An Englishman's home is his casa as thousands go south“. The Guardian. London. Sótt 5 September 2009.; Travis, Alan; Sarah Knapton (16 November 2007). „Record numbers leave the country for life abroad“. The Guardian. London. Sótt 8 August 2009.
  50. ↑ University of Wisconsin. „Medieval English society“. Afrit af upprunalegu geymt þann 25 October 2011. Sótt 14 August 2014.
  51. ↑ „Chapter 1 – The UK population: past, present and future“ (PDF). Focus on People and Migration (PDF) (Report). Office for National Statistics. 7 December 2005. Sótt 16 February 2017.
  52. ↑ „One in four Britons claim Irish roots“. BBC News. 16 March 2001. Sótt 26 November 2010.
  53. ↑ 53,0 53,1 53,2 53,3 „British Immigration Map Revealed“. BBC News. 7 September 2005. Sótt 5 September 2009.
  54. ↑ Paton, Graeme (1 October 2007). „One fifth of children from ethnic minorities“. The Daily Telegraph. London. Afrit from the original on 10 January 2022. Sótt 14 August 2014.
  55. ↑ Shepherd, Jessica (22 June 2011). „Almost a quarter of state school pupils are from an ethnic minority“. The Guardian. London. Sótt 17 January 2014.
  56. ↑ Leppard, David (10 April 2005). „Immigration rise increases segregation in British cities“. The Times. London. Sótt 8 August 2009.
  57. ↑ „Immigration debate hots up in England“. The Independent News Service. 26 November 2008. Sótt 14 August 2014.
  58. ↑ Milland, Gabriel (23 July 2009). „80% say cap immigration“. Daily Express. London. Sótt 5 September 2009.
  59. ↑ National Population Projections: 2014-based Statistical Bulletin (Report). Office for National Statistics. 29 October 2015.
  60. ↑ „Cornish people formally declared a national minority along with Scots, Welsh and Irish“. The Independent. 23 April 2014. Afrit af upprunalegu geymt þann 24 April 2014. Sótt 23 April 2014.

Tenglar[breyta | breyta frumkóða]

Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=England&oldid=1804547“