Austur-Tímor
|
|||||
| Kjörorð: Unidade, Acção, Progresso (portúgalska: eining, aðgerðir, framfarir) |
|||||
| Þjóðsöngur: Pátria | |||||
 |
|||||
| Höfuðborg | Dili | ||||
| Opinbert tungumál | tetum, portúgalska | ||||
| Stjórnarfar | Lýðveldi Taur Matan Ruak Xanana Gusmão |
||||
| Flatarmál • Samtals • Vatn (%) |
159. sæti 14.874 km² ~0 |
||||
| Mannfjöldi • Samtals (2013) • Þéttleiki byggðar |
159. sæti 1.172.390 76,2/km² |
||||
| VLF (KMJ) • Samtals • á mann |
áætl. 2012 4,244 millj. dala (116. sæti) 3.620 dalir (48. sæti) |
||||
| Gjaldmiðill | bandaríkjadalur | ||||
| Tímabelti | UTC+9 | ||||
| Þjóðarlén | .tp | ||||
| Landsnúmer | 670 | ||||
Austur-Tímor er ríki í Suðaustur-Asíu. Það nær yfir eystri hluta eyjunnar Tímor, sem er stærst Litlu-Sundaeyja, útlenduna Oecussi-Ambeno á Vestur-Tímor (sem tilheyrir Indónesíu) og eyjarnar Atauro og Jaco. Landið hét áður Portúgalska Tímor þar til Indónesar gerðu innrás í landið 1975. Þeir héldu því til 1999 þegar landið fékk sjálfræði með fulltingi Sameinuðu þjóðanna. Landið fékk svo fullt sjálfstæði 20. maí 2002.
Saga[breyta]
Portúgalir stofnuðu verslunarstaði á Tímor á 16. öld einkum vegna þess hve þar óx mikið af sandalvið. Nýlendan Portúgalska Tímor var stofnuð árið 1769 þegar Portúgalir stofnuðu borgina Dili. Landamæri milli Portúgölsku Tímor og vesturhlutans sem Hollendingar réðu yfir voru fest af Alþjóðadómstólnum í Hag árið 1914. Í kjölfar Nellikubyltingarinnar í Portúgal árið 1974 hurfu Portúgalir frá nýlendunni sem leiddi til borgarastyrjaldar. Annar stríðaðilinn, Fretilin, lýsti yfir stofnun sjálfstæðs ríkis 28. nóvember 1975. Indónesía gerði innrás í desember sama ár og gerði Austur-Tímor að 27. héraði Indónesíu í júlí árið eftir. Hernám Austur-Tímor einkenndist af ofbeldi og kúgun. Skæruliðahreyfingin Falintil barðist gegn hernámsliðinu til 1999. Blóðbaðið í Dili árið 1991 varð til þess að alþjóðasamfélagið snerist gegn Indónesíu og eftir fall Suhartos árið 1998 var ákveðið að efna til þjóðaratkvæðagreiðslu um sjálfstæði Austur-Tímor undir eftirliti Sameinuðu þjóðanna. Sjálfstæði Austur-Tímor gekk formlega í gildi árið 2002.
Austur-Tímor er annað tveggja landa í Asíu þar sem meirihluti íbúa er kaþólskrar trúar. 37,4% landsmanna eru undir alþjóðlegum fátæktarmörkum og um helmingur landsmanna er ólæs. Efnahagur Austur-Tímor hefur vaxið hratt undanfarin ár. Helstu útflutningsafurðir landsins eru olía og gas, auk kaffis.
Stjórnsýsluskipting[breyta]
Austur-Tímor skiptist í þrettán stjórnsýsluumdæmi sem aftur skiptast í 65 undirumdæmi, 442 þorp (sucos) og 2.225 hverfi (aldeias).
 Austur-Asía: |
Alþýðulýðveldið Kína · Lýðveldið Kína · Norður-Kórea · Suður-Kórea · Japan |
 Suðaustur-Asía: |
Mjanmar · Taíland · Kambódía · Laos · Víetnam · Malasía · Singapúr · Brúnei · Indónesía · Austur-Tímor · Filippseyjar |
 Suður-Asía: |
Indland · Pakistan · Bangladess · Nepal · Bútan · Srí Lanka · Maldíveyjar |
 Suðvestur-Asía: |
Afganistan · Armenía1 · Aserbaídsjan (að hluta) · Barein · Egyptaland (að hluta) · Georgía1 (að hluta) · Palestínuríki · Íran · Írak · Ísrael · Jemen · Jórdanía · Katar · Kúveit · Kýpur1 · Líbanon · Óman · Sameinuðu arabísku furstadæmin · Sádí-Arabía · Sýrland · Tyrkland (að hluta) · Tyrkneska lýðveldið á Norður-Kýpur |
 Mið-Asía: |
Kasakstan (að hluta) · Kirgisistan · Tadsjikistan · Túrkmenistan · Úsbekistan |
 Norður-Asía: |
Mongólía · Rússland (að hluta) |
1. Venjulega talin til Asíu landfræðilega, en oft talin til Evrópulanda af menningarlegum og sögulegum ástæðum.
Þessi 
