Fara í innihald

Embætti landlæknis

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
(Endurbeint frá Lýðheilsustöð)

Embætti landlæknis (eða landlæknisembættið) er íslensk ríkisstofnun sem hefur það markmið að tryggja gæði heilbrigðisþjónustu, stuðla að heilsueflingu, og forvörnum.[1] Sá sem stýrir embættinu kallast landlæknir.

Fyrsti landlæknir á Íslandi var Bjarni Pálsson en hann var skipaður í embætti 18. mars 1760. Aðsetur landlæknis var í Nesstofu við Seltjörn á Seltjarnarnesi frá 1763 til 1834. Í fyrsta erindisbréfi landlæknis var honum falið að hafa umsjón með heilbrigðismálum landsins, veita sjúkum læknishjálp, kenna lækningar og uppfræða ljósmæður auk þess að vera lyfsali og sjá um sóttvarnir.

Á tímabilinu 1760–1799 voru stofnuð fimm læknisembætti á Íslandi auk embættis landslæknis og árið 1828 bættist læknisembætti í Vestmannaeyjum við. Læknisembættum fjölgaði ekki á landinu fyrr en með tilkomu Læknaskólans, sem stofnaður var í Reykjavík 1876. Í kjölfar þess urðu læknishéruðin alls tuttugu. Aukin umsvif heilbrigðisþjónustunnar og þar með vaxandi ábyrgðarsvið landlæknis hafa haldist í hendur æ síðan.

Landlæknir hefur frá öndverðu haft með höndum umfangsmikið hlutverk á sviði heilbrigðisþjónustu, jafnt sem læknir og embættismaður í þjónustu heilbrigðisyfirvalda. Meginverkefni landlæknis hefur lengst af verið að hafa eftirlit og yfirumsjón með læknum landsins og öðrum heilbrigðisstarfsmönnum.

Annað meginverkefni landlæknis í upphafi var að veita sjúkum læknishjálp. Sá þáttur í störfum landlæknis hefur með tímanum þróast yfir í áherslu á almenna heilsuvernd, að fylgjast með heilbrigði landsmanna og efla lýðheilsu, og er þetta stór þáttur í starfi embættisins, ekki síst eftir að starfsemi Lýðheilsustöðvar var sameinuð Embætti landlæknis með lögum 1. maí 2011.

Enn ber að nefna samfellu í fræðslustarfi, sem var ein helsta skylda landlæknis í öndverðu og er enn á 21. öld einn þáttur í störfum hans og margra sérfræðinga sem starfa við embættið. Er þá ónefnd óslitin söfnun og úrvinnsla upplýsinga ásamt skýrslugerð um heilbrigðismál í landinu allt frá fyrstu tíð til vorra daga.

Embætti landlæknis er eitt elsta samfellda embætti Íslandssögunnar.

Landlæknar á Íslandi

[breyta | breyta frumkóða]

Tilvísanir

[breyta | breyta frumkóða]
  1. „Um embættið“. Sótt 15. mars 2010.