Evrópukeppni bikarhafa
Evrópukeppni bikarhafa (e. UEFA Cup Winners' Cup) var keppni í knattspyrnu. Fyrsta keppnin var haldin 1960-61 sú síðasta 1998-99. Eins og nafnið gefur til kynna var keppnin ætluð sigurvegurum í bikarkeppnum landa Evrópu. Í dag öðlast bikarmeistarar hins vegar þátttökurétt í Evrópudeild UEFA. Spænska stórliðið FC Barcelona var sigursælasta liðið í sögu keppninnar með fjóra meistaratitla.
Keppnisfyrirkomulag
[breyta | breyta frumkóða]Í nærri fjörutíu ára sögu keppninnar var alla tíð notast við sama keppnisfyrirkomulag: útsláttarkeppni þar sem félög mættust bæði heima og heiman. Undantekning frá þessu var úrslitaleikurinn sem haldinn var á hlutlausum velli, nema fyrsta árið þar sem leikinn var tvöfaldur úrslitaleikur. Keppnin hófst yfirleitt í september ár hvert og lauk í maímánuði.
Þátttökuliðin voru bikarmeistararnir frá hverju landi, en að auki gafst ríkjandi meisturum færi á að verja titil sinn, svo fremi að viðkomandi lið hefði ekki tryggt sér sæti í Evrópukeppni meistaraliða. Engu liði í sögu keppninnar tókst þó að verja titilinn.
Saga
[breyta | breyta frumkóða]Vinsældir Evrópukeppni meistaraliða sem og Borgakeppni Evrópu, forvera Evrópukeppni félagsliða sýndu fram á að eftirspurn væri eftir keppnum milli félagsliða víðsvegar að úr Evrópu. Út frá því spratt sú hugmynd að stofna sérstaka keppni fyrir sigurlið í bikarkeppnum álfunnar. Ekki voru þó allir sannfærðir um ágæti hugmyndinnar, meðal annars þar sem að bikarkeppnir voru í mörgum löndum í frekar litlum metum, öfugt við t.d. það sem tíðkaðist í Englandi og Skotlandi, þar sem úrslitaleikur bikarsins var talinn einn af hápunktum hvers knattspyrnuárs. Tilkoma mótsins varð því til þess að lyfta bikarkeppnum víða um lönd, enda þátttaka í Evrópukeppni talin eftirsóknarverð.
Fyrsta keppnin var haldin veturinn 1960-1 með þátttöku tíu liða. Mótið hafði ekki fulla formlega stöðu sem Evrópukeppni á vegum UEFA, en hefð er þó fyrir því að telja sigurvegara hennar, ítalska liðið Fiorentina fyrstu sigurvegarana í sögu keppninnar. Þetta fyrsta ár var leikið heima og heiman í úrslitunum og voru mótherjarnir Rangers. Þegar á öðru ári keppninnar áttu velflest aðildarlönd UEFA sinn fulltrúa.
Eftir að Evrópukeppni félagsliða kom til, var goggunarröð Evrópumótanna skilgreind á þá leið að Evrópukeppni meistaraliða væri æðst, þá kæmi Evrópukeppni bikarhafa og því næst Evrópukeppni félagsliða. Var þessi röðun látin ráða því í hvaða röð félagslið veldust í keppnirnar, t.d. kepptu lið sem urðu bæði bikarmeistarar og höfnuðu í öðru sæti í landsdeild sinni í Evrópukeppni bikarhafa. Engu að síður var Evrópukeppni félagsliða í hugum margra knattspyrnuáhugamanna talin sterkari og þar með merkari keppni, einkum eftir að þátttökuliðum frá sterkari þjóðunum var fjölgað í þeirri keppni. Þrátt fyrir það hróflaði UEFA ekki við goggunarröð sinni og voru sigurliðin í Evrópukeppni meistaraliða og Evrópukeppni bikarhafa látin mætast á hverju hausti til að berjast um titilinn Evrópumeistari meistaranna.
