„Framsóknarflokkurinn“: Munur á milli breytinga

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Fletta í gegnum breytingarskrá
← Eldri breytingNýrri breyting →
Efni eytt Efni bætt við
MyndræntWiki-texti
Koettur (spjall | framlög)
741 breyting
Tek út heila málsgrein sem var copy+paste af heimasíðu þessa flokks
Lína 29: Lína 29:


Fram að [[1930]] starfaði flokkurinn eingöngu sem [[þingflokkur]].<ref>[http://www.vefritid.is/index.php/greinasafn/niraed-flokkaskipun/ ''Níræð flokkaskipan''], grein á [[Vefritið|Vefritinu]] eftir Magnús Má Guðmundsson</ref> Á því tímabili takmörkuðust flokksmenn við þingmenn flokksins.<ref>[http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2658112 ''Framsóknarflokkurinn átti hálfrar aldar afmæli í gær''], [[Dagur (1918)]], 17. desember 1966</ref> Árið [[1938]] var [[Samband ungra framsóknarmanna]] stofnað.
Fram að [[1930]] starfaði flokkurinn eingöngu sem [[þingflokkur]].<ref>[http://www.vefritid.is/index.php/greinasafn/niraed-flokkaskipun/ ''Níræð flokkaskipan''], grein á [[Vefritið|Vefritinu]] eftir Magnús Má Guðmundsson</ref> Á því tímabili takmörkuðust flokksmenn við þingmenn flokksins.<ref>[http://www.timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2658112 ''Framsóknarflokkurinn átti hálfrar aldar afmæli í gær''], [[Dagur (1918)]], 17. desember 1966</ref> Árið [[1938]] var [[Samband ungra framsóknarmanna]] stofnað.

Allt frá upphafi hefur Framsóknarflokkurinn verið frjálslyndur umbótaflokkur svo sem uppruni hans og stefnuyfirlýsingar í gegnum tíðina bera með sér. Þetta felur í sér að flokkurinn er fordómalaus um úrlausnir aðsteðjandi vandamála á hverjum tíma. Hann vill beita aðferðum þekkingar og vísinda til að ryðja framþróuninni braut á grundvelli þeirra þjóðfélagslegu gilda sem stefna hans byggist á. Sem umbótaflokkur hefur flokkurinn í starfi sínu lagt höfuðáherslu á að hver kynslóð leitist við að skila þeirri næstu betra þjóðfélagi en hún tók við, betra lífi, fleiri tækifærum og ríkari menningu. Þjóðfélagi þar sem manngildið er metið ofar auðgildi.<ref>http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090403092516/www.framsokn.is/Flokkurinn/Sagan_-_I_timans_ras</ref>


Árin [[1971]] til [[1991]] var Framsóknarflokkurinn mjög ríkjandi í [[Íslensk stjórnmál|íslenskum stjórnmálum]] og eru þessi tími stundum kallaður ''Framsóknaráratugirnir''. Þeir voru í stjórn öll þessi ár ef undan er skildir nokkrir mánuðir í kringum áramótin [[1980]] og meira en helming tímans var [[Forsætisráðherrar á Íslandi|forsætisráðherrann]] úr þeirra röðum. Tvisvar mynduðu þeir stjórn með [[sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokknum]]. Algengast var þó á þessum árum að Framsóknarflokkurinn og [[Alþýðubandalagið]] ynnu saman, fjórum sinnum eða samtals í um tíu ár. Þeir höfðu þó aldrei þingmeirihluta og því varð alltaf að vera að minnsta kosti einn flokkur til viðbótar með í för.
Árin [[1971]] til [[1991]] var Framsóknarflokkurinn mjög ríkjandi í [[Íslensk stjórnmál|íslenskum stjórnmálum]] og eru þessi tími stundum kallaður ''Framsóknaráratugirnir''. Þeir voru í stjórn öll þessi ár ef undan er skildir nokkrir mánuðir í kringum áramótin [[1980]] og meira en helming tímans var [[Forsætisráðherrar á Íslandi|forsætisráðherrann]] úr þeirra röðum. Tvisvar mynduðu þeir stjórn með [[sjálfstæðisflokkurinn|Sjálfstæðisflokknum]]. Algengast var þó á þessum árum að Framsóknarflokkurinn og [[Alþýðubandalagið]] ynnu saman, fjórum sinnum eða samtals í um tíu ár. Þeir höfðu þó aldrei þingmeirihluta og því varð alltaf að vera að minnsta kosti einn flokkur til viðbótar með í för.

Útgáfa síðunnar 19. október 2016 kl. 08:33

Framsóknarflokkurinn
Merki Framsóknarflokksins
Merki Framsóknarflokksins
Fylgi 24,4%
Formaður Sigurður Ingi Jóhannsson
Varaformaður Lilja Dögg Alfreðsdóttir
Ritari Eygló Harðardóttir
Þingflokksformaður Ásmundur Einar Daðason
Stofnár 1916
Höfuðstöðvar Hverfisgötu 33, 101 Reykjavík
Stjórnmálaleg
hugmyndafræði 		frjálslyndi, félagshyggja,miðjustefna
Einkennislitur Grænn
Sæti á Alþingi
Sæti í sveitarstjórnum
Vefsíða www.framsokn.is
¹Fylgi í síðustu Alþingiskosningar 2013

Framsóknarflokkurinn er íslenskur frjálslyndur félagshyggjuflokkur sem staðsetur sig á miðjunni.[1] Hann var stofnaður 16. desember 1916 við samruna Bændaflokksins og Óháðra bænda og er elsti starfandi stjórnmálaflokkurinn á Íslandi. Fyrir seinni heimsstyjöldina var Ísland töluvert dreifbýlla en það er í dag og Framsóknarflokkurinn sótti kjörfylgi sitt framan af til landsbyggðar og ungmennafélagshreyfingarinnar. En uppúr miðri öld breyttist þetta töluvert og sótti hann þá fylgi sitt jafnar til allra stétta, þó kjörfylgið hafi haldist á landsbyggðinni.

Saga Framsóknarflokksins

Framsóknarflokkurinn var stofnaður 16. desember 1916 á Alþingi, sama ár og Alþýðuflokkurinn var stofnaður.[2] Á þeim tíma stóð fyrri heimsstyrjöldin með tilheyrandi truflun á verslun og viðskiptum við útlönd. Konur höfðu öðlast kosningarétt árið áður og kosningaaldur hafði verið lækkaður úr 30 árum í 25. Því jókst fjöldi kosningabærra manna mjög. Í nóvember 1916 komu átta þingmenn saman á Seyðisfirði á leið til Reykjavíkur á þing. Það voru Sigurður Jónsson, Einar Árnason, Sveinn Ólafsson, Jón Jónsson, Þorsteinn M. Jónsson, Ólafur Briem, Guðmundur Ólafsson og Þorleifur Jónsson.[3] Þeir komu sér saman um að stofna þingflokk sem hlaut nafnið Framsóknarflokkurinn. Fyrsti ráðherra Framsóknarflokksins, var Sigurður Jónsson sem sat sem atvinnumálaráðherra í þriggja ráðherra ríkisstjórn sem mynduð var ásamt Jóni Magnússyni fyrir Heimastjórnarflokkinn og Björn Kristjánsson fyrir Sjálfstæðisflokkinn (eldri), frá 1917 til 1920. Fyrsti formaður Framsóknarflokksins var Ólafur Briem.

Fram að 1930 starfaði flokkurinn eingöngu sem þingflokkur.[4] Á því tímabili takmörkuðust flokksmenn við þingmenn flokksins.[5] Árið 1938 var Samband ungra framsóknarmanna stofnað.

Árin 1971 til 1991 var Framsóknarflokkurinn mjög ríkjandi í íslenskum stjórnmálum og eru þessi tími stundum kallaður Framsóknaráratugirnir. Þeir voru í stjórn öll þessi ár ef undan er skildir nokkrir mánuðir í kringum áramótin 1980 og meira en helming tímans var forsætisráðherrann úr þeirra röðum. Tvisvar mynduðu þeir stjórn með Sjálfstæðisflokknum. Algengast var þó á þessum árum að Framsóknarflokkurinn og Alþýðubandalagið ynnu saman, fjórum sinnum eða samtals í um tíu ár. Þeir höfðu þó aldrei þingmeirihluta og því varð alltaf að vera að minnsta kosti einn flokkur til viðbótar með í för.

