John Raleigh Mott

John Raleigh Mott
John Raleigh Mott
	Mott í kringum 1946.
Fæddur	25. maí 1865; Livingstone-setri, Sullivan-sýslu, New York-fylki, Bandaríkjunum
Dáinn	31. janúar 1955 (89 ára); Orlando, Flórída, Bandaríkjunum
Þjóðerni	Bandarískur
Menntun	Cornell-háskóli
Störf	Aðgerðasinni
Trú	Meþódismi
Maki	Leila Ada White (g. 1891)
Verðlaun	Friðarverðlaun Nóbels (1946)

John Raleigh Mott (25. maí 1865 – 31. janúar 1955) var bandarískur trúboði sem var lengi leiðtogi Kristilegs félags ungra manna (KFUM) og Kristilegs heimssambands stúdenta. Hann hlaut friðarverðlaun Nóbels árið 1946 fyrir að stofna og styrkja alþjóðlegar stúdentahreyfingar kristinna mótmælenda sem töluðu fyrir friði. Hann deildi verðlaununum með Emily Greene Balch. Mott var aðalritari Kristilegs heimssambands stúdenta frá 1895 til 1920. Hann lék lykilhlutverk í stofnun Heimskirkjuráðsins árið 1948 og var kjörinn heiðursforseti þess til lífstíðar.

Æviágrip

Mott fæddist í Livingstone-setri í Sullivan-sýslu þann 25. maí árið 1865.^[1] Fjölskylda hans flutti til Postville í Iowa í september sama ár.^[2] Hann gekk í Háskólann í Efri-Iowa, þar sem hann nam sagnfræði og vann verðlaun í rökræðukeppnum. Hann flutti yfir í Cornell-háskóla og útskrifaðist þaðan með B.A.-gráðu árið 1888. Mott var undir áhrifum frá Arthur Tappan Pierson, einum hvatamanninum að baki sjálfboðahreyfingar stúdenta í erlendum trúboðum, sem var stofnuð árið 1886. Mott kvæntist Leilu Ödu White (1866-1952) árið 1891 og eignaðist með henni tvo syni og tvær dætur.

Árið 1910 sótti Mott heimsráðstefnu trúboða, sem var mikilvægur áfangi í nútímasögu trúboða af mótmælendatrú. Árið 1912 var Mott og kollega hans boðið ókeypis far með farþegaskipinu RMS Titanic en þeir afþökkuðu boðið og ferðuðust með fábrotnara skipi, SS Lapland. Þegar félagarnir fréttu síðar af því að Titanic hefði farist litu þeir á hvern annan og sögðu: „Drottinn hlýtur að hafa fleiri verkefni fyrir okkur.“^[3]

Mott ferðaðist um Evrópu og kynnti samkirkjufræði og ferðaðist síðan til Asíu. Frá október 1912 til maí 1913 hélt hann 18 ráðstefnur, meðal annars í Seylon, Indlandi, Búrma, Malaja, Kína, Kóreu og Japan.^[4] Hann vann einnig með Robert Hallowell Gardiner III til að viðhalda sambandi við rússnesku rétttrúnaðarkirkjuna og Tíkon erkibiskup í Moskvu eftir rússnesku byltinguna.

Frá 1920 til 1928 var Mott formaður Kristilegs heimssambands stúdenta. Vegna starfa hans í trúboðsstörfum, samkirkjustefnu og friðarstörfum telja sumir sagnfræðingar Mott „víðförlasta og traustverðugasta kristnileiðtoga síns tíma“.^[5]

Eftirmæli

Skjalasafn Motts er varðveitt í skólabókasafni guðfræðideildar Yale-háskóla.^[6]

Mott er heiðraður með dýrlingadegi þann 3. október í dýrlingadagatali biskupakirkjunnar í Bandaríkjunum.

Tilvísanir

↑ „John R. Mott“. Ljósberinn. 19. desember 1925. Sótt 1. apríl 2020.
↑ „John R. Mott“. Kristilegt stúdentablað. 1. desember 1960. Sótt 1. apríl 2020.
↑ Greg Daugherty (mars 2012). „Seven Famous People Who Missed the Titanic“. Smithsonian Magazine. Afrit af upprunalegu geymt þann 21. október 2013. Sótt 1. apríl 2020.
↑ A History of the Ecumenical Movement 1517-1848, 2d edition, p. 364
↑ Cracknell & White, 243
↑ Yale University Divinity School Library. hdl.handle.net

[1] „John R. Mott“. Ljósberinn. 19. desember 1925. Sótt 1. apríl 2020.

[2] „John R. Mott“. Kristilegt stúdentablað. 1. desember 1960. Sótt 1. apríl 2020.

[3] Greg Daugherty (mars 2012). „Seven Famous People Who Missed the Titanic“. Smithsonian Magazine. Afrit af upprunalegu geymt þann 21. október 2013. Sótt 1. apríl 2020.