Úrslitaviðureignir
[breyta | breyta frumkóða]Ár | Sigurvegari | Úrslit | 2. sæti | Keppnisstaður |
---|---|---|---|---|
1960-61 | Fiorentina | 2:0 | Rangers | Ibrox Stadium, Glasgow |
Fiorentina | 2:1 | Rangers | Communale Stadium, Flórens | |
1961-62 | Atlético Madrid | 3:0 (e.aukaleik) | Fiorentina | Neckarstadion, Stuttgart |
1962-63 | Tottenham | 5:1 | Atlético Madrid | De Kuip, Rotterdam |
1963-64 | Sporting Lissabon | 1:0 (e. aukaleik) | MTK Budapest | Bosuil Stadium, Antwerpen |
1964-65 | West Ham | 2:0 | 1860 München | Wembley, Lundúnum |
1965-66 | Borussia Dortmund | 2:1 (e.framl.) | Liverpool | Hampden Park, Glasgow |
1966-67 | Bayern München | 1:0 (e.framl.) | Rangers | Städtisches Stadion, Nürnberg |
1967-68 | AC Milan | 2:0 | Hamburger SV | De Kuip, Rotterdam |
1968-69 | Slovan Bratislava | 3:2 | Barcelona | St. Jakob Stadium, Basel |
1969-70 | Manchester City | 2:1 | Górnik Zabrze | Prater Stadium, Vínarborg |
1970-71 | Chelsea | 2:1 (e.aukaleik) | Real Madrid | Karaiskakis Stadium, Píreus |
1971-72 | Rangers | 3:2 | Dynamo Moskva | Camp Nou, Barcelona |
1972-73 | AC Milan (2) | 1:0 | Leeds United | Kaftanzoglio Stadium, Þessalóníku |
1973-74 | 1. FC Magdeburg | 2:0 | AC Milan | De Kuip, Rotterdam |
1974-75 | Dynamo Kíev | 3:0 | Ferencváros | St. Jakob Stadium, Basel |
1975-76 | RSC Anderlecht | 4:2 | West Ham | Heysel Stadium, Brussel |
1976-77 | Hamburger SV | 2:0 | RSC Anderlecht | Ólympíuleikvangurinn, Amsterdam |
1977-78 | RSC Anderlecht (2) | 4:0 | Austria Wien | Parc des Princes, París |
1978-79 | Barcelona | 4:3 (e.framl.) | Fortuna Düsseldorf | St. Jakob Stadium, Basel |
1979-80 | Valencia CF | 0:0 (5:4 e.vítak.) | Arsenal | Heysel Stadium, Brussel |
1980-81 | Dinamo Tbilisi | 2:1 | Carl Zeiss Jena | Rheinstadion, Düsseldorf |
1981-82 | Barcelona (2) | 2:1 | Standard Liège | Camp Nou, Barcelona |
1982-83 | Aberdeen | 2:1 (e.framl.) | Real Madrid | Nya Ullevi, Gautaborg |
1983-84 | Juventus | 2:1 | Porto | St. Jakob Stadium, Basel |
1984-85 | Everton | 3:1 | Rapid Vín | De Kuip, Rotterdam |
1985-86 | Dynamo Kíev (2) | 3:0 | Atlético Madrid | Stade de Gerland, Lyon |
1986-87 | Ajax | 1:0 | Lokomotive Leipzig | Spiros Louis Stadium, Aþenu |
1987-88 | KV Mechelen | 1:0 | Ajax | Stade de la Meinau, Strasbourg |
1988-89 | Barcelona (3) | 2:0 | U.C. Sampdoria | Wankdorf Stadium, Bern |
1989-90 | U.C. Sampdoria | 2:0 (e.framl.) | RSC Anderlecht | Nya Ullevi, Gautaborg |
1990-91 | Manchester United | 2:1 | Barcelona | De Kuip, Rotterdam |
1991-92 | Werder Bremen | 2:0 | AS Monaco | Ljósvangur, Lissabon |
1992-93 | ¼ Parma | 3:1 | Royal Antwerp | Wembley, Lundúnum |
1993-94 | Arsenal | 1:0 | Parma | Parken, Kaupmannahöfn |
1994-95 | Real Zaragoza | 2:1 (e.framl.) | Arsenal | Parc des Princes, París |
1995-96 | Paris Saint-Germain | 1:0 | Rapid Wien | Stade Roi Baudouin, Brussel |
1996-97 | Barcelona (4) | 1:0 | Paris Saint-Germain | De Kuip, Rotterdam |
1997-98 | Chelsea (2) | 1:0 | VfB Stuttgart | Råsunda Stadium, Stokkhólmi |
1998-99 | S.S. Lazio | 2:1 | RCD Mallorca | Villa Park, Birmingham |