Einn þekktasti stjórnmálamaður 9. áratugarins á Íslandi var Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknarflokksins og forsætisráðherra. Hann var fyrst kosinn í alþingiskosningum 1979 þegar framsóknarmenn bættu við sig miklu fylgi.

Talsverðar breytingar áttu sér stað innan flokksins frá 2007. Flokkurinn endurnýjaði forystu sína og styrkt tengslin við hugmyndafræði grasrótarinnar. Þann 17. nóvember 2008 sagði sitjandi formaður, Guðni Ágústsson, af sér þingmennsku og formannsembætti eftir mikla gagnrýni flokksmanna á flokksforystuna á miðstjórnarfundi helgina 15. - 16. nóvember. Valgerður Sverrisdóttir tók þá við sem formaður og gegndi því embætti þar til nýr formaður yrði kosinn á flokksþingi flokksins sem flýtt var fram til janúar 2009. Fimm manns buðu sig fram til formanns. Það voru þeir Lúðvík Gizurarson, Páll Magnússon, Jón Vigfús Guðjónsson, Höskuldur Þórhallsson og Sigmundur Davíð Gunnlaugsson. Tveir buðu fram til varaformanns en það voru þau Siv Friðleifsdóttir og Birkir Jón Jónsson.[6] Sigmundur Davíð Gunnlaugsson var kjörinn formaður flokksins 18. janúar á flokksþingi flokksins og Birkir Jón Jónsson var kjörinn varaformaður.[7] Þá buðu sig þrjú fram til ritara þau Gunnar Bragi Sveinsson, Sæunn Stefánsdóttir og Eygló Harðardóttir. Eftir að formaður og varaformaður höfðu verið kjörin dró Gunnar Bragi framboð sitt til baka til þess að gæta jafnræðis innan flokksforystunnar. Eygló Harðardóttir var þá kjörinn ritari. Í kjölfar þessara breytinga í forystusveit Framsóknar jókst stuðningur við flokkinn töluvert í könnunum. Sem dæmi í könnun á vegum MMR rannsókna dagana 20.-21. janúar mældist flokkurinn með 17% fylgi. Frá janúar 2008 fjölgaði flokksmönnum í Framsóknarflokknum um 20%.[8]

Að kvöldi 6. janúar 2009 skráðu 70 manns sig í Framsóknarfélag Reykjavíkur. Fjórtán fyrri flokksmeðlimir, þ.á m. Jón Sigurðsson fyrrverandi formaður flokksins og Sæunn Stefánsdóttir ritari flokksins, sendu frá sér ályktun þar sem þau sögðust hafa orðið „vitni að fjandsamlegri yfirtöku á félaginu.“ Á fundi félagsins sem haldinn var sama kvöld var lagður fram og samþykktur nýr listi flokksmanna úr félaginu sem innihélt einhverja af nýju meðlimunum sem sækja munu landsfund flokksins sem er í janúar 2009.[9]

Á flokksþingi flokksins 9. apríl 2011 var samþykkt ályktun með talsverðum meirihluta að "Íslendingar skulu áfram leita eftir samstarfi við þjóðir innan og utan Evrópusambandsins á grundvelli frjálsra og sanngjarna samninga og samvinnu sem byggir á jöfnuði og ábata allra aðila. Með slíkum samskiptum geta íslensk stjórnvöld tryggt hagsmuni Íslands best á hverjum tíma. Framsóknarflokkurinn telur hag lands og þjóðar best borgið utan Evrópusambandsins. Nú sem fyrr standa auðlindir þjóðarinnar undir velferð hennar og fullt og óskorað forræði á þeim er forsenda farsældar til framtíðar. Framsóknarflokkurinn telur að þjóðin skuli ætíð eiga beina aðkomu með þjóðaratkvæðagreiðslu að ákvörðunum um stórmál eins og aðild að Evrópusambandinu og mun flokkurinn berjast fyrir þeim rétti".[10]

