Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1950

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Brasilískt frímerki helgað heimsmeistaramótinu.

Heimsmeistaramót landsliða í knattspyrnu karla 1950 eða HM 1950 var haldið í Brasilíu dagana 24. júní til 16. júlí. Þetta var fjórða heimsmeistarakeppnin og urðu Úrúgvæmenn meistarar öðru sinni eftir harða baráttu við heimamenn. Tekið var upp nýtt keppnisfyrirkomulag í fyrsta og eina skiptið, þar sem ekki var eiginlegur úrslitaleikur heldur keppt í fjögurra liða úrslitariðli. 34 lið skráðu til sig leiks og börðust um 16 sæti í úrslitakeppninni. Þegar til kastanna kom urðu þátttökuliðin í Brasilíu þó ekki nema þrettán.

Val á gestgjöfum[breyta | breyta frumkóða]

Brasilía hafði falast eftir að halda heimsmeistaramótin árin 1942 eða 1946, en hvorugt þeirra var þó haldið vegna heimsstyrjaldarinnar. Á þingi Alþjóðaknattspyrnusambandsins árið 1946 var ákveðið að halda heimsmeistaramót árin 1949 og 1951. Brasilíumönnum var úthlutað fyrra mótinu en Svisslendingum því síðara. Fljótlega var þó ákveðið að breyta tímasetningunum í 1950 og 1954.

Forkeppni[breyta | breyta frumkóða]

Þjóðverjum og Japönum var bannað að taka þátt í forkeppni HM, sem hluti af refsiaðgerðum vegna stríðsins. Kommúnistaríki Austur-Evrópu skráðu sig ekki til leiks að Júgóslavíu einni frátalinni. Forkeppnin einkenndist af því að lið drægju sig úr keppni. Þannig þurfti ekki að leika einn einasta leik í Suður-Ameríkuhluta forkeppninnar, þar sem fjórar þjóðir hættu við þátttöku, þar á meðal Argentínumenn sem stóðu í deilum við brasilíska knattspyrnusambandið. Indverjar hlutu sæti í úrslitunum án keppni, en hættu við þátttöku á síðustu stundu og var ákveðið að bæta ekki nýju liði við í þeirra stað.

Englendingar, Skotar, Walesverjar og Norður-Írar kepptu í eina fjögurra liða forriðlinum um tvö laus sæti. Skotar höfnuðu í öðru sæti, en höfðu áður lýst því yfir að lið þeirra myndi ekki halda til Brasilíu nema sem sigurvegarar. Tyrkir fengu sæti í úrslitunum á silfurfati þegar Austurríkismenn drógu sig í hlé, en afþökkuðu það að lokum vegna ferðakostnaðar. Frakkar töpuðu fyrir Júgóslövum í forkeppninni, en var engu að síður boðið sæti í úrslitum. Franska knattspyrnusambandið þáði boðið en skipti svo um skoðun á síðustu stundu.

Eftir forkeppnina kom í ljós að nokkrir leikmenn höfðu spilað fyrir bæði Norður-Írland og Írland, sem varð til þess að Alþjóðaknattspyrnusambandið þurfti að endurskoða reglur sínar.

Þátttökulið[breyta | breyta frumkóða]

Þrettán mættu til leiks, en nokkrar þjóðir höfðu dregið sig úr keppni áður en mótið hófst.

Leikvangar[breyta | breyta frumkóða]

Keppt var á sex leikvöngum í mótinu. Þar var Maracanã-leikvangurinn tilkomumestur, en það var stærsti völlur í heimi og sérstaklega byggður fyrir mótið. Skipuleggjendur lögðu því mikla áherslu á að keppt yrði í riðlum en ekki með útsláttarfyrirkomulagi, til að fá sem flesta leiki og mestar áhorfendatekjur.

