Listi yfir stjörnumerki
Jump to navigation
Jump to search

Stóribjörninn eins og hann lítur út séður með berum augum
Þessi listi yfir stjörnumerki inniheldur öll 88 stjörnumerki sem Alþjóðasamband stjarnfræðinga (ASS) viðurkennir. Í tímans rás hafði fjöldi stjörnumerkja vaxið mikið en noktun þeirra var handahófskennd og ókerfisbundin, en á fyrsta fundi ASS árið 1922 var listi yfir 88 stjörnumerki staðfestur. Eftir annan fund ASS árið 1925 var Eugène Delporte beðinn um að skilgreina nákvæm takmörk þeirra, sem voru þá samþykkt á þriðja aðalfundi ASS árið 1928.
Lýsing á neðangreindri töflu[breyta | breyta frumkóða]
- Eignarfall á latínu: Heiti stjörnumerkis á latínu í eignarfalli.
- Skammstöfun: Þriggja stafa skammstöfun á latnesku heiti stjörnumerkisins samkvæmt kerfi sem Henry Norris Russell bjó til árið 1922.
- Himinhvelfing: Lega stjörnumerkisins innan himinhvelfinganna. Því stendur N fyrir norður- og S fyrir suðurhvelfinguna. Með N S eða S N er átt við staðsetningu nálægt miðbaugi himinsins. Í Ns og Sn er átt við stjörnumerkið liggur að hluta til í hvelfingunni táknaðri með litlum stafi.
- Uppgötvari: Sá sem uppgötvaði stjörnumerkið fyrst og gaf út kort yfir það. Ákveðin stjörnumerki voru þekkt sem hluti annars stjörnumerkis eða með öðru heiti. Kládíus Ptólmæos uppgötvaði 47 stjörnumerki, en hann lýsti þeim í ritinu Almagest árið 150. Petrus Plancius kynnti fjögur í viðbót árið 1600. Johann Bayer bætti tólf öðrum stjörnmerkjum við í Uranometria árið 1603. Til Jóhannesar Hevelíusar eiga sjö stjörnumerki rætur sínar að rekja. Nicolas Louis de Lacaille breiddi suðurhimininn út um 17 stjörnumerki árið 1750.
- Ár: Árið sem stjörnumerkið var kynnt og kortlagt. Talið er að Almagest hafi verið skrifað af Ptólmæos um árið 150.
- Sýnileiki: Með fullkominn sýnileika er átt við svæðið á jörðinni í breiddargráðum þar sem stjörnumerkið má sjá í heild sinni.
- Magmax: Greinilegt birtustig (m) björtustu stjörnu í viðeigandi stjörnumerki.
- 3,0m: Fjöldi stjarna í viðeigandi stjörnumerki sem eru bjartari en 3,0m.
Tafla[breyta | breyta frumkóða]
Heiti |
Latneskt heiti |
Eignarfall á latínu |
Skamm- stöfun |
Himin- hvelfing |
Uppgötvari |
Ár |
Fullkominn sýnileiki |
Hámarks- birta (mag) |
Stjörnur < 3,0m |
Stjörnur < 4,0m |
Kort |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Altarið | Ara | Arae | Ara | S | Ptólmæos | 150 | 25° N til 90° S | 2,85 | 2 | 7 | Kort |
Andrómeda | Andromeda | Andromedae | And | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 37° S | 2,06 | 3 | 8 | Kort |
Áttavitinn | Pyxis | Pyxidis | Pyx | S | Lacaille | 1763 | 53° N til 90° S | 3,68 | 0 | 2 | Kort |
Áttungurinn | Octans | Octantis | Oct | S | Lacaille | 1752 | 05° N til 90° S | 3,76 | 0 | 1 | Kort |
Bereníkuhaddur | Coma Berenices | Comae Berenices | Com | N | Brahe | 1590 | 90° N til 56° S | 4,26 | 0 | 0 | Kort |
Bikarinn | Crater | Crateris | Crt | S | Ptólmæos | 150 | 65° N til 90° S | 3,56 | 0 | 1 | Kort |
