Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1982

Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1982 eða HM 1982 var haldið á Spáni dagana 13. júní til 11. júlí. Þetta var tólfta heimsmeistarakeppnin. Þátttökulið voru 24 talsins, átta fleiri en verið hafði í fyrri keppnum. Ítalir urðu heimsmeistarar í þriðja sinn eftir sigur á Vestur-Þjóðverjum í úrslitaleik. Stærsti sigur í sögu HM vannst á mótinu, þegar Ungverjar unnu El Salvador með tíu mörkum gegn einu.

Val á gestgjöfum

Staðsetning heimsmeistaramótsins 1982 var ákveðin á FIFA-þinginu árið 1966, en við sama tækifæri voru gestgjafar HM 1974 og HM 1978 ákveðnir. Spánn, Vestur-Þýskaland og Ítalía föluðust öll eftir að halda mótin 1974 og 1982. Úr varð að Spánverjar drógu til baka umsókn sína um fyrra mótið í skiptum fyrir stuðning Vestur-Þjóðverja við HM á Spáni 1982. Ítalir féllu frá umsókn sinni og voru Spánverjar því sjálfkjörnir.

Undankeppni

109 þjóðir tóku þátt í undankeppninni og börðust um 22 laus sæti, til viðbótar við heimamenn og ríkjandi heimsmeistara. Asía og Eyjaálfa kepptu saman og fór Kuwait með sigur af hólmi en Nýja-Sjáland tryggði sér hitt sætið eftir sigur á Kína í oddaleik. Norður-Ameríkukeppnin 1981 sem fram fór í Hondúras var jafnframt forkeppni fyrir HM í heimsálfunni. Heimamenn sigruðu og grannþjóðin El Salvador hreppti annað sætið. Mexíkó sat heima aldrei þessu vant.

29 Afríkulið skráðu sig til leiks og var leikið með útsláttarfyrirkomulagi. Alsír og Kamerún komust áfram eftir úrslitaeinvígi gegn Nígeríu og Marokkó. Í Suður-Ameríku var keppt í þremur þriggja liða riðlum. Unnu Brasilía, Perú og Síle hvert sinn riðilinn án þess að tapa leik.

Vestur-Þjóðverjar unnu sinn riðil með fullu húsi stiga, en Austurríkismenn fylgdu þeim eftir. Þjóðirnar mættust á ný á Spáni. Silfurlið Hollendinga frá keppninni í Argentínu hafnaði í fjórða sæti í sínum forriðli á eftir Belgum og Frökkum, en þeir síðarnefndu komust áfram á markatölu á kostnað Íra. Í C-riðli var Ísland meðal þátttökuliða og gerðist örlagavaldur með því að gera 2:2 jafntefli gegn Wales á útivelli. Þar með var ljóst að bresku landsliðunum fjórum tækist ekki öllum að komast í úrslitin, en Sovétríkin og Tékkóslóvakía fóru áfram. Níu leikmenn skiptu á milli sín tíu mörkum Íslands í forkeppninni.

Ungverjar og Englendingar höfðu betur gegn Rúmenum, Svisslendingum og Norðmönnum í D-riðli, þar sem Norðmenn unnu frægan 2:1 sigur á Englandi í Osló. Júgóslavía og Ítalía voru sterkust í sínum riðli. Skotar og Norður-Írar skildu Svía, Portúgali og Ísraelsmenn eftir í F-riðli. G-riðill hafði einungis þremur liðum á að skipa, sem léku fjórfalda umferð. Pólverjar hirtu eina lausa sætið, en Austur-Þjóðverjar komu þar á eftir.

Þátttökulið

Tuttugu og fjórar þjóðir mættu til leiks frá sex heimsálfum.

• Kúveit
• Alsír
• Kamerún
• Nýja-Sjáland

• El Salvador
• Hondúras
• Argentína (meistarar)
• Brasilía
• Perú
• Síle

• Austurríki
• Belgía
• Tékkóslóvakía
• England
• Frakkland
• Ítalía
• Júgóslavía
• Norður-Írland
• Pólland
• Skotland
• Sovétríkin
• Spánn (gestgjafar)
• Ungverjaland
• Vestur-Þýskaland

Leikvangar

Barcelona		Madrid
Camp Nou	Sarrià	Santiago Bernabéu	Vicente Calderón
Áhorfendur: 121,401	Áhorfendur: 40,400	Áhorfendur: 90,089	Áhorfendur: 65,695
Sevilla		Elche	Valencia
Ramón Sánchez Pizjuán	Benito Villamarín	Nuevo Estadio	Luis Casanova
Áhorfendur: 68,110	Áhorfendur: 50,253	Áhorfendur: 53,290	Áhorfendur: 49,562
Bilbao	Gijón	Málaga	Zaragoza
San Mamés	El Molinón	La Rosaleda	La Romareda
Áhorfendur: 46,223	Áhorfendur: 45,153	Áhorfendur: 45,000	Áhorfendur: 41,806
A Coruña	Vigo	Alicante	Valladolid
Riazor	Balaídos	José Rico Pérez	José Zorrilla
Áhorfendur: 34,190	Áhorfendur: 33,000	Áhorfendur: 32,500	Áhorfendur: 30,043
Oviedo
Carlos Tartiere
Áhorfendur: 23,500

Lukkudýr

Einkennistákn mótsins var Naranjito, sem var appelsína íklædd spænska landsliðsbúningnum. Nafnið er samsett úr orðinu naranja (appelsína) og smækkunarendingunni -ito. Vinsælir teiknimyndaþættir um Naranjito voru sýndir í spænsku sjónvarpi, þar sem kærasta hans Clementina kom einnig við sögu.

Keppnin

Riðlakeppnin

Keppt var í sex riðlum með fjórum liðum í hverjum. Tvö lið fóru áfram úr hverjum riðli.

Riðill 1

Það var lítill meistarabragur á heimsmeistaraefnum Ítala sem gerðu þrjú jafntefli í jafnmörgum leikjum í riðlakeppninni og skoruðu aðeins tvö mörk, það var þó markinu meira en Kamerún sem kom öllum á óvart en Afríkumennirnir féllu taplausir úr keppni. Pólverjar sýndu mesta stöðugleikann og tryggðu sér toppsætið með stórsigri á Perú sem rak lestina.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Pólland	3	1	2	0	5	1	+4	4
2		Ítalía	3	0	3	0	2	2	0	3
3		Kamerún	3	0	3	0	1	1	3	3
4		Perú	3	0	2	1	2	6	-4	2

14. júní - Balaídos, Vigo

• Ítalía 0 : 0 Pólland

15. júní - Estadio de Riazor, A Coruña

• Perú 0 : 0 Kamerún

18. júní - Balaídos, Vigo

• Ítalía 1 : 1 Perú

19. júní - Estadio de Riazor, A Coruña

• Pólland 0 : 0 Kamerún

22. júní - Balaídos, Vigo

• Pólland 5 : 1 Perú

23. júní - Estadio de Riazor, A Coruña

• Ítalía 1 : 1 Kamerún

Riðill 2

Alsír kom öllum á óvart með því að leggja Evrópumeistara Vestur-Þjóðverja í opnunarleik riðilsins og settu þar með allt í uppnám. Síle tapaði öllum þremur viðureignum sínum, þeirri seinustu gegn Alsíringum sem voru þar með komnir í vænlega stöðu fyrir lokaleikinn milli Vestur-Þjóðvarja og Austurríkismanna. Austurrískur sigur eða jafntefli hefði hleypt afrísku nýliðunum í milliriðla og þriggja marka sigur Þjóðverja eða meira hefði þýtt það sama. Niðurstaðan var ótrúlega bragðlaus 1:0 sigur Vestur-Þýskalands. Ýmsir sökuðu liðsmenn beggja liða um að hafa komið sér saman um úrsltin og frá og með næstu keppni var afráðið að lokaleikir í riðlakeppni skyldu fara fram á sama tíma.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Vestur-Þýskaland	3	2	0	1	6	3	+3	4
2		Austurríki	3	2	0	1	3	1	+2	4
3		Alsír	3	2	0	1	5	5	0	4
4		Síle	3	0	0	3	3	8	-5	0

16. júní - El Molinón, Gijón

• Vestur-Þýskaland 1 : 2 Alsír

17. júní - Estadio Carlos Tartiere, Oviedo

• Síle 0 : 1 Austurríki

20. júní - El Molinón, Gijón

• Vestur-Þýskaland 4 : 1 Síle

21. júní - Estadio Carlos Tartiere, Oviedo

• Alsír 0 : 2 Austurríki

24. júní - Estadio Carlos Tartiere, Oviedo

• Alsír 3 : 2 Síle

25. júní - El Molinón, Gijón

• Vestur-Þýskaland 1 : 0 Austurríki

Riðill 3

Opnunarleikur HM var á milli heimsmeistara Argentínu og Belga sem komu talsvert á óvart með 1:0 sigri. Ungverjar unnu metsigur í sögu HM með 10:1 sigri á lánlausu liði El Salvador, en það dugði liði þeirra ekki áfram í næstu umferð.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Belgía	3	3	2	1	3	1	+2	5
2		Argentína	3	2	0	1	6	2	+4	4
3		Ungverjaland	3	1	1	1	12	6	+6	2
4		El Salvador	3	0	0	3	1	13	-12	0

13. júní - Camp Nou, Barcelona

• Argentína 0 : 1 Belgía

15. júní - Nuevo Estadio, Elche

• Ungverjaland 10 : 1 El Salvador

18. júní - Estadio José Rico Pérez, Alicante

• Argentína 4 : 1 Ungverjaland

19. júní - Nuevo Estadio, Elche

• Belgía 1 : 0 El Salvador

22. júní - Nuevo Estadio, Elche

• Belgía 1 : 1 Ungverjaland

23. júní - Estadio José Rico Pérez, Alicante

• Argentína 2 : 0 El Salvador

Riðill 4

Englendingurinn Brian Robson skoraði skjótasta mark heimsmeistarakeppninnar eftir einungis 27 sekúndur í sigri á Frökkum í fyrstu umferð riðils 4. Enska liðið var ásamt Brasilíu það eina í forriðlunum til að ljúka keppni með fullt hús stiga. Dýrkeypt jafntefli Tékkóslóvakíu gegn Kúveit, gerði það að verkum að Frökkum dugði jafntefli gegn tékkneska liðinu til að tryggja sér hitt sætið í milliriðlum.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		England	3	3	0	0	6	1	+5	6
2		Frakkland	3	1	1	1	6	5	+1	3
3		Tékkóslóvakía	3	0	2	1	2	4	-2	2
4		Kúveit	3	0	1	2	2	6	-4	1

16. júní - San Mamés Stadium, Bilbao

• England 3 : 1 Frakkland

17. júní - Estadio José Zorrilla, Valladolid

• Tékkóslóvakía 1 : 1 Kúveit

20. júní - San Mamés Stadium, Bilbao

• England 2 : 0 Tékkóslóvakía

21. júní - Estadio José Zorrilla, Valladolid

• Frakkland 4 : 1 Kúveit

24. júní - Estadio José Zorrilla, Valladolid

• Frakkland 1 : 1 Tékkóslóvakía

25. júní - San Mamés Stadium, Bilbao

• England 1 : 0 Kúveit

Riðill 5

Níu mörk voru skoruð í leikjunum sex í fimmta riðli. Í fyrsta leik tóku heimamenn á móti Hondúras, sem var óþekkt stærð á sínu fyrsta heimsmeistaramóti. Eftir 10:1 sigur Ungverja á El Salvador bjuggu flestir við stórsigri gestgjafanna, en raunin varð 1:1 jafntefli. Í næstu umferð unnu Spánverjar 2:1 sigur á Júgóslövum þar sem heimamenn fengu vítaspyrnu á silfurfati. Norður-Írar unnu loks Spánverja í lokaumferðinni og skutust á topp riðilsins. Hondúras og Júgóslavía féllu úr leik.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Norður-írland	3	1	2	0	2	1	+1	4
2		Spánn	3	1	1	1	3	3	0	3
3		Júgóslavía	3	1	1	1	2	2	0	3
4		Hondúras	3	0	1	2	2	3	-1	1

16. júní - Estadio Luis Casanova, Valencia

• Spánn 1 : 1 Hondúras

17. júní - La Romareda, Zaragoza

• Júgóslavía 0 : 0 Norður-Írland

20. júní - Estadio Luis Casanova, Valencia

• Spánn 2 : 1 Júgóslavía

21. júní - La Romareda, Zaragoza

• Hondúras 1 : 1 Norður-Írland

24. júní - La Romareda, Zaragoza

• Hondúras 0 : 1 Júgóslavía

25. júní - Estadio Luis Casanova, Valencia

• Spánn 0 : 1 Norður-Írland

Riðill 6

Nýja-Sjáland keppti í fyrsta sinn í úrslitakeppni HM og tapaði öllum sínum leikjum. Brasilíska liðið sigraði í riðlinum á fullu húsi stiga. Jafntefli Sovétmanna og Skota í lokaleiknum gerði það að verkum að fyrrnafnda liðið náði öðru sætinu á markatölu.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Brasilía	3	3	0	0	10	2	+8	6
2		Sovétríkin	3	1	1	1	6	4	+2	3
3		Skotland	3	1	1	1	8	8	0	3
4		Nýja-Sjáland	3	0	0	3	2	12	-10	0

14. júní - Ramón Sánchez Pizjuán Stadium, Sevilla

• Brasilía 2 : 1 Sovétríkin

15. júní - La Rosaleda Stadium, Malaga

• Skotland 5 : 2 Nýja-Sjáland

18. júní - Estadio Benito Villamarín, Sevilla

• Brasilía 4 : 1 Skotland

19. júní - La Rosaleda Stadium, Malaga

• Sovétríkin 3 : 0 Nýja-Sjáland

22. júní - La Rosaleda Stadium, Sevilla

• Sovétríkin 2 : 2 Skotland

23. júní - Estadio Benito Villamarín, Malaga

• Brasilía 4 : 0 Nýja-Sjáland

Milliriðlar

Keppt var í fjórum þriggja liða riðlum. Einungis toppliðið komst áfram í undanúrslit.

A riðill

Pólverjar fóru með sigur af hólmi í riðlinum. Þrjú mörk frá Zbigniew Boniek í upphafsleiknum gegn Belgum gerðu það að verkum að markahlutfall þeirra var mun betra en Sovétmanna.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Pólland	2	1	1	0	3	0	+3	3
2		Sovétríkin	2	1	1	0	1	0	+1	3
3		Belgía	2	0	0	2	0	4	-4	0

28. júní - Camp Nou, Barcelona

• Pólland 3 : 0 Belgía

1. júlí - Camp Nou, Barcelona

• Belgía 0 : 1 Sovétríkin

4. júlí - Camp Nou, Barcelona

• Sovétríkin 0 : 0 Pólland

B riðill

Englendingar gerðu markalaust jafntefli í báðum leikjum sínum og féllu því úr keppni ósigraðir á mótinu. Vestur-Þjóðverjar komust áfram en heimamenn Spánverja ráku lestina.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Vestur-Þýskaland	2	1	1	0	2	1	+1	3
2		England	2	0	2	0	0	0	0	2
3		Spánn	2	0	1	1	1	2	-1	1

29. júní - Santiago Bernabéu, Madrid

• Vestur-Þýskaland 0 : 0 England

2. júlí - Santiago Bernabéu, Madrid

• Vestur-Þýskaland 2 : 1 Spánn

5. júlí - Santiago Bernabéu, Madrid

• Spánn 0 : 0 England

C riðill

Flestum bar saman um að þetta væri langöflugasti milliriðillinn, með heimsmeisturum Argentínumanna og brasilíska liðinu sem margir spáðu meistaratitli. Ítalir, sem höfðu lítið sýnt í forriðlunum, urðu hins vegar hlutskarpastir.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Ítalía	2	2	0	0	5	3	+2	4
2		Brasilía	2	1	0	1	5	4	+1	2
3		Argentína	2	0	0	2	2	5	-3	0

29. júní - Sarrià Stadium, Barcelona

• Ítalía 2 : 1 Argentína

2. júlí - Sarrià Stadium, Barcelona

• Argentína 1 : 3 Brasilía

5. júlí - Sarrià Stadium, Barcelona

• Ítalía 3 : 2 Brasilía

D riðill

Frakkar þurftu lítið að hafa fyrir sigri í riðli sem álitinn var sá slakasti.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Frakkland	2	2	0	0	5	1	+4	4
2		Austurríki	2	0	1	1	2	3	-1	2
3		Norður-Írland	2	0	1	1	3	5	-3	0

28. júní - Vicente Calderón Stadium, Madrid

• Austurríki 0 : 1 Frakkland

1. júlí - Vicente Calderón Stadium, Madrid

• Austurríki 2 : 2 Norður-Írland

4. júlí - Vicente Calderón Stadium, Madrid

• Frakkland 4 : 1 Norður-Írland

Undanúrslit

Öll undanúrslitaliðin komu frá Evrópu. Paolo Rossi gerði bæði mörk Ítala gegn Pólverjum. Viðureign Vestur-Þjóðverja og Frakka varð afar dramatísk. Fjögur mörk voru skoruð í framlengingu og grípa þurfti til vítaspyrnukeppni. Oft er vísað til leiksins sem eins þess besta í sögu HM í knattspyrnu.

8. júlí - Camp Nou, Barcelona, áh. 50.000

• Pólland 0:2 Ítalía

8. júlí - Ramón Sánchez Pizjuán Stadium, Sevilla, áh. 70.000

• Vestur-Þýskaland 3:3 (5:4 e. vítakeppni) Frakkland

Bronsleikur

Pólverjar hrepptu bronsverðlaunin á HM í annað sinn í sögunni, mörk þeirra voru skoruð frá 40. til 46. mínútu.

10. júlí - Estadio José Rico Pérez, Alicante, áh. 28.000

• Pólland 3:2 Frakkland

Úrslitaleikur

Heimsmeistarar Ítala 1982.

Um 90 þúsund manns sáu Ítali tryggja sér heimsmeistaratitilinn í Madrid. Rossi, Tardelli og Altobelli komu Ítölum í 3:0 með mörkum í seinni hálfleik en Breitner klóraði í bakkann undir lokin.

11. júlí - Santiago Bernabéu, Madrid, áh. 90.000

• Ítalía 3:1 Vestur-Þýskaland

Markahæstu leikmenn

146 mörk voru skoruð í keppninni og skiptust þau niður á 100 leikmenn, þar af var aðeins eitt sjálfsmark.

6 mörk

• Paolo Rossi

5 mörk

• Karl-Heinz Rummenigge

4 mörk

• Zico
• Zbigniew Boniek

3 mörk

• Falcão
• Alain Giresse
• László Kiss
• Gerry Armstrong