Í lok maí 2011 fjölgaði þingmönnum Framsóknarflokksins í tíu er Ásmundur Einar Daðason fyrrum þingmaður VG gekk til liðs við Framsóknarflokkinn eftir að hafa verið utan þingflokka um skamman tíma. Þeim fækkaði svo aftur þegar Guðmundur Steingrímsson gekk úr flokknum í ágúst 2011. Guðmundur gaf síðar það út að hann gæti stutt þáverandi ríkistjórnina falli kæmi til þess.[11]

Fyrir borgarstjórnarkosningarnar í Reykjavík 2014 lýstu frambjóðendur Framsóknarflokksins yfir andstöðu við úthlutun lóðar undir mosku í Reykjavík og flokkurinn var í kjölfarið sakaður um að gæla við þjóðernispopúlisma.[12][13][14][15][16][17]

Núverandi staða Framsóknarflokksins

Í Alþingiskosningunum 2013 fékk Framsóknarflokkurinn nítján þingmenn kjörna. Var það töluverð aukning frá níu þingmönnum sem flokkurinn fékk í alþingiskosningunum þar á undan en árið 2009 lauk tímabili mestu niðursveiflu flokksins frá stofnun. Flokkurinn myndaði síðan ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum 23. maí 2013 með Sigmund sem forsætisráðherra.

Framsóknarflokkurinn er við völd i nokkrum sveitarfélögum víða um land.

Baráttumál

Á upphafsárum Framsóknarflokksins stóð flokkurinn meðal annars fyrir; sjálfstæði þjóðarinnar, innlendum þjóðbanka (vegna ástands bankamála á þeim tíma) og alþýðumenntun sem hann taldi hornstein allra þjóðþrifa.[18]

Undir forsæti Tryggva Þórhallssonar á fjórða áratuginum sat ríkisstjórn Framsóknarflokksins ein að völdum og á 5 árum tók við mikil uppbygging. Lagt var ofurkapp á að byggja upp innviði samfélagsins. Vegagerð og brúasmíði, hafnarmannvirki og vitar voru byggðir, Landhelgisgæslan efld og skip leigð af ríkisstjórninni til þess að auka aflaverðmæti íslensks fisks. Þá voru byggð mörg af glæsilegustu húsum landsins, Landspítalinn tók til starfa og Þjóðleikhúsið byggt. Þingvellir voru gerðir að þjóðgarði og til að efla lýðræðisumræðu og fræða þjóðina var Ríkisútvarpið stofnað.[19]

Atvinnumál hafa þó verið ofarlega á blaði hjá Framsókn síðastliðina áratugi og þekkt er atvinnuátak Framsóknar frá 1995 þegar þeir komust í ríkistjórn sem skapaði 13.000 störf.[20] Þá hefur Framsókn verið framarlega í jafnréttis og siðferðismálum og var fyrsti stjórnmálaflokkurinn sem setti sér bæði kynjakvóta, fyrir bæði kyn(2005)[21] og siðareglur(2009)[22]. Kynjakvótanum var síðan fyrst beitt 2009, þegar karlmaður var færður upp á kosningarlistanum í Suðvesturkjördæmi eftir að konur röðuðust í öll efstu sætin sem þótti athyglisvert enda settur inn vegna baráttu landssambands framsóknarkvenna.[23]

Framsóknarflokkurinn stóð einnig framarlega í Icesave málinu og voru harðir andstæðingar þess að íslendingum bæri að borga.[24] Þá vildu þeir setja fleiri fyrirvara við samningana[25] og gagnrýndu samningsferlið.[26] Talið er að barátta Framsóknarflokksins gegn Icesave hafi styrkt Sigmund Davíð Gunnlaugsson formann flokksins.[27]

Flokksskipulag

Alþingiskosningar
Kosningar % atkvæða þingsæti
1923 26,6 12
1927 30,3 19
1931 35,0 23
1933 23,9 14
1934 21,8 15
1937 24,6 19
1942 (júlí) 27,6 20
1942 (október) 26,4 15
1946 23,1 13
1949 24,5 17
1953 21,9 16
1956 15,6 17
1959 (júní) 27,2 19
1959 (október) 25,7 17
1963 28,2 19
1967 28,1 18
1971 25,3 17
1974 24,9 17
1978 16,9 12
1979 24,9 17
1983 19,0 14
1987 18,9 13
1991 18,9 13
1995 23,3 15
1999 18,4 12
2003 17,7 12
2007 11,7 7
2009 14,8 9
2013 24,4 19

Framkvæmdastjórn

Þingflokkur


Þingflokkur framsóknarmanna kýs sér þriggja manna stjórn í upphafi hvers þings, formann og tvo meðstjórnendur, til eins árs í senn.

