Orrustan um Frakkland

Orrustan um Frakkland
Hluti af vesturvígstöðvum seinni heimsstyrjaldarinnar
Réttsælis frá efra horni til vinstri: Herbúnaður skilinn eftir í Frakklandi Þýskir hermenn marsera í gegnum París Breskir hermenn virða fyrir sér þýska skriðdrekabyssu Ónýtur Franskur brynbíll Franskir hermenn á leið í þýskar fangabúðir Þýskir Panzer II-skriðdrekar á leið gegnum Ardennafjöll
Dagsetning 10. maí – 25. júní 1940 (1 mánuður, 2 vikur og 1 dagur) Staðsetning Niðurlönd og Frakkland Niðurstaða Sigur öxulveldanna Breyting á yfirráðasvæði Vichy-stjórnin stofnuð Hlutar Frakklands herteknir af Þjóðverjum og Ítölum Þýskaland innlimar Alsace–Lorraine
Stríðsaðilar
Þýskaland Ítalía (frá 10. júní)	Frakkland Franska Alsír Franska Marokkó Franska Túnis Franska Vestur-Afríka Franska Madagaskar Franska Indókína Belgía Bretland Holland Pólland Kanada Tékkóslóvakía Lúxemborg
Leiðtogar
Erwin Rommel Erich von Manstein Walther von Brauchitsch Gerd von Rundstedt Fedor von Bock Wilhelm von Leeb Albert Kesselring Hugo Sperrle Úmbertó prins	Maurice Gamelin Alphonse Georges Maxime Weygand Gaston-Henri Billotte † Georges Blanchard André-Gaston Prételat Benoît Besson René-Henri Olry Leópold 3. Gort lávarður Henri Winkelman
Fjöldi hermanna
Þýskaland: 141 deildir 7.378 byssur 2.445 skriðdrekar 5.638 flugvélar 3.300.000 hermenn Ítalar í Alpafjöllum 22 deildir 3.000 byssur 300.000 hermenn Alls: 3.600.000 hermenn	Bandamenn: 135 deildir 13.974 byssur 3.383–4.071 franskir skriðdrekar <2.935 flugvélar 3.300.000 hermenn Frakkar í Alpafjöllum 5 deildir ~150.000 hermenn Alls: 3.450.000 hermenn
Mannfall og tjón
Þýskaland: 27.074 drepnir 111.034 særðir 18.384 týndir 1.129 flugmenn drepnir 1.236–1.428 flugvélar eyðilagðar 795–822 skriðdrekar eyðilagðir Þýskaland: 156.547 Ítalía: 6.029–6.040 Mannfall alls: 162.587	73.000 drepnir 240.000 særðir 15.000 týndir 1.756.000 teknir höndum 1.274 franskar flugvélar eyðilagðar 931 breskar flugvélar eyðilagðar 1.749 franskir skriðdrekar eyðilagðir 689 breskir skriðdrekar eyðilagðir Alls: 2.084.000

Orrustan um Frakkland eða fall Frakklands var innrás Þjóðverja í Frakkland úr Niðurlöndum í seinni heimsstyrjöldinni. Á sex vikum frá 10. maí 1940 tókst Þjóðverjum að sigra hersveitir bandamanna og leggja undir sig Frakkland, Belgíu, Lúxemborg og Holland. Vopnuð átök á vesturvígstöðvum Evrópu enduðu þar með með sigri Þjóðverja þar til bandamenn gerðu innrás í Normandí þann 6. júní 1944. Ítalía gekk einnig inn í stríðið þann 10. júní 1940 á meðan á innrásinni stóð og reyndi að gera innrás í Frakkland úr suðri.

Áætlun Þjóðverja fyrir innrásina skiptist í tvær aðgerðir: Í Fall Gelb („gulu aðgerðinni“) héldu brynvarðar þýskar hersveitir í gegn um Ardennafjöll og síðan meðfram Somme-dalnum og umkringdu þannig heri bandamanna sem höfðu haldið inn í Belgíu til að mæta innrásarhernum. Þjóðverjar ráku breskar, belgískar og franskar herdeildir út að hafinu og neyddu Breta til að flýja með landher sinn og nokkrar franskar herdeildir til Bretlands frá Dunkerque í „Dynamo-aðgerðinni“ svokölluðu.

