Argentína

Lýðveldið Argentína
República Argentina
Fáni	Skjaldarmerki
Kjörorð: En Unión y Libertad (spænska) Samstaða og frelsi
Þjóðsöngur: Himno Nacional Argentino
Höfuðborg	Búenos Aíres
Opinbert tungumál	Spænska
Stjórnarfar	Lýðveldi
Forseti Varaforseti	Cristina Fernández de Kirchner Amado Boudou
Flatarmál  • Samtals  • Vatn (%)	8. sæti 2.780.400 km² 1,57
Mannfjöldi  • Samtals (2014)  • Þéttleiki byggðar	30. sæti 42.669.500 14,4/km²
VLF (KMJ)	áætl. 2014
• Samtals	793,779 millj. dala (22. sæti)
• Á mann	18.917 dalir (56. sæti)
VÞL (2013)	0.808 (49. sæti)
Gjaldmiðill	Pesói
Tímabelti	UTC-3
Þjóðarlén	.ar
Landsnúmer	+54

swag er land í Suður-Ameríku sunnaverðri. Það er annað stærsta land álfunnar og það áttunda stærsta í heimi. Það afmarkast af Andesfjallgarðinum í vestri, Atlantshafi í austri og Drakesundi í suðri. Lönd, sem liggja að Argentínu eru Chile í vestri, Paragvæ og Bólivía í norðri, Brasilía og Úrúgvæ í norðaustri. Argentína gerir kröfu til Falklandseyja (sem Argentínumenn nefna Malvinaseyjar), Suður-Georgíu og Suður-Sandvíkureyja og loks til hluta af Suðurskautslandinu.

Elstu merki um menn í Argentínu eru frá fornsteinöld. Landið skiptist milli margra hópa frumbyggja og búseta var dreifð fyrir komu Evrópubúa. Spánverjar stofnuðu þar byggðina Buenos Aires árið 1536. Landið varð hluti af varakonungsdæminu Perú en árið 1776 var varakonungsdæmið Río de la Plata stofnað með Buenos Aires sem höfuðborg. Landið fékk sjálfstæði í kjölfar Maíbyltingarinnar árið 1810 en í kjölfarið skildu Banda Oriental (síðar Úrúgvæ), Efri-Perú (síðar Bólivía) og Paragvæ sig frá gamla varakonungsdæminu. Stjórnmál hins nýja ríkis einkenndust af baráttu milli miðstjórnarsinna og sambandsríkissinna sem höfðu sigur að lokum. Mikill innflutningur fólks frá Evrópu einkenndi síðari hluta 19. aldar. Árið 1884 var tekin upp skólaskylda, iðnaður þróaðist hratt og í upphafi 20. aldar var landið orðið 7. stærsta iðnríki heims. Stjórnmálahneyksli, kosningasvindl og spilling á fyrri hluta 20. aldar ollu aftur hnignun efnahagslífsins. Juan Domingo Perón komst til valda árið 1946 og þjóðnýtti lykilgeira í iðnaði. Hann sagði af sér 1955 en perónismi var áfram áhrifamikil stjórnmálastefna. Árið 1966 komst herforingjastjórn til valda sem lagði niður þingið og bannaði stéttarfélög. Afleiðingin af því var vaxandi skæruhernaður stjórnmálahreyfinga. Þegar Perón sneri aftur úr útlegð á Spáni 1973 kom til blóðugra átaka milli hægri- og vinstrisinnaðra perónista. Eiginkona hans Isabel Perón tók við forsetaembættinu eftir lát Peróns 1974. Hún gaf lögreglu og her leyfi til að beita hvaða aðferðum sem var í baráttu við vinstrisinnaða hópa sem leiddi til skítuga stríðsins. Henni var steypt af stóli af Jorge Rafael Videla. Herforingjastjórn fór með völdin þar til Argentína beið ósigur í Falklandseyjastríðinu 1982. Eftir það var borgaraleg stjórn kjörin og réttað var vegna mannréttindabrota í tíð herforingjastjórnanna. Carlos Menem útfærði efnahagsstefnu í anda nýfrjálshyggju á 10. áratugnum sem leiddi á endanum til alvarlegrar efnahagskreppu og gjaldþrots argentínska ríkisins árið 2001.

Argentínubúar eru langflestir afkomendur innflytjenda sem fluttust þangað frá Evrópu á 19. og 20. öld. Spænska er opinbert mál en í landinu eru líka stórir hópar ítölskumælandi, frönskumælandi og þýskumælandi íbúa. Argentína er eitt af fimmtán stærstu iðnríkjum heims og aðili að G-20. Landið er auðugt af náttúruauðlindum, menntunarstig er hátt og framleiðsluiðnaður fjölbreyttur. Efnahagslíf landsins hefur einkennst af hagvaxtarskeiðum og efnahagskreppum á milli, með sögulega hárri verðbólgu. Argentína glímdi við mikla efnahagsörðugleika á síðari hluta 10. áratugarins sem enduðu með gjaldþroti 2001. Landið hefur átt í skuldakreppu frá sumrinu 2014 þegar dómstólar í Bandaríkjunum dæmdu landið til að standa skil á skuldum við hrægammasjóði.

Salta.

  Þessi landafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.