Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1978

Daniel Passarella

Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1978 eða HM 1978 var haldið í Argentínu dagana 1. júní til 25. júní. Þetta var ellefta heimsmeistarakeppnin og urðu heimamenn meistarar í fyrsta sinn eftir sigur á Hollandi í úrslitum. Meðalmarkaskorun í mótinu féll niður fyrir þrjú mörk í leik og hefur haldist þar síðan. Þetta var síðasta mótið með sextán þátttökuliðum.

Val á gestgjöfum

Ákvörðunin um staðsetningu mótsins var tekin á þingi FIFA árið 1966. Auk Argentínu höfðu Mexíkó og Kólumbía skilað inn umsóknum, en ákveðið hafði verið að 1978-keppnin skyldi fara fram í Norður- eða Suður-Ameríku. Þegar Mexíkó tryggði sér mótið 1970 féll það frá umsókn sinni og sama gerði Kólumbía.

Mikill pólitískur óstöðugleiki var í Argentínu á sjöunda og áttunda áratugnum þar sem herinn blandaði sér oft í stjórn landsins. Einkennisplakat heimsmeistaramótsins var hannað árið 1974 á skammvinnum seinni valdaferli Juans Perón. Myndin sýndi knattspyrnumann í argentínskum landsliðsbúningi með hendur á lofti, sem minnti á kveðju Perónistahreyfingarinnar. Eftir að herforingjastjórn vék Perón frá völdum freistaði hún þess að breyta plakatinu, en FIFA neitaði.

Undankeppni

Í fyrsta sinn í sögunni skráðu meira en 100 lið sig til keppni. Íran sigraði í keppni Asíu og Eyjaálfuliða án þess að tapa leik. Túnis hreppti sæti Afríku eftir harða keppni. Norður-Ameríkukeppnin 1977, sem fram fór í Mexíkó, var látin gilda sem forkeppni HM og unnu heimamenn alla leiki sína.

Brasilía og Perú tryggðu sér sæti Suður-Ameríku en þriðja liðið í Suður-Ameríkukeppninni, Bólivía, þurfti að leika umspilsleiki við Ungverja um laust sæti og átti Evrópuliðið ekki í vandræðum og vann samanlagt 9:2 í tveimur leikjum.

Ítalir skildu Englendinga eftir á hagstæðari markatölu. Austurríkismenn komust á HM í fyrsta sinn frá 1958 með því að hafna meðal annars fyrir ofan Austur-Þjóðverja. Skotar slógu Evrópumeistarana frá Tékkóslóvakíu úr keppni. Sovétríkin og Júgóslavía, sem lengi höfðu verið í fremstu röð í Evrópu komust heldur ekki áfram.

Ísland tók þátt í forkeppninni og lenti í riðli með Hollendingum, Belgum og Norður-Írum. Uppskeran varð rýr, sigur á Norður-Írum í Reykjavík og fimm töp.

Þátttökulið

Sextán þjóðir mættu til leiks frá fimm heimsálfum.

• Mexíkó
• Argentína (gestgjafar)
• Brasilía
• Perú
• Íran
• Túnis

• Austurríki
• Frakkland
• Holland
• Ítalía
• Pólland

• Skotland
• Svíþjóð
• Spánn
• Ungverjaland
• Vestur-Þýskaland (meistarar)

Leikvangar

Keppt var á sex leikvöngum, en Estadio Monumental í Buenos Aires var sá stærsti og notaður í níu viðureignum, þar á meðal í úrslitunum. Vellirnir þóttu misgóðir og þótti grasið á leikvangnum í Mar del Plata varla boðlegt fyrir leiki af þessari stærðargráðu.

Buenos Aires		Córdoba
Estadio Monumental	Estadio José Amalfitani	Estadio Córdoba
Áhorfendur: 74,624	Áhorfendur: 49,540	Áhorfendur: 46,083
Mar del Plata	Rosario	Mendoza
Estadio José María Minella	Estadio Gigante de Arroyito	Estadio Ciudad de Mendoza
Áhorfendur: 43,542	Áhorfendur: 41,654	Áhorfendur: 34,875

Keppnin

Riðlakeppnin

Keppt var í fjórum riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Tvö efstu liðin fóru í milliriðla.

Riðill 1

Ítalir og Frakkar mættust í upphafsleik keppninnar, sem Ítalir unnu þrátt fyrir mark Frakka á upphafsmínútunni. Ítalir og Argentínumenn höfðu tryggt sér sæti í milliriðlum fyrir lokaleikinn.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Ítalía	3	3	0	0	6	2	+4	6
2		Argentína	3	2	0	1	4	3	+1	4
3		Frakkland	3	1	0	2	5	5	0	2
4		Ungverjaland	3	0	0	3	3	8	-5	0

2. júní - Estadio José María Minella, Mar del Plata

• Ítalía 2 : 1 Frakkland

2. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires

• Argentína 2 : 1 Ungverjaland

6. júní - Estadio José María Minella, Mar del Plata

• Ítalía 3 : 1 Ungverjaland

6. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires

• Argentína 2 : 1 Frakkland

10. júní - Estadio José María Minella, Mar del Plata

• Frakkland 3 : 1 Ungverjaland

10. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires

• Argentína 0 : 1 Ítalía

Riðill 2

Vestur-Þjóverjar og Pólverjar skiptu toppsætum riðilsins eins og búist hafði verið við. Lið Túnis kom þó verulega á óvart og blandaði sér í baráttuna um sæti í milliriðlum. Jafntefli afríska liðsins gegn Vestur-Þjóðverjum kostaði heimsmeistarana toppsætið í riðlinum. Mexíkó mætti til leiks fullt sjálfstrausts en fór heim án stiga.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Pólland	3	2	1	0	4	1	+3	5
2		Vestur-Þýskaland	3	1	2	0	6	0	+6	4
3		Túnis	3	1	1	1	3	2	+1	3
4		Mexíkó	3	0	0	3	2	12	-10	0

1. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires

• Vestur-Þýskaland 0 : 0 Pólland

2. júní - Estadio Gigante de Arroyito, Rosario

• Túnis 3 : 1 Mexíkó

6. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Vestur-Þýskaland 6 : 0 Mexíkó

6. júní - Estadio Gigante de Arroyito, Rosario

• Pólland 1 : 0 Túnis

10. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Vestur-Þýskaland 0 : 0 Túnis

10. júní - Estadio Gigante de Arroyito, Rosario

• Pólland 3 : 1 Mexíkó

Riðill 3

Aðeins átta mörk voru skoruð í leikjunum sex. Það mátti að hluta til kenna um afleitum vallaraðstæðum en allir leikir Brasilíu, sem skoraði aðeins tvívegis í riðlinum, fóru fram á glænýjum leikvangi í Mar del Plata. Grjótharður völlurinn gerði það að verkum að lykilmenn liðsins náðu sér ekki á strik eða meiddust. Brasilíumenn voru sannfærðir um að þetta væri ráðabrugg heimamanna til að koma höggi á keppinauta sína. Þær grunsemdir minnkuðu ekki eftir jafnteflisleik gegn Svíum í annarri umferð, þar sem mark var dæmt af Brasilíu í uppbótartíma fyrri hálfleiks þegar Zico skallaði í netið úr hornspyrnu en dómarinn hafði flautað meðan boltinn var í loftinu. Austurríkismenn, sem tóku þátt í úrslitakeppni í fyrsta sinn í tuttugu ár komu mjög á óvart með því að ná toppsætinu.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Austurríki	3	2	1	0	3	2	+1	4
2		Brasilía	3	1	2	0	2	1	+1	4
3		Spánn	3	1	1	1	2	2	0	3
4		Svíþjóð	3	0	1	2	1	3	-2	1

3. júní - Estadio José Amalfitani, Buenos Aires

• Austurríki 2 : 1 Spánn

3. júní - Estadio José Maria Minella, Mar del Plata

• Brasilía 1 : 1 Svíþjóð

7. júní - Estadio José Amalfitani, Buenos Aires

• Austurríki 1 : 0 Svíþjóð

7. júní - Estadio José Maria Minella, Mar del Plata

• Brasilía 0 : 0 Spánn

11. júní - Estadio José Amalfitani, Buenos Aires

• Spánn 1 : 0 Svíþjóð

11. júní - Estadio José Maria Minella, Mar del Plata

• Brasilía 1 : 0 Austurríki

Riðill 4

Skoska landsliðið mætti fullt sigurvissu til leiks og lét þjálfarinn Ally MacLeod að því liggja að Skotar gætu orðið heimsmeistarar. Þegar til Argentínu var komið logaði allt í deilum milli leikmanna og stjórnenda liðsins og ekki bætti úr skák þegar Skotar steinlágu fyrir Perú í fyrsta leik. Til að bæta gráu oná svart féll Willie Johnston, leikmaður WBA á lyfjaprófi eftir að hafa tekið inn lyf við astma. Í næsta leik mættu Skotar liði Íran og vanmátu andstæðinga sína enn á ný og gerðu 1:1 jafntefli. Silfurlið Hollendinga frá fyrra heimsmeistaramóti vann Íran og gerði jafntefli gegn Perú í tveimur fyrstu leikjunum en þótti leika langt frá sínu besta. Var jafnvel rætt um að skipta út þjálfaranum Ernst Happel fyrir milliriðlanna. Perúbúar nældu í toppsætið, flestum að óvörum eftir sigur á Íran. Lokaleikur riðilsins var milli Hollendinga og Skota þar sem þeir síðarnefndu þurftu þriggja marka sigur til að komast áfram á markatölu. Um tíma virtist kraftaverkið ætla að rætast þegar Skotar komust í 3:1, en Hollendingar minnkuðu muninn aftur og þar við sat. Súrsætur sigur Skota í lokaleiknum er þó talinn meðal bestu úrslita í sögu liðsins á seinustu áratugum.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Perú	3	2	1	0	7	2	+5	5
2		Holland	3	1	1	1	5	3	+2	3
3		Skotland	3	1	1	1	5	6	-1	3
4		Íran	3	0	1	2	2	8	-6	1

3. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Perú 3 : 1 Skotland

3. júní - Estadio Ciudad de Mendoza, Mendoza

• Holland 3 : 0 Íran

7. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Skotland 1 : 1 Íran

7. júní - Estadio Ciudad de Mendoza, Mendoza

• Holland 0 : 0 Perú

11. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Perú 4 : 1 Íran

11. júní - Estadio Ciudad de Mendoza, Mendoza

• Skotland 3 : 2 Holland

Milliriðlar

Keppt var í tveimur fjögurra liða riðlum. Sigurliðin fóru í úrslitaleikinn en liðin í öðru sæti léku um bronsverðlaunin.

A riðill

Hollendingar hófu riðilinn með látum og unnu stórsigur á Austurríkismönnum. Jafntefli þeirra gegn Vestur-Þýskalandi í hitaleik gerði það að verkum að lokaleikurinn á móti Ítalíu varð hreinn úrslitaleikur. Þar höfðu Hollendingar betur og komust þannig annað skiptið í röð í úrslitaleik HM. Austurríkismenn urðu neðstir í riðlinum en fögnuðu þó sínum menn sem þjóðhetjum eftir sigur á grönnum sínum Vestur-Þjóðverjum í lokaleiknum.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Holland	3	2	1	0	9	4	+6	5
2		Ítalía	3	1	1	1	2	2	0	3
3		Vestur-Þýskaland	3	0	2	1	4	5	-1	2
4		Austurríki	3	1	0	2	4	8	-4	2

14. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Austurríki 1 : 5 Holland

14. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires

• Ítalía 0 : 0 Vestur-Þýskaland

18. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Holland 2 : 2 Vestur-Þýskaland

18. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires

• Ítalía 1 : 0 Austurríki

21. júní - Estadio Chateau Carreras, Córdoba

• Austurríki 3 : 2 Vestur-Þýskaland

21. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires

• Ítalía 1 : 2 Holland

B riðill

Markalaust jafntefli í leik Argentínu og Brasilíu í annarri umferð hafði í för með sér að bæði lið þurftu að reyna að vinna lokaleik sinn með sem mestum mun. Þar sem viðureign Argentínu og Perú fór fram síðar um daginn, vissu heimamenn að þeir þyrftu að vinna stórsigur. Þrálátur orðrómur hefur alla tíð verið um að úrslitunum hafi verið hagrætt.

Sæti		Lið	L	U	J	T	Sk	Fe	M.munur	Stig
1		Argentína	3	2	1	0	8	0	+8	5
2		Brasilía	3	2	1	0	6	1	+5	5
3		Pólland	3	1	0	2	2	5	-3	2
4		Perú	3	0	0	3	0	10	-10	0

14. júní - Estadio Ciudad de Mendoza, Mendoza

• Perú 0 : 3 Brasilía

14. júní - Estadio Gigante de Arroyito, Rosario

• Argentína 2 : 0 Pólland

18. júní - Estadio Ciudad de Mendoza, Mendoza

• Perú 0 : 1 Pólland

18. júní - Estadio Gigante de Arroyito, Rosario

• Argentína 0 : 0 Brasilía

21. júní - Estadio Ciudad de Mendoza, Mendoza

• Pólland 1 : 3 Brasilía

21. júní - Estadio Gigante de Arroyito, Rosario

• Argentína 6 : 0 Perú

Bronsleikur

Brasilíumenn hlutu þriðja sætið, þrátt fyrir að lenda undir á móti Ítölum.

24. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires, áh. 69.659

• Brasilía 2:1 Ítalía

Úrslit

Hollendingar töpuðu sínum öðrum úrslitaleik í röð þegar liðið laut í lægra haldi fyrir gestgjöfunum eftir framlengda viðureign. Nokkur töf varð á að leikurinn gæti hafist, þar sem Argentínumenn gerðu athugasemdir við hlífðarbúnað á úlnlið René van de Kerkhof, sem Hollendingar töldu hluta af sálfræðistríði heimamanna. Dómari leiksins gerði Kerkhof að búa betur um hlífina. Olli sú ákvörðun mikilli óánægju Hollendinga sem neituðu að taka þátt í verðlaunaafhendingu að leik loknum.

Mario Kempes tók forystuna fyrir Hollendinga, en Dick Nanninga jafnaði síðla leiks. Minnstu munaði að Holland stæli sigrinum í lokin, en skot þeirra fór í stöngina. Í framlengingunni kom Kempes Argentínu yfir á nýjan leik og undir lokin renndi Daniel Bertoni knettinum í netið eftir góðan undirbúning frá Kempes sem var valinn bæði maður leiksins og mótsins.

25. júní - Estadio Monumental, Buenos Aires, áh. 71.483

• Argentína 3:1 Holland (e.framl.)

Markahæstu leikmenn

102 mörk voru skoruð í keppninni og skiptust þau niður á 62 leikmenn, þar af voru þrjú sjálfsmörk.

6 mörk

• Mario Kempes

5 mörk

• Rob Rensenbrink
• Teófilo Cubillas

4 mörk

• Leopoldo Luque
• Hans Krankl

3 mörk

• Dirceu
• Roberto Dinamite
• Paolo Rossi
• Johnny Rep
• Karl-Heinz Rummenigge