Eistland
| Lýðveldið Eistland | |
| Eesti Vabariik | |
|
|
| Fáni | Skjaldarmerki |
| Þjóðsöngur: Mu isamaa, mu õnn ja rõõm | |
| |
| Höfuðborg | Tallinn |
| Opinbert tungumál | eistneska |
| Stjórnarfar | Þingræði
|
| Forseti | Alar Karis |
| Forsætisráðherra | Kaja Kallas |
| Sjálfstæði | frá Þýskalandi, Rússlandi og Sovétríkjunum |
| - Yfirlýst | 24. febrúar 1918 |
| - Viðurkennt | 2. febrúar 1920 |
| - Hertekið af SSSR | 16. júní 1940 |
| - Enduryfirlýst | 20. ágúst 1991 |
| Flatarmál - Samtals - Vatn (%) |
129. sæti 45.339 km² 5,16 |
| Mannfjöldi - Samtals (2022) - Þéttleiki byggðar |
152. sæti 1.331.796 30,6/km² |
| VLF (KMJ) | áætl. 2022 |
| - Samtals | 59.557 millj. dala (114. sæti) |
| - Á mann | 44.778 dalir (39. sæti) |
| VÞL (2021) |  0.892 (31. sæti)
|
| Gjaldmiðill | evra |
| Tímabelti | UTC+2) (+3 á sumrin) |
| Þjóðarlén | .ee |
| Landsnúmer | +372 |
Eistland, Lýðveldið Eistland eða Eesti Vabariik (eistneska: Eesti) er land í Norður-Evrópu við Eystrasalt og Kirjálabotn. Það á landamæri að Rússlandi í austri og Lettlandi í suðri en norðan við Kirjálabotn er Finnland. Það er eitt Eystrasaltslandanna, en hin eru Lettland og Litháen
Í Eistlandi er þingræði. Landinu er skipt í fimmtán sýslur, þar sem höfuðborgin og stærsta borgin er Tallinn. Í Eistlandi búa 1,3 milljónir manna. Landið er eitt hið fámennasta innan Evrópusambandsins, NATO og Schengen-svæðisins. Opinbera tungumálið, eistneska, er finnsk-úgrískt tungumál sem er náskylt finnsku og samísku.
Landið er iðnríki með öflugt hagkerfi. Það er aðili að OECD. Það er ofarlega á lista yfir lönd eftir vísitölu um þróun lífsgæða og efnahagslegt frelsi, lýðfrelsi, menntun og frelsi fjölmiðla mælist þar hátt (í þriðja sæti árið 2012).
Saga[breyta | breyta frumkóða]
Eistland hefur verið byggt finnsk-úgrískum þjóðflokkum síðan á forsögulegum tíma. Kristni kom í landið með þýskum riddurum og Dönum sem höfðu lagt það undir sig 1227. Erlend ríki sem stjórnað hafa Eistlandi í gegnum söguna eru Danmörk, Svíþjóð, Pólland og Rússland/Sovétríkin.
Eftir hrun Rússneska keisaradæmisins vegna Októberbyltingarinnar lýsti Eistland yfir sjálfstæði sínu þann 24. febrúar 1918. Sovétríkin innlimuðu svo landið með valdi í júní 1940 og var það eitt af lýðveldum Sovétríkjanna til 20. ágúst 1991 er þau liðu undir lok og Eistland lýsti yfir sjálfstæði sínu á ný. Þjóðhátíðardagur Eistlendinga er 24. febrúar.
Rússneskur her var í landinu allt til 1994 en síðan þá hefur Eistland nýtt sér nýfengið frelsi til að mynda efnahagsleg og stjórnmálaleg tengsl við vestræn ríki. Eistland fékk inngöngu í Atlantshafsbandalagið og Evrópusambandið árið 2004.
Stjórnmál[breyta | breyta frumkóða]
Eistland er stjórnarskrárbundið lýðræðisríki. Þingið kýs forseta landsins á 5 ára fresti. Ríkisstjórnin er handhafi framkvæmdavaldsins og hana mynda forsætisráðherra og 14 aðrir ráðherrar sem forsetinn setur í embætti eftir að þingið hefur samþykkt þá.
Löggjafarvald liggur hjá þinginu sem starfar í einni deild og er kallað Riigikogu. Þingmenn eru 101 og kjörtímabil þingsins er 4 ár. Hæstiréttur landsins er handhafi dómsvalds og eru dómarar 17. Þingið velur forseta hæstaréttar og í kjölfarið skipar forseti hann í embættið ævilangt.
Sýsluskipan[breyta | breyta frumkóða]
Eistlandi er skipt í fimmtán sýslur:
