Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1958

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1958 eða HM 1958 var haldið í Svíþjóð dagana 8. júní til 29. júní. Þetta var sjötta heimsmeistarakeppnin og urðu Brasilíumenn meistarar í fyrsta sinn eftir sigur á heimamönnum í úrslitum. Táningurinn Pelé varð stjarna keppninnar og Frakkinn Just Fontaine setti markamet sem enn stendur.

Val á gestgjöfum[breyta | breyta frumkóða]

Auk Svía sýndu Argentínumenn, Mexíkóar og Sílebúar áhuga á að halda heimsmeistaramótið. Á þingi Alþjóðaknattspyrnusambandsins árið 1950 urðu Svíar hins vegar fyrir valinu með öllum atkvæðum.

Undankeppni[breyta | breyta frumkóða]

Svíar og Vestur-Þjóðverjar fengu sæti sem gestgjafar og heimsmeistarar. Níu sætum var úthlutað til Evrópu, þremur til Suður-Ameríku, einu til Norður-Ameríku og eitt sæti skyldi koma sameiginlega í hlut Asíu og Afríku.

Í Suður-Ameríku mættu Argentínumenn til leiks í fyrsta sinn eftir langt hlé og komust áfram. Úrúgvæ sat hins vegar eftir. Mexíkó varð fulltrúi Norður- og Mið-Ameríku. Afríku- og Asíuhluti keppninnar snerist upp í hálfgerðan farsa. Ísrael var í hópi þátttökuliða, en ríki múslima neituðu almennt að viðurkenna tilvist Ísraelsríkis. Fyrir vikið gáfu allir fyrirhugaðir mótherjar liðsins leiki sína. Þar sem Alþjóðaknattspyrnusambandið hafði bundið það í lög að ekkert lið gæti tryggt sér sæti í úrslitum án keppni var ákveðið að skipuleggja einvígi milli Ísraela og eins Evrópuliðs sem hafnað hafði í öðru sæti í sínum forriðli. Wales varð fyrir valinu og komust Walesverjar áfram en þátttökuliðum frá þriðja heiminum fækkaði enn frekar.

Íslendingar tóku þátt í forkeppninni í fyrsta sinn en töpuðu öllum leikjum sínum gegn Frökkum og Belgum með miklum mun. Sovétmenn tóku þátt í keppninni, líkt og velflest kommúnistaríki Austur-Evrópu og komust í úrslitakeppnina í fyrstu tilraun. Óvæntustu úrslitin urðu í 8.riðli, þar sem Norður-Írar komust áfram á kostnað Ítala. Skotar slógu sömuleiðis Spánverja úr keppni og komust Bretland ríkin fjögur þar með öll í úrslitakeppnina í Svíþjóð.

Þátttökulið[breyta | breyta frumkóða]

Sextán þjóðir mættu til leiks frá þremur heimsálfum.

Leikvangar[breyta | breyta frumkóða]

Leikið var á 12 leikvöngum í jafnmörgum borgum. Ráðast þurfti í stækkun á ýmsum vallanna til að uppfylla kröfur FIFA um að lágmarki sex leikvanga sem sæti fyrir 20 þúsund að lágmarki. Til greina kom að láta hluta leikjanna fara fram í Osló eða Kaupmannahöfn. Þannig lá fyrir að ef Danir kæmust í úrslitakeppnina hefði þeirra riðill verið leikinn í Danmörku. Til þess kom þó ekki.

Flestar viðureignirnar fóru fram á Råsunda-vellinum í Stokkhólmi, 8 talsins, en 7 leikir voru á Ullevi-vellinum í Gautaborg.

Gautaborg
Ullevi Stadium
Sætafjöldi: 53.500
Ullevi 1959-06-03.jpg
Eskilstuna
Tunavallen
Sætafjöldi: 22.000
Tunavallen 2011.jpg
Sandviken
Jernvallen
Sætafjöldi: 20.000
Jernvallen.jpg
Borås
Ryavallen
Sætafjöldi: 15.000
Ryavallen, main stand, january 2008.JPG
Helsingborg
Olympia
Sætafjöldi: 27.000
Olympia Helsingborg.jpg
Norrköping
Idrottsparken
Sætafjöldi: 20.000
Nyaparken.jpg
Uddevalla
Rimnersvallen
Sætafjöldi: 17.778
Rimnersvallen.jpg
Västerås
Arosvallen
Sætafjöldi: 10.000
Arosvallen Gåsmyrevreten Västerås.jpg
Solna
(Stokkhólms svæðið)
Malmö
Råsunda Stadium Malmö Stadion
Sætafjöldi: 52.400 Sætafjöldi: 30.000
Råsunda February 2013 01.jpg South Stand, Malmö Stadion.jpg
Halmstad Örebro
Örjans Vall Eyravallen
Sætafjöldi: 15.000 Sætafjöldi: 13.000
Northern Ireland vs Czechoslovakia FIFA World Cup 1958.jpg Behrn Arena 2008.JPG

Keppnin[breyta | breyta frumkóða]

Riðlakeppnin[breyta | breyta frumkóða]

Keppt var í fjórum riðlum, hverjum með fjórum keppnisliðum. Sú litla breyting var gerð við stigaútreikninga að ekki var horft til markamunar heldur hlutfalls skoraðra marka af mörkum fengnum á sig. Sú breyting hafði þó engin áhrif á töfluröð, auk þess sem gripið var til aukaleiks ef tvö lið voru jöfn að stigum.

Riðill 1[breyta | breyta frumkóða]

Norður-Írar og Tékkar mættust tvisvar í fyrsta riðli.

Heimsmeistarar Vestur-Þjóðverja sigruðu í riðlinum, en gerðu þó jafntefli í tveimur leikja sinna. Norður-Írar tóku þátt í sinni fyrstu úrslitakeppni og komust í fjórðungsúrslitin með tveimur sigrum á sterku liði Tékkóslóvakíu. Argentínumenn mættu aftur til leiks eftir langt hlé og ollu stuðningsmönnum sínum gríðarlegum vonbrigðum. Um 10 þúsund manns söfnuðust saman á flugvellinum í Buenos Aires til að baula á landsliðið við heimkomuna.

Sæti Lið L U J T Sk Fe M.hlutf Stig
1 Flag of Germany.svg Vestur-Þýskalands 3 1 2 0 7 5 1,40 4
2 Flag of Northern Ireland (1953–1972).svg Norður-Írland 3 1 1 1 4 5 0,80 3
3 Flag of the Czech Republic.svg Tékkóslóvakía 3 1 1 1 8 4 2,00 3
4 Flag of Argentina.svg Argentína 3 1 0 2 5 10 0,50 2

8. júní - Malmö Stadion, Malmö

  • Flag of Argentina.svg Argentína 1 : 3 Flag of Germany.svg Vestur-Þýskaland

8. júní - Örjans Vall, Halmstad

  • Flag of Northern Ireland (1953–1972).svg Norður-Írland 1 : 0 Flag of the Czech Republic.svg Tékkóslóvakía

11. júní - Olympiastadion, Helsingborg

  • Flag of Germany.svg Vestur-Þýskaland 2 : 2 Flag of the Czech Republic.svg Tékkóslóvakía

11. júní - Örjans Vall, Halmstad

  • Flag of Argentina.svg Argentína 3 : 1 Flag of Northern Ireland (1953–1972).svg Norður-Írland

15. júní - Malmö Stadion, Malmö

  • Flag of Germany.svg Vestur-Þýskaland 2 : 2 Flag of Northern Ireland (1953–1972).svg Norður-Írland

15. júní - Olympiastadion, Helsingborg

  • Flag of the Czech Republic.svg Tékkóslóvakía 6 : 1 Flag of Argentina.svg Argentína

Aukaleikur: 17. júní - Malmö Stadion, Malmö

  • Flag of Northern Ireland (1953–1972).svg Norður-Írland Sviss 2 : 1 Flag of the Czech Republic.svg Tékkóslóvakía

Riðill 2[breyta | breyta frumkóða]

Just Fontaine fór á kostum í Svíþjóð.

Mörkunum rigndi í 2. riðli, en að jafnaði voru 5,16 mörk skoruð í hverjum leik. Just Fontaine skoraði sex þessara marka, en hann setti glæsilegt markamet í keppninni. Riðillinn var ekki talinn sérlega sterkur, enda höfðu liðin í honum ekki unnið nein stórafrek í fyrri keppnum.

Matt Busby, knattspyrnustjóri Manchester United var ráðinn þjálfari skoska liðsins fyrir HM. Hann gat hins vegar ekki stýrt liðinu í Svíþjóð vegna meiðsla sem hann varð fyrir í flugslysi í München sama ár. Skoska liðið hafði slegið bæði Spánverja og Svisslendinga út úr forkeppninni, en olli miklum vonbrigðum í úrslitum.