Rio de Janeiro São Paulo Belo Horizonte
Estádio do Maracanã Estádio do Pacaembu Estádio Sete de Setembro
Áhorfendur: 200,000 Áhorfendur: 60,000 Áhorfendur: 30,000
Maracana Stadium.jpg Estadio Pacaembu3.jpg Independ1.jpg
Curitiba Porto Alegre Recife
Estádio Durival de Britto Estádio dos Eucaliptos Estádio Ilha do Retiro
Áhorfendur: 10,000 Áhorfendur: 20,000 Áhorfendur: 20,000
Vila Capanema aérea 2.jpg Estádio Ilha do Retiro - 2.jpg

Keppnin[breyta | breyta frumkóða]

Riðlakeppnin[breyta | breyta frumkóða]

Riðill 1[breyta | breyta frumkóða]

Heimamenn unnu Mexíkó í opnunarleik mótsins og þrátt fyrir óvænt jafntefli gegn Svisslendingum, sem jöfnuðu á lokamínútunum, var sigur Brasilíumanna í riðlinum aldrei í hættu. Vegna misskilnings mættu lið Mexíkó og Sviss bæði til leiks í rauðum treyjum í viðureign sinni og þurfti lið Mexíkó því að fá lánaða búninga frá félagsliði í borginni.

Sæti Lið L U J T Sk Fe Mm Stig
1 Flag of Brazil.svg Brasilía 3 2 1 0 8 2 +6 5
2 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía 3 2 0 1 7 3 +4 4
3 Flag of Switzerland.svg Sviss 3 1 1 1 4 6 -2 3
4 Flag of Mexico.svg Mexíkó 3 0 0 3 2 10 -8 0

24. júní - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 4 : 0 Flag of Mexico.svg Mexíkó

25. júní - Estádio Independência, Belo Horizonte

  • Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía 3 : 0 Flag of Switzerland.svg Sviss

28. júní - Estádio do Pacaembu, São Paulo

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 2 : 2 Flag of Switzerland.svg Sviss

28. júní - Estádio dos Eucaliptos, Porto Alegre

  • Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía 4 : 1 Flag of Mexico.svg Mexíkó

1. júlí - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 2 : 0 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg Júgóslavía

2. júlí - Estádio dos Eucaliptos, Porto Alegre

  • Flag of Switzerland.svg Sviss 2 : 1 Flag of Mexico.svg Mexíkó

Riðill 2[breyta | breyta frumkóða]

Englendingar tóku þátt í sínu fyrsta heimsmeistaramóti, en fyrir stríð höfðu breksu knattspyrnusamböndin ekki séð ástæðu til að taka þátt í HM. Reiknað var með geysisterku ensku liði á mótinu. Gríðarlega óvænt tap gegn Bandaríkjunum sló Englendinga hins vegar út af laginu og Spánn hafnaði í efsta sæti riðilsins.

Sæti Lið L U J T Sk Fe Mm Stig
1 Flag of Spain.svg Spánn 3 3 0 0 6 1 +5 6
2 Flag of England.svg England 3 1 0 2 2 0 +2 2
3 Flag of Chile.svg Síle 3 1 0 2 5 6 -1 2
4 Flag of the United States.svg Bandaríkin 3 1 0 2 4 8 -4 2

25. júní - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of England.svg England 2 : 0 Flag of Chile.svg Síle

25. júní - Estádio Durival de Britto, Curitiba

  • Flag of Spain.svg Spánn 3 : 1 Flag of the United States.svg Bandaríkin

20. júní - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of Spain.svg Spánn 2 : 0 Flag of Chile.svg Síle

29. júní - Estádio Independência, Belo Horizonte

  • Flag of the United States.svg Bandaríkin 1 : 0 Flag of England.svg England

2. júlí - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of Spain.svg Spánn 1 : 0 Flag of England.svg England

2. júlí 1930 - Estádio Ilha do Retiro, Recife

  • Flag of Chile.svg Síle 5 : 2 Flag of the United States.svg Bandaríkin

Riðill 3[breyta | breyta frumkóða]

Indverjar áttu að vera fjórða liðið í riðlinum en hættu við keppni. Ítalska landsliðið varð fyrir áfalli þegar meistaralið Tórínó fórst í flugslysi árið 1949, en þar létust margir burðarmanna landsliðsins. Alþjóðaknattspyrnusambandinu tókst þó að sannfæra Ítali um að mæta til keppni. Minnugir flugslyssins ákváðu Ítalir að fara sjóleiðina til Brasilíu. Ferðalúið og reynslulítið lið þeirra tapaði fyrsta leik gegn Svíum og þar með var draumurinn um að verja titilinn úti.

