Útgarða-Loki

Skrýmir og Þór (um 1891) eftir Louis Huard.

Útgarða-Loki er jötunn í norrænni goðafræði. Hann er höfðingi í Útgörðum. Útgarða-Loki kemur fyrir í sögunni „För Þórs til Útgarða-Loka“ í Snorra-Eddu.

Gylfaginning

Útgarða-Loki kemur fyrir í einni sögu í Gylfaginningu í Snorra-Eddu. Æsirnir Þór og Loki, og mennsku börnin Þjálfi og Röskva eru á leið austur. Í miklum skógi í Jötunheimum leita þau skjóls í skála sem reynist vera vettlingur risans Skrýmis. Þau verða honum samferða daginn eftir og sofa eina nótt úti. Þór fer um nóttina og ber hamri sínum í höfuð Skrýmis þrisvar, hvert höggið öðru meira, án sjáanlegs árangurs nema að Skrýmir talar um að akarn hafi fallið. Eftir þriðju tilraun fer þó Skrýmir á fætur og varar þau við að vera með hroka í Útgörðum. Skiljast þá leiðir.

Um miðjan næsta dag koma þau að miklum kastala og eru það Útgarðar. Þau eru boðin velkomin þar ef þau vinni afrek nokkur. Þjálfi keppir við „Huga“ í kapphlaupi, Loki við „Loga“ í kappáti og Þór drekkur fyrst úr horni og glímir svo við „Elli“. Ekki náðu goðin og þjónn þeirra að sigra neitt þeirra, en fá þó að gista. Daginn eftir fylgir Útgarða-Loki þeim frá höllinni og spöl þaðan viðurkennir hann fyrir þeim að allt voru vélar hans; Skrýmir var hann sjálfur og mynduðust dalir eftir högg Þórs, Hugi var hugur hans, Logi var eldurinn, hornið var tengt í úthafið sjálft og Elli var ellin. Hvarf hann svo.

Gesta Danorum

Í Gesta Danorum eftir Saxo er minnst á Utgarthilocus, en virðist lýsingin þar passa betur við Loka. Þó er til sú tilgáta að „För Þórs til Útgarða-Loka“ sé afbökun á sögn um Loka.

Dægurmenning

Dönsku teiknimyndasögurnar Goðheimar eru að hluta byggðar á Snorra Eddu. Útgarða-Loki er þar sem óvinurinn og Elli er sögð móðir hans.

Í Marvel Comics-heiminum er Útgarða-Loki óvinur Þórs.

Tungl Satúrnusar Skrymir er nefnt eftir honum.