Sæti Lið L U J T Sk Fe M.hlutf Stig
1 Flag of France.svg Frakkland 3 2 0 1 11 7 1,57 4
2 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía 3 1 2 0 7 6 1,17 4
3 Flag of Paraguay.svg Paragvæ 3 1 1 1 9 12 0,75 3
4 Flag of Scotland.svg Skotland 3 0 1 2 4 6 0,67 1

8. júní - Idrottsparken, Norrköping

  • Flag of Scotland.svg Skotland 7 : 3 Flag of France.svg Frakkland

8. júní - Arosvallen, Västerås

  • Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía 1 : 1 Flag of Paraguay.svg Paragvæ

11. júní - Arosvallen, Västerås

  • Flag of France.svg Frakkland 3 : 2 Flag of Paraguay.svg Paragvæ

11. júní - Idrottsparken, Norrköping

  • Flag of Scotland.svg Skotland 3 : 2 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía

15. júní - Eyravallen, Örebro

  • Flag of France.svg Frakkland 2 : 1 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía

15. júní - Tunavallen, Eskilstuna

  • Flag of Paraguay.svg Paragvæ 3 : 3 Flag of Scotland.svg Skotland

Riðill 3[breyta | breyta frumkóða]

Silfurlið Ungverja frá HM 1954 mætti vængbrotið til leiks, þar sem ýmsir lykilmenn flúðu land í kjölfar uppreisnarinnar í Ungverjalandi. Þrátt fyrir það var almennt búist við því að ungverska liðið kæmist í fjórðungsúrslitin ásamt heimamönnum. Lið Wales, sem komst bakdyramegin inn á mótið, hafði hins vegar betur gegn Ungverjum í tveimur leikjum.

Sæti Lið L U J T Sk Fe M.hlutf Stig
1 Flag of Sweden.svg Svíþjóð 3 2 1 0 5 1 5,00 5
2 Flag of Wales (1953–1959).svg Wales 3 0 3 0 2 2 1,00 3
3 Flag of Hungary.svg Ungverjaland 3 1 1 1 6 3 2,00 3
4 Flag of Mexico.svg Mexíkó 3 0 1 2 1 8 0,13 1

8. júní - Råsunda Stadium, Solna

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 3 : 0 Flag of Mexico.svg Mexíkó

8. júní - Jernvallen, Sandviken

  • Flag of Hungary.svg Ungverjaland 1 : 1 Flag of Wales (1953–1959).svg Wales

11. júní - Råsunda Stadium, Solna

  • Flag of Mexico.svg Mexíkó 1 : 1 Flag of Wales (1953–1959).svg Wales

12. júní - Råsunda Stadium, Solna

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 2 : 1 Flag of Hungary.svg Ungverjaland

15. júní - Råsunda Stadium, Solna

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 0 : 0 Flag of Wales (1953–1959).svg Wales

15. júní - Jernvallen, Sandviken

  • Flag of Hungary.svg Ungverjaland 4 : 0 Flag of Mexico.svg Mexíkó

Aukaleikur: 17. júní - Råsunda Stadium, Solna

  • Flag of Wales (1953–1959).svg Wales 2 : 1 Flag of Hungary.svg Ungverjaland

Riðill 4[breyta | breyta frumkóða]

Fjórði riðillinn var almennt talinn sá sterkasti. Brasilíumenn mættu með sterkt lið til keppni, Sovétmenn voru ríkjandi Ólympíumeistarar frá Melbourne 1956. Austurríkismenn voru bronsliðið frá HM 1954 og enska liðið var talið sigurstranglegt, þótt það hafi orðið fyrir áfalli stærstur hluti leikmanna Menchester United fórst í flugslysi sama ár. Fleiri áhorfendur mættu á leiki þessa riðils en nokkurs annars. Leikirnir ollu þó vonbrigðum, enda einkenndust þeir af varnarleik og hörku. Brasilía endaði á toppnum en Sovétmenn þurftu aukaleik gegn Englendingum til að tryggja sér annað sætið.