[4] A History of the Ecumenical Movement 1517-1848, 2d edition, p. 364

[5] Cracknell & White, 243

[6] Yale University Divinity School Library. hdl.handle.net

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

s r b Friðarverðlaun Nóbels
1901–1925	Henri Dunant og Frédéric Passy (1901) • Élie Ducommun og Charles Albert Gobat (1902) • Randal Cremer (1903) • Institut de droit international (1904) • Bertha von Suttner (1905) • Theodore Roosevelt (1906) • Ernesto Teodoro Moneta og Louis Renault (1907) • Klas Pontus Arnoldson og Fredrik Bajer (1908) • Auguste Beernaert og Paul Henri Balluet d'Estournelles de Constant (1909) • Alþjóðafriðarskrifstofan (1910) • Tobias Asser og Alfred Hermann Fried (1911) • Elihu Root (1912) • Henri La Fontaine (1913) • Engin verðlaun voru veitt (1914) • Engin verðlaun voru veitt (1915) • Engin verðlaun voru veitt (1916) • Alþjóðaráð Rauða krossins og Rauða hálfmánans (1917) • Engin verðlaun voru veitt (1918) • Woodrow Wilson (1919) • Léon Bourgeois (1920) • Hjalmar Branting og Christian Lous Lange (1921) • Fridtjof Nansen (1922) • Engin verðlaun voru veitt (1923) • Engin verðlaun voru veitt (1924) • Austen Chamberlain og Charles G. Dawes (1925)
1926–1950	Aristide Briand og Gustav Stresemann (1926) • Ferdinand Buisson og Ludwig Quidde (1927) • Engin verðlaun voru veitt (1928) • Frank B. Kellogg (1929) • Nathan Söderblom (1930) • Jane Addams og Nicholas Murray Butler (1931) • Engin verðlaun voru veitt (1932) • Norman Angell (1933) • Arthur Henderson (1934) • Carl von Ossietzky (1935) • Carlos Saavedra Lamas (1936) • Robert Cecil (1937) • Nansenskrifstofan (1938) • Engin verðlaun voru veitt (1939) • Engin verðlaun voru veitt (1940) • Engin verðlaun voru veitt (1941) • Engin verðlaun voru veitt (1942) • Engin verðlaun voru veitt (1943) • Alþjóðaráð Rauða krossins og Rauða hálfmánans (1944) • Cordell Hull (1945) • Emily Greene Balch og John Raleigh Mott (1946) • Friends Service Council og American Friends Service Committee (1947) • Engin verðlaun voru veitt (1948) • John Boyd Orr (1949) • Ralph Bunche (1950)
1951–1975	Léon Jouhaux (1951) • Albert Schweitzer (1952) • George Marshall (1953) • Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna (1954) • Engin verðlaun voru veitt (1955) • Engin verðlaun voru veitt (1956) • Lester B. Pearson (1957) • Dominique Pire (1958) • Philip Noel-Baker (1959) • Albert Luthuli (1960) • Dag Hammarskjöld (1961) • Linus Pauling (1962) • Alþjóðaráð Rauða krossins og Rauða hálfmánans og Alþjóðasamband Rauða krossins og Rauða hálfmánans (1963) • Martin Luther King yngri (1964) • Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna (1965) • Engin verðlaun voru veitt (1966) • Engin verðlaun voru veitt (1967) • René Cassin (1968) • Alþjóðavinnumálastofnunin (1969) • Norman Borlaug (1970) • Willy Brandt (1971) • Engin verðlaun voru veitt (1972) • Henry Kissinger og Lê Đức Thọ (afþakkaði verðlaunin) (1973) • Seán MacBride og Eisaku Satō (1974) • Andrej Sakharov (1975)
1976–2000	Betty Williams og Mairead Corrigan (1976) • Amnesty International (1977) • Anwar Sadat og Menachem Begin (1978) • Móðir Teresa (1979) • Adolfo Pérez Esquivel (1980) • Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna (1981) • Alva Myrdal og Alfonso García Robles (1982) • Lech Wałęsa (1983) • Desmond Tutu (1984) • Alþjóðasamtök lækna gegn kjarnorkuvá (1985) • Elie Wiesel (1986) • Óscar Arias Sánchez (1987) • Friðargæslusveitir Sameinuðu þjóðanna (1988) • Tenzin Gyatso (1989) • Míkhaíl Gorbatsjov (1990) • Aung San Suu Kyi (1991) • Rigoberta Menchú Tum (1992) • Nelson Mandela og Frederik Willem de Klerk (1993) • Yasser Arafat, Shimon Peres og Yitzhak Rabin (1994) • Józef Rotblat og Pugwash-ráðstefnurnar (1995) • Carlos Filipe Ximenes Belo og José Ramos-Horta (1996) • Alþjóðleg herferð fyrir jarðsprengjubanni (ICBL) og Jody Williams (1997) • John Hume og David Trimble (1998) • Læknar án landamæra (1999) • Kim Dae-jung (2000)
2001–	Sameinuðu þjóðirnar og Kofi Annan (2001) • Jimmy Carter (2002) • Shirin Ebadi (2003) • Wangari Maathai (2004) • Alþjóðakjarnorkumálastofnunin og Mohamed ElBaradei (2005) • Muhammad Yunus og Grameen-banki (2006) • Milliríkjanefnd um loftslagsbreytingar og Al Gore (2007) • Martti Ahtisaari (2008) • Barack Obama (2009) • Liu Xiaobo (2010) • Ellen Johnson Sirleaf, Leymah Gbowee og Tawakkol Karman (2011) • Evrópusambandið (2012) • Stofnunin um bann við efnavopnum (2013) • Kailash Satyarthi og Malala Yousafzai (2014) • Túniski þjóðarsamræðukvartettinn (2015) • Juan Manuel Santos (2016) • ICAN (2017) • Denis Mukwege og Nadia Murad (2018) • Abiy Ahmed (2019) • Matvælaáætlun Sameinuðu þjóðanna (2020) • Maria Ressa og Dmítríj Múratov (2021) • Ales Bjaljatskí, Memorial og Miðstöð borgaralegra réttinda (2022) • Narges Mohammadi (2023) • Nihon Hidankyo (2024)