Sérsambönd

Formenn

Varaformenn

Eitt og annað

  • Hin leiðin voru orð sem voru notuð til að lýsa stefnu Framsóknarflokksins meðan Eysteinn Jónsson var formaður flokksins. Orðin voru hluti af ræðu sem hann hélt á alþingi 13. október 1965. Helgi Bergs, ritari flokksins, bætti við þessi orð árið eftir og sagði: Aðeins ein leið [er] til - það er hin leiðin.
  • Opin í báða enda voru orð sem notuð voru til að lýsa stefnu Framsóknarflokksins meðan Ólafur Jóhannesson var formaður flokksins.
  • Plan B var fullmótuð stefna sem framsóknarflokkurinn kynnti haustið 2011 sem afstöðu þeirra til mikilvægustu málaflokkanna sem viðkom efnahags og atvinnuástandinu.

Tilvísanir

  1. ↑ Framsókn.is - Stefnan
  2. ↑ Frá Alþingi Ísafold (1874), 20. desember 1916
  3. ↑ Framsóknarflokkurinn hálfrar aldar gamall, Morgunblaðið 16. desember 1966
  4. ↑ Níræð flokkaskipan, grein á Vefritinu eftir Magnús Má Guðmundsson
  5. ↑ Framsóknarflokkurinn átti hálfrar aldar afmæli í gær, Dagur (1918), 17. desember 1966
  6. ↑ Sigmundur Davíð býður sig fram
  7. ↑ Sigmundur kjörinn formaður
  8. ↑ http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090320125355/www.framsokn.is/frettabref/?i=1298
  9. ↑ Fjandsamleg yfirtaka á framsóknarfélagi
  10. ↑ [1]
    Sjá: ályktanir flokksþingsins í heild sinni (pdf)
  11. ↑ http://www.visir.is/kemur-til-greina-ad-verja-rikisstjornina-falli-ef-jon-hverfur-a-braut/article/2011111128816
  12. ↑ „Hvað þarf að segja til að vera þjóðernishyggjuflokkur?“.
  13. ↑ „Segir sig frá lista Framsóknar í Reykjavík“.
  14. ↑ „Geir segir Framsókn hafa hlaupið á sig í moskumálinu“.
  15. ↑ „Formaður ungra segir sig úr Framsókn. „Óheilbrigð þjóðernishyggja í flokknum." Fylgir Guðmundi“.
  16. ↑ „Útlendingaandúð fleytti Framsókn inn í borgarstjórn“.
  17. ↑ „„Framsókn fór yfir ákveðna línu í kosningabaráttunni"“.
  18. ↑ http://www.felagshyggja.net/StefnaXB1917.pdf
  19. ↑ http://wayback.vefsafn.is/wayback/20110409035406/www.framsokn.is/Flokkurinn/Fyrir_fjolmidla/Frettir/?b=1,5858,news_view.html
  20. ↑ http://www.mbl.is/greinasafn/grein/722845/
  21. ↑ http://www.visir.is/kynjakvoti-samthykktur/article/2005502270382
  22. ↑ http://www.mbl.is/frettir/innlent/2010/04/24/framsokn_setur_ser_sidareglur/
  23. ↑ http://eyjan.is/2009/03/09/kvennasveiflan-athyglisverdust-i-profkjorum-og-forvali-helgarinnar/
  24. ↑ http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090422023616/www.framsokn.is/Forsida/Fra_formanni/?b=1,4555,news_view.html
  25. ↑ http://www.visir.is/framsoknarmenn-vilja-ganga-lengra-i-icesave-fyrirvorum/article/2009157742550
  26. ↑ http://sigmundurdavid.is/category/icesave/
  27. ↑ http://www.mbl.is/frettir/innlent/2011/04/10/sigmundur_sterkari_veik_stada_bjarna/

Tenglar

Úr fjölmiðlum

Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Framsóknarflokkurinn&oldid=1542180“