Sæti Lið L U J T Sk Fe M.hlutf Stig
1 Flag of Brazil.svg Brasilía 3 2 1 0 5 0 - 5
2 Flag of the Soviet Union.svg Sovétríkin 3 1 1 1 4 4 1,00 3
3 Flag of England.svg England 3 1 1 1 4 4 1,00 3
4 Flag of Austria.svg Austurríki 3 0 1 2 2 7 0,29 1

8. júní - Rimnersvallen, Uddevalla

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 3 : 0 Flag of Austria.svg Austurríki

8. júní - Ullevi, Gautaborg

  • Flag of the Soviet Union.svg Sovétríkin 2 : 2 Flag of England.svg England

11. júní - Ullevi, Gautaborg

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 0 : 0 Flag of England.svg England

11. júní - Ryavallen, Borås

  • Flag of the Soviet Union.svg Sovétríkin 2 : 0 Flag of Austria.svg Austurríki

15. júní - Ryavallen, Borås

  • Flag of England.svg England 2 : 2 Flag of Austria.svg Austurríki

15. júní - Ullevi, Gautaborg

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 2 : 0 Flag of the Soviet Union.svg Sovétríkin

Aukaleikur: 17. júní - Ullevi, Gautaborg

  • Flag of the Soviet Union.svg Sovétríkin 1 : 0 Flag of England.svg England

Fjórðungsúrslit[breyta | breyta frumkóða]

Táningurinn Péle hafði aðeins komið við sögu í lokaleik Brasilíu í riðlakeppninni og hann skoraði markið skildi á milli Brasilíumanna og Norður-Íra. Frakkar og Svíar fóru með sigur af hólmi í sínum leikjum og aðra keppnina í röð slógu Vestur-Þjóðverjar út lið Júgóslava í fjórðungsúrslitum. 19. júní - Ullevi, Gautaborg, áh. 25.923

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 1 : Flag of Wales (1953–1959).svg Wales 0

19. júní - Idrottsparken, Norrköping, áh. 11.800

  • Flag of France.svg Frakkland 4 : Flag of Northern Ireland (1953–1972).svg Norður-Írland 0

19. júní - Råsunda Stadium, Solna, áh. 31.900

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 2 : Flag of the Soviet Union.svg Sovétríkin 0

19. júní - Malmö Stadion, Malmö, áh. 20.055

  • Flag of Germany.svg Vestur-Þýskaland 1 : Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía 0

Undanúrslit[breyta | breyta frumkóða]

Heimsmeistarar Vestur-Þjóðverja luku keppni níu á móti Svíum, þar sem einn leikmaður var rekinn útaf og annar meiddist, en varamenn voru enn ekki leyfðir í leikjum HM. Brasilíumenn sýndu allar sínar bestu hliðar í sigri á Frökkum.

24. júní - Råsunda Stadium, Solna, áh. 27.200

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 5 : Flag of France.svg Frakkland 2

24. júní - Ullevi, Gautaborg, áh. 49.471

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 3 : Flag of Germany.svg Vestur-Þýskaland 1

Bronsleikur[breyta | breyta frumkóða]

Just Fontaine var í aðalhlutverki í leiknum um þriðja sætið. Hann skoraði fernu og lauk heimsmeistaramótinu með 13 mörk skoruð, met sem stendur enn í dag.

28. júní - Ullevi, Gautaborg, áh. 32.483

  • Flag of France.svg Frakkland 6 : Flag of Germany.svg Vestur-Þýskaland 3

Úrslitaleikur[breyta | breyta frumkóða]

Hart barist í úrslitaleiknum.

Aldrei hafa fleiri mörk verið skoruð í úrslitaleik HM eða sjö talsins. Mikill aldursmunur var sömuleiðis á milli yngsta og elsta markaskorarans í leiknum. Péle var 17 ára gamall en Svíinn Liedholm á 36. aldursári. Í fyrsta sinn mættust lið frá tveimur heimsálfum í úrslitaleik og er þetta jafnframt eina skiptið í sögunni sem lið utan Evrópu hefur unnið titilinn í þeirri heimsálfu.

29. júní - Råsunda Stadium, Solna, áh. 49.737

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 5 : Flag of Sweden.svg Svíþjóð 2

Markahæstu leikmenn[breyta | breyta frumkóða]

Just Fontaine setti met í sögu HM þegar hann varð markakóngur með 13 mörk skoruð. Alls deildu 60 leikmönn á milli sín 126 mörkum í keppninni.

13 mörk

6 mörk

5 mörk

4 mörk

3 mörk