Pitcairn
| Pitcairn Islands | |
|
|
| Fáni | Skjaldarmerki |
| Þjóðsöngur: Come Ye Blessed | |
| |
| Höfuðborg | Adamstown |
| Opinbert tungumál | enska |
| Stjórnarfar | Þingbundin konungsstjórn
|
| Drottning | Elísabet 2. |
| Landstjóri | Laura Clarke |
| Bæjarstjóri | Charlene Warren-Peu |
| Bresk hjálenda | |
| - Landnám | 15. janúar 1790 |
| - Nýlenda | 30. nóvember 1838 |
| Flatarmál - Samtals - Vatn (%) |
47 km² ~0 |
| Mannfjöldi - Samtals (2020) - Þéttleiki byggðar |
236. sæti 50 1/km² |
| Gjaldmiðill | nýsjálenskur dalur |
| Tímabelti | UTC-8 |
| Þjóðarlén | .pn |
| Landsnúmer | 64 |
Pitcairn (pitkern Pitkern Ailen) er eyja og fjögurra eyja eyjaklasi í Suður-Kyrrahafi. Aðeins næststærsta eyjan, Pitcairn, er byggð. Hinar heita Henderson, Ducie og Oeno. Eyjarnar eru aðeins 47 ferkílómetrar að stærð samanlagt og dreifast um 100 ferkílómetra hafsvæði. Henderson er langstærst, með 86% af landsvæði eyjanna, en er óbyggð. Næstu eyjar eru Mangareva (hluti af Frönsku Pólýnesíu) í vestri og Páskaeyja í austri.
Eyjarnar eru eina breska nýlendan sem eftir er í Kyrrahafi. Eyjarnar, sem voru áður óbyggðar, eru þekktastar fyrir það að þar námu land uppreisnarmenn af skipinu Bounty ásamt þeim Tahítíbúum sem fylgdu þeim. Pitcairn er fámennasta lögsagnarumdæmi heims; í janúar 2020 höfðu aðeins 43 fasta búsetu þar.[1] Flestir hafa íbúar eyjanna verið 233 árið 1937. Árið 2004 lenti samfélagið á eyjunum í miklum vandræðum þegar sjö karlar á eyjunum voru kærðir fyrir að nauðga mörgum stúlkum á barnsaldri þar og í ljós kom að það virðist hafa viðgengist þar að fullorðnir karlar nauðgi stelpum allt niður í 10-11 ára aldur.[2] Sex þeirra fengu dóma og var sá síðasti látinn laus árið 2009.[3]
Landfræði[breyta | breyta frumkóða]
Pitcairn-eyjar eru suðaustasti hluti Tuamotu-eyja (sem flestar tilheyra Frönsku Pólýnesíu), og eru fjórar talsins: Pitcairn-eyja, Oeno (hringrif með fjórum smáeyjum, þar á meðal Sandy Island), Henderson og Ducie (hringrif með fjórum smáeyjum).
Eyjarnar mynduðust úr hraunkviku á heitum reit. Pitcairn-eyja er leifar af eldfjalli, aðallega mynduð úr móbergi, en norðurhlið öskjunnar hefur brotnað niður. Pitcairn er eina eyjan með varanlega byggð.[4] Aðalbyggðin á eyjunni er Adamstown, ofan í gígnum.[4] Aðeins er hægt að komast til Pitcairn með skipi um Bounty-vík, út af bröttum klettum.[4] Eyjan Henderson, sem er langstærsta eyjan í eyjaklasanum þar sem fjölbreytt dýralíf heldur til, getur líka borið mannabyggð, þrátt fyrir vatnsskort, en er óaðgengileg þar sem brattir kalksteinsklettar umkringdir hvössum kóröllum liggja eftir allri ströndinni. Árið 1988 var Henderson sett á Heimsminjaskrá UNESCO.[5] Aðrar eyjar eru í meira en 100 km fjarlægð og eru óbyggilegar.
Ekkert varanlegt vatnsból er á Pitcairn-eyju, en þar eru þrjár árstíðabundnar uppsprettur.[4]
| Eyja eða hringrif | Tegund | Stærð þurrlendis (km2) |
Heildarstærð (km2) |
Íbúar 2020 |
Staðsetning |
|---|---|---|---|---|---|
| Ducie | hringrif | 0,7 | 3,9 | 0 | 24°40′28″S 124°47′10″V / 24.67444°S 124.78611°A |
| Henderson | upplyft kóraleyja | 37,3 | 37,3 | 0 | 24°22′01″S 128°18′57″V / 24.36694°S 128.31583°A |
| Oeno | hringrif† | 0,65 | 16,65 | 0 | 23°55′40″S 130°44′30″V / 23.92778°S 130.74167°A |
| Pitcairn-eyja | eldfjallaeyja | 4,6 | 4,6 | 50 | 25°04′00″S 130°06′00″V / 25.06667°S 130.10000°A |
| Pitcairn (allar eyjarnar) |
– | 43,25 | 62,45 | 50 | 23°55′40″ að 25°04′00″S, 124°47′10″ að 130°44′30″V |
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ Young, Simon Janúar 2020, „Letters to the Editor". The Pitcairn Miscellany. 63 (1)
- ↑ Tweedie, Neil 5. október 2004, „Islander changes his plea to admit sex assaults". The Telegraph. (London). Skoðað 29. nóvember 2011.
- ↑ „Last Pitcairn rape prisoner released". The Sydney Morning Herald. 23. apríl 2009. Skoðað 4. júlí 2015.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Furey, Louise; Ash, Emma (2021). „'Old Stones for Cash'. The acquisition history of the Pitcairn stone tool collection in Auckland Museum“. Records of the Auckland Institute and Museum. 55 (55): 1–18. doi:10.32912/ram.2020.55.1. ISSN 0067-0464. Sótt 19. apríl 2021.
- ↑ Editors of Encyclopædia Britannica, The (2015). „Pitcairn Island: Island, Pacific Ocean“. Encyclopædia Britannica. Afrit af upprunalegu geymt þann 24. nóvember 2015. Sótt 20. október 2015.
Þessi