Bogmaðurinn | Sagittarius | Sagittarii | Sgr | S | Ptólmæos | 150 | 55° N til 90° S | 1,79 | 7 | 16 | Kort |
Borðið | Mensa | Mensae | Men | S | Lacaille | 1752 | 05° N til 90° S | 5,09 | 0 | 0 | Kort |
Drekinn | Draco | Draconis | Dra | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 15° S | 2,23 | 3 | 12 | Kort |
Dúfan | Columba | Columbae | Col | S | Plancius | 1592 | 41° N til 90° S | 2,65 | 1 | 5 | Kort |
Dælan | Antlia | Antliae | Ant | S | Lacaille | 1752 | 50° N til 90° S | 4,25 | 0 | 0 | Kort |
Eðlan | Lacerta | Lacertae | Lac | N | Hevelíus | 1687 | 90° N til 40° S | 3,77 | 0 | 1 | Kort |
Einhyrningurinn | Monoceros | Monocerotis | Mon | S N | Plancius | 1623 | 75° N til 85° S | 3,76 | 0 | 3 | Kort |
Fiskarnir | Pisces | Piscium | Psc | Ns | Ptólmæos | 150 | 84° N til 56° S | 3,62 | 0 | 3 | Kort |
Fljótið | Eridanus | Eridani | Eri | Sn | Ptólmæos | 150 | 32° N til 89° S | 0,45 | 4 | 15 | Kort |
Flugan | Musca | Muscae | Mus | S | Bayer | 1603 | 10° N til 90° S | 2,69 | 1 | 5 | Kort |
Flugfiskurinn | Volans | Volantis | Vol | S | Bayer | 1603 | 14° N til 90° S | 3,77 | 0 | 5 | Kort |
Folinn | Equuleus | Equulei | Equ | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 77° S | 3,92 | 0 | 1 | Kort |
Fönix | Phoenix | Phoenicis | Phe | S | Bayer | 1603 | 32° N til 90° S | 2,39 | 1 | 7 | Kort |
Gaupan | Lynx | Lyncis | Lyn | N | Hevelíus | 1690 | 90° N til 35° S | 3,13 | 0 | 3 | Kort |
Gíraffinn | Camelopardalis | Camelopardalis | Cam | N | Plancius | 1613 | 90° N til 37° S | 4,03 | 0 | 0 | Kort |
Harpan | Lyra | Lyrae | Lyr | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 29° S | 0,03 | 1 | 3 | Kort |
Herkúles | Hercules | Herculis | Her | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 39° S | 2,78 | 2 | 13 | Kort |
Hérinn | Lepus | Leporis | Lep | S | Ptólmæos | 150 | 60° N til 90° S | 2,58 | 2 | 8 | Kort |
Hjarðmaðurinn | Bootes / Boötes | Bootis / Boötis [Ath. 1] | Boo | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 50° S | -0,04 | 3 | 8 | Kort |
Hornmátið | Norma | Normae | Nor | S | Lacaille | 1752 | 30° N til 90° S | 4,02 | 0 | 0 | Kort |
Hrafninn | Corvus | Corvi | Crv | S | Ptólmæos | 150 | 65° N til 90° S | 2,59 | 3 | 4 | Kort |
Hringfarinn | Circinus | Circini | Cir | S | Lacaille | 1752 | 20° N til 90° S | 3,19 | 0 | 1 | Kort |
Hrúturinn | Aries | Arietis | Ari | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 59° S | 2,01 | 2 | 4 | Kort |
Hvalurinn | Cetus | Ceti | Cet | Sn | Ptólmæos | 150 | 70° N til 90° S | 2,04 | 2 | 9 | Kort |
Höfrungurinn | Delphinus | Delphini | Del | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 70° S | 3,63 | 0 | 3 | Kort |
Höggormurinn | Serpens | Serpentis | Ser | N S | Ptólmæos | 150 | 74° N til 64° S | 2,63 | 1 | 7 | Kort |
Indíáninn | Indus | Indi | Ind | S | Bayer | 1603 | 16° N til 90° S | 3,11 | 0 | 2 | Kort |
Kamelljónið | Chamaeleon | Chamaeleontis | Cha | S | Bayer | 1603 | 07° N til 90° S | 4,05 | 0 | 0 | Kort |
Kassíópeia | Cassiopeia | Cassiopeiae | Cas | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 12° S | 2,24 | 4 | 8 | Kort |
Kjölurinn | Carina | Carinae | Car | S | Lacaille | 1763 | 14° N til 90° S | -0,62 | 6 | 20 | Kort |
Klukkan | Horologium | Horologii | Hor | S | Lacaille | 1752 | 20° N til 90° S | 3,85 | 0 | 1 | Kort |
Krabbinn | Cancer | Cancri | Cnc | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 60° S | 3,52 | 0 | 3 | Kort |
Lagarormurinn | Hydrus | Hydri | Hyi | S | Bayer | 1603 | 08° N til 90° S | 2,82 | 2 | 3 | Kort |
Litlaljón | Leo Minor | Leonis Minoris | LMi | N | Hevelíus | 1687 | 90° N til 48° S | 3,83 | 0 | 1 | Kort |
Litlibjörn | Ursa Minor | Ursae Minoris | UMi | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 10° S | 1,97 | 2 | 3 | Kort |
Litlihundur | Canis Minor | Canis Minoris | CMi | Ns | Ptólmæos | 150 | 89° N til 77° S | 0,40 | 2 | 2 | Kort |
Litlirefur | Vulpecula | Vulpeculae | Vul | N | Hevelíus | 1690 | 90° N til 55° S | 4,44 | 0 | 0 | Kort |
Ljónið | Leo | Leonis | Leo | Ns | Ptólmæos | 150 | 83° N til 57° S | 1,36 | 5 | 12 | Kort |
Mannfákurinn | Centaurus | Centauri | Cen | S | Ptólmæos | 150 | 25° N til 90° S | -0,01 | 9 | 19 | Kort |
Málarinn | Pictor | Pictoris | Pic | S | Lacaille | 1752 | 25° N til 90° S | 3,27 | 0 | 2 | Kort |
Meitillinn | Caelum | Caeli | Cae | S | Lacaille | 1752 | 41° N til 90° S | 4,45 | 0 | 0 | Kort |
Meyjan (Mærin) | Virgo | Virginis | Vir | S N | Ptólmæos | 150 | 67° N til 76° S | 0,98 | 2 | 10 | Kort |
Myndhöggvarinn | Sculptor | Sculptoris | Scl | S | Lacaille | 1756 | 50° N til 90° S | 4,31 | 0 | 0 | Kort |
Naðurvaldi | Ophiuchus | Ophiuchi | Oph | S N | Ptólmæos | 150 | 80° N til 80° S | 2,08 | 5 | 13 | Kort |
Nautið | Taurus | Tauri | Tau | Ns | Ptólmæos | 150 | 90° N til 65° S | 0,85 | 4 | 16 | Kort |
Netið | Reticulum | Reticuli | Ret | S | Lacaille | 1752 | 23° N til 90° S | 3,33 | 0 | 2 | Kort |
Norðurkórónan | Corona Borealis | Coronae Borealis | CrB | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 50° S | 2,22 | 1 | 3 | Kort |
Ofninn | Fornax | Fornacis | For | S | Lacaille | 1756 | 50° N til 90° S | 3,87 | 0 | 1 | Kort |
Óríon | Orion | Orionis | Ori | N S | Ptólmæos | 150 | 85° N til 75° S | 0,12 | 8 | 15 | Kort |
Paradísarfuglinn | Apus | Apodis | Aps | S | Bayer | 1603 | 07° N til 90° S | 3,83 | 0 | 2 | Kort |
Páfuglinn | Pavo | Pavonis | Pav | S | Bayer | 1603 | 15° N til 90° S | 1,94 | 1 | 6 | Kort |
Pegasus | Pegasus | Pegasi | Peg | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 65° S | 2,39 | 5 | 10 | Kort |
Perseifur | Perseus | Persei | Per | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 35° S | 1,79 | 5 | 13 | Kort |
Sefeus | Cepheus | Cephei | Cep | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 10° S | 2,45 | 1 | 8 | Kort |
Seglið | Vela | Velorum | Vel | S | Lacaille | 1763 | 33° N til 90° S | 1,75 | 5 | 14 | Kort |
Sextantinn | Sextans | Sextantis | Sex | S N | Hevelíus | 1690 | 78° N til 83° S | 4,49 | 0 | 0 | Kort |