Sæti Lið L U J T Sk Fe Mm Stig
1 Flag of Sweden.svg Svíþjóð 2 1 1 0 5 4 +1 3
2 Flag of Italy.svg Ítalía 2 1 0 1 4 3 +1 2
3 Flag of Paraguay.svg Paragvæ 2 0 1 1 2 4 -2 1

25. júní - Estádio do Pacaembu, São Paulo

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 3 : 2 Flag of Italy.svg Ítalía

29. júní - Estádio Durival de Britto, Curitiba

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 2 : 2 Flag of Paraguay.svg Paragvæ

2. júlí - Estádio do Pacaembu, São Paulo

  • Flag of Italy.svg Ítalía 2 : 0 Flag of Paraguay.svg Paragvæ

Riðill 4[breyta | breyta frumkóða]

Frakkar áttu að vera þriðja þjóðin í riðlinum en drógu sig til baka skömmu áður en mótið hófst vegna deilna við skipuleggjendur keppninnar, sem vildu láta liðið ferðast 3.000 kílómetra leið milli tveggja leikja. Suður-Ameríkuliðin Bólivía og Úrúgvæ voru því ein í riðlinum. Heimsmeistararnir frá 1930 fóru létt með reynslulítið lið Bólivíu og unnu 8:0, sem var stærsti sigur í úrslitakeppni HM fram að þessu.

Sæti Lið L U J T Sk Fe Mm Stig
1 Flag of Uruguay.svg Úrúgvæ 1 1 0 0 8 0 +8 2
2 Flag of Bolivia.svg Bólivía 1 0 0 1 0 8 -8 0

2. júlí - Estádio Independência, Belo Horizonte

  • Flag of Uruguay.svg Úrúgvæ 8 : 0 Flag of Bolivia.svg Bólivía

Úrslitariðill[breyta | breyta frumkóða]

Lið Úrúgvæ skaut heimamönnum ref fyrir rass.

Í fyrsta og eina sinn í sögu HM var notast við úrslitariðil. Litlu mátti muna að úrslitin væru ráðin fyrir lokaumferðina, því Brasilíumenn unnu stórsigra á Spánverjum og Svíum í sínum leikjum. Úrúgvæ gerði hins vegar aðeins jafntefli gegn Spáni og vann Svía 3:2 eftir að hafa lent 0:2 undir. Þar með var ljóst að Brasilíu nægði jafntefli gegn Úrúgvæ í síðasta leiknum.

Heimamenn komust yfir í upphafi síðari hálfleiks og rétt um 200 þúsund áhorfendur bjuggu sig undir að fagna heimsmeistaratitlinum. Tvö mörk Úrúgvæ breyttu þeim draumi í martröð. Úrúgvæ varð heimsmeistari í annað sinn en brasilíska þjóðin var harmi sleginn.

Sæti Lið L U J T Sk Fe Mm Stig
1 Flag of Uruguay.svg Úrúgvæ 3 2 1 0 7 5 +2 5
2 Flag of Brazil.svg Brasilía 3 2 0 1 14 4 +10 4
3 Flag of Sweden.svg Svíþjóð 3 1 0 2 6 11 -5 2
4 Flag of Spain.svg Spánn 3 0 1 2 4 11 -7 1

9. júlí - Estádio do Pacaembu, São Paulo

  • Flag of Uruguay.svg Úrúgvæ 2 : 2 Flag of Spain.svg Spánn

9. júlí - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 7 : 1 Flag of Sweden.svg Svíþjóð

13. júlí - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of Brazil.svg Brasilía 6 : 1 Flag of Spain.svg Spánn

13. júlí - Estádio do Pacaembu, São Paulo

  • Flag of Uruguay.svg Úrúgvæ 3 : 2 Flag of Sweden.svg Svíþjóð

16. júlí - Estádio do Pacaembu, São Paulo

  • Flag of Sweden.svg Svíþjóð 3 : 1 Flag of Spain.svg Spánn

16. júlí - Estádio do Maracanã, Rio de Janeiro

  • Flag of Uruguay.svg Úrúgvæ 2 : 1 Flag of Brazil.svg Brasilía

Markahæstu leikmenn[breyta | breyta frumkóða]

Ademir frá Brasilíu varð markakóngur keppninnar. Alls voru 88 mörk skoruð af 48 leikmönnum, ekkert þeirra var sjálfsmark.

9 mörk
5 mörk
4 mörk