Eftir undanhald breska hersins hófu Þjóðverjar Fall Rot eða „rauðu aðgerðina“ þann 5. júní. Sextíu herdeildir Frakka sem eftir voru á meginlandinu börðust heiftarlega gegn Þjóðverjum en tókst ekki að vinna bug á innrásarhernum þar sem Þjóðverjar nutu mikilla yfirburða í lofti og bryndeildir þeirra voru mun hreyfanlegri. Þjóðverjum tókst að komast í kringum Maginot-varnarlínuna og ráðast djúpt inn í Frakkland. Þýski herinn hertók París átakalaust þann 14. júní eftir að franska stjórnin var flúin og franski herinn í raun hruninn. Þýskir herforingjar hittu síðan franska embættismenn þann 18. júní og neyddu nýju frönsku ríkisstjórnina að samþykkja vopnahléssáttmála sem jafngiltu í raun skilyrðislausri uppgjöf.

Þann 22. júní var vopnahléssáttmáli undirritaður við Compiègne á milli Frakka og Þjóðverja. Fyrir vikið var Frakklandi skipt upp. Vichy-stjórnin sem Philippe Pétain marskálkur hafði stofnað leysti upp þriðja lýðveldið og Þjóðverjar hertóku norður- og austurhluta Frakklands. Ítalir hertóku lítið svæði í suðausturhluta Frakklands en Vichy-stjórnin fékk áfram að ráða yfir suðurhlutanum sem var kallaður zone libre. Þjóðverjar hertóku frjálsa suðurhlutann í nóvember 1942 þar til bandamenn frelsuðu Frakkland sumarið 1944.

Heimildir

• Ellis, John (1993). The World War II Data Book. Aurum Press. ISBN 978-1-85410-254-6.
• Fennell, Jonathan (2019). Fighting the People's War. The British and Commonwealth Armies and the Second World War. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-03095-4.
• Dear, Ian; Foot, M. (2005). The Oxford Companion to World War II. London: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280666-6.
• French, David (2001). Raising Churchill's Army: The British Army and the War against Germany, 1919–1945. London: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-924630-4.
• Frieser, Karl-Heinz (1995). Blitzkrieg-Legende: Der Westfeldzug 1940, Operationen des Zweiten Weltkrieges [The Blitzkrieg Myth: The Western Campaign in 1940, Operations of the Second World War] (þýska). München: R. Oldenbourg. ISBN 3-486-56124-3.
• Gorce, Paul-Marie de la (1988). L'aventure coloniale de la France – L'Empire écartelé, 1936–1946 [The French Colonial Adventure] (franska). Paris: Denoël. ISBN 978-2-207-23520-1.
• Healy, Mark (2007). Prigent, John (ritstjóri). Panzerwaffe: The Campaigns in the West 1940. I. bindi. London: Ian Allan. ISBN 978-0-7110-3239-2.
• Hooton, E. R. (2007). Luftwaffe at War; Blitzkrieg in the West. London: Chevron/Ian Allan. ISBN 978-1-85780-272-6.
• Hooton, E. R. (2010). The Luftwaffe: A Study in Air Power 1933–1945. Classic. ISBN 978-1-906537-18-0.
• Maier, Klaus A.; Rohde, Horst; Stegemann, Bernd; Umbreit, Hans (2015) [1991]. Falla, P. S. (ritstjóri). Germany and the Second World War: Germany's Initial Conquests in Europe (enska). II. bindi. Þýðing eftir McMurry, Dean S.; Osers, Ewald (Clarendon Press, Oxford. útgáfa). Freiburg im Breisgau: Militärgeschichtliches Forschungsamt [Research Institute for Military History]. ISBN 978-0-19-873834-3.
• Murray, Williamson (1983). Strategy for Defeat: The Luftwaffe 1933–1945 (online. útgáfa). Maxwell Air Force Base, AL: Air University Press (US National Government Publication). ISBN 978-1-4294-9235-5.
• Polmar, Norman; Allen, Thomas B. (2012). World War II: The Encyclopedia of the War Years (2nd. útgáfa). Mineola, N.Y.: Dover Publications. ISBN 978-0-48-647962-0.
• Scheck, Raffael (2010). „French Colonial Soldiers in German Prisoner-of-War Camps (1940–1945)“. French History. XXIV (3): 426. doi:10.1093/fh/crq035.
• Sheppard, Alan (1990). France, 1940: Blitzkrieg in the West. Oxford: Osprey. ISBN 978-0-85045-958-6.
• Quellien, Jean (2010). „Les pertes humaines“. La France pendant la Seconde Guerre mondiale – Atlas historique (franska) (online scan. útgáfa). éd. Fayard, ministère de la Défense. OCLC 812049413.
• Zaloga, Steven J. (2011). Panzer IV vs Char B1 bis: France 1940. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-84908-378-2.