Sjónaukinn | Telescopium | Telescopii | Tel | S | Lacaille | 1756 | 33° N til 90° S | 3,51 | 0 | 1 | Kort |
Skjöldurinn | Scutum | Scuti | Sct | S | Hevelíus | 1690 | 74° N til 64° S | 3,85 | 0 | 1 | Kort |
Skuturinn | Puppis | Puppis | Pup | S | Lacaille | 1763 | 39° N til 90° S | 2,06 | 4 | 10 | Kort |
Smásjáin | Microscopium | Microscopii | Mic | S | Lacaille | 1752 | 45° N til 90° S | 4,67 | 0 | 0 | Kort |
Sporðdrekinn | Scorpius | Scorpii | Sco | S | Ptólmæos | 150 | 44° N til 90° S | 1,06 | 11 | 20 | Kort |
Steingeitin | Capricornus | Capricorni | Cap | S | Ptólmæos | 150 | 62° N til 90° S | 2,73 | 1 | 5 | Kort |
Stóribjörn | Ursa Major | Ursae Majoris | UMa | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 17° S | 1,76 | 6 | 20 | Kort |
Stórihundur | Canis Major | Canis Majoris | CMa | S | Ptólmæos | 150 | 57° N til 90° S | -1,44 | 5 | 10 | Kort |
Suðurfiskurinn | Piscis Austrinus | Piscis Austrini | PsA | S | Ptólmæos | 150 | 50° N til 90° S | 1,16 | 1 | 1 | Kort |
Suðurkórónan | Corona Australis | Coronae Australis | CrA | S | Ptólmæos | 150 | 44° N til 90° S | 4,10 | 0 | 0 | Kort |
Suðurkrossinn | Crux | Crucis | Cru | S | Plancius | 1589 | 25° N til 90° S | 0,77 | 4 | 5 | Kort |
Suðurþríhyrningurinn | Triangulum Australe | Trianguli Australis | TrA | S | Bayer | 1603 | 20° N til 90° S | 1,91 | 3 | 4 | Kort |
Svanurinn | Cygnus | Cygni | Cyg | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 29° S | 1,25 | 5 | 17 | Kort |
Sverðfiskurinn | Dorado | Doradus | Dor | S | Bayer | 1603 | 20° N til 90° S | 3,27 | 0 | 2 | Kort |
Tranan | Grus | Gruis | Gru | S | Bayer | 1603 | 35° N til 90° S | 1,74 | 2 | 6 | Kort |
Túkaninn (Piparfuglinn) | Tucana | Tucanae | Tuc | S | Bayer | 1603 | 15° N til 90° S | 2,86 | 1 | 2 | Kort |
Tvíburarnir | Gemini | Geminorum | Gem | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 60° S | 1,16 | 4 | 13 | Kort |
Úlfurinn | Lupus | Lupi | Lup | S | Ptólmæos | 150 | 35° N til 90° S | 2,30 | 3 | 12 | Kort |
Vatnaskrímslið | Hydra | Hydrae | Hya | Sn | Ptólmæos | 150 | 55° N til 83° S | 1,98 | 2 | 12 | Kort |
Vatnsberinn | Aquarius | Aquarii | Aqr | Sn | Ptólmæos | 150 | 65° N til 87° S | 2,90 | 2 | 8 | Kort |
Veiðihundarnir | Canes Venatici | Canum Venaticorum | CVn | N | Hevelíus | 1690 | 90° N til 38° S | 2,90 | 1 | 1 | Kort |
Vogin | Libra | Librae | Lib | S | Ptólmæos | 150 | 60° N til 90° S | 2,61 | 2 | 7 | Kort |
Þríhyrningurinn | Triangulum | Trianguli | Tri | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 50° S | 3,00 | 1 | 2 | Kort |
Ökumaðurinn | Auriga | Aurigae | Aur | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 34° S | 0,08 | 5 | 9 | Kort |
Örin | Sagitta | Sagittae | Sge | N | Ptólmæos | 150 | 90° N til 70° S | 3,51 | 0 | 2 | Kort |
Örninn | Aquila | Aquilae | Aql | N S | Ptólmæos | 150 | 78° N til 71° S | 0,77 | 3 | 8 | Kort |
- ↑ Athugasemd: Hljóðvarpstáknið táknar aðgreindan framburð á o-unum tveimur.