Alþjóðlegi sakamáladómstóllinn

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Kort sem sýnir aðildarríki Alþjóðlega sakamáladómstólsins.

Alþjóðlegi sakamáladómstólinn er milliríkjastofnun sem situr í Haag í Hollandi. Hann hefur sjálfvirka lögsögu sem sóknaraðili gegn einstaklingum sem grunaðir eru um alþjóðaglæpi sem þýðir að dómstólinn er óháður sérstöku samþykki viðkomandi ríkja. Dæmi um mál sem dómstólinn getur látið til sín taka eru þjóðarmorð, glæpir gegn mannkyni og stríðsglæpir. Í nánustu framtíð er hægt að sjá dómstólinn sækja mál er varðar brot á „almennum“ friði í heiminum.

Dómstólnum er ætlað að vera framlenging við núverandi innlend dómskerfi hjá þjóðum heimsins. Dómstólinn getur aðeins beitt lögsögu sinni þegar ákveðin skilyrði eru uppfyllt, svo sem þegar innlendir dómstólar eru ófúsir eða ófærir um að sækja glæpamenn til saka. Einnig er það skilyrði að annaðhvort þegnríki hins ákærða eða ríkið þar sem ákært brot var framið í sé aðili að Rómarsamþykktinni. Í málum sem tengjast stríðsglæpum er aðildarríkjum heimilt að undanþiggja sig lögsögu dómsins í allt að sjö ár frá aðild ríkisins að samþykktinni. Einnig getur Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna vísað málum til dómstólsins og einnig einstök ríki. Dómstólinn var stofnsettur 1. júlí 2002, sama dagsetning og Rómarsamþykktin gekk í gildi. Rómarsamþykktin er samþykkt sem lögð er til grundvallar dómstólnum. Hún er þjóðréttarsamningur sem ríki gerast aðilar að með samþykkt Rómarsáttmálans og verða þar með aðilar að dómstólnum. Á alþjóðaráðstefnu í Róm 1998, samþykktu 120 ríki að koma dómstólnum á legg. Síðustu ellefu samþykktirnar sem nauðsynlegar voru fyrir samþykkt dómstólsins voru fullgiltar 11. apríl 2002. Ísland varð tíunda aðildarríkið til þess að fullgilda samþykktina þann 25. maí árið 2000. Með fullgildingu samþykktarinnar hafa 122 ríki gerst aðilar að Alþjóðasakamáladómstólnum. Alþjóðasakamáladómstóllinn er varanlegt dómsvald, ólíkt til dæmis Alþjóðastríðsglæpadómstólnum sem fékkst við málefni fyrrum Júgóslavíu og Rúanda þar sem er takmörkuð lögsaga er varðar tíma og rúm. Mál sem dómstóllinn getur tekið til meðferðar verða að hafa verið framin eftir stofnun hans 1. júlí 2002.

Uppbygging[breyta | breyta frumkóða]

Dómstóllinn hefur fjórar meginstoðir í sínu innra kerfi. Það er formennska fyrir dómstólnum sem er skipuð þremur dómurum sem eru valdir af jafningjum sínum í dómstólaráði dómstólsins. Forseti dómstólsins er Chile Eboe-Osuji (Nígería). Robert Fremr (Tékkland) er fyrsti varaforseti og Marc Perrin de Brichambaut (Frakkland) er annar varaforseti. Dómstólaráðið hlustar á mál sem eru sótt fyrir dómnum. Það er skipað 18 dómurum sem er skipt upp í deildir.

Dómarar[breyta | breyta frumkóða]

Eftirtaldir dómarar skipa dómstólinn og þar með dómstólsráðið.

  • Sang-Hyun Song (Suður-Kórea)
  • Sanji Mmasenono Monageng (Botsvana)
  • Cuno Tarfusser (Ítalía)
  • Akua Kuenyehia (Gana)
  • Erkki Kourula (Finnland)
  • Anita Ušacka (Lettland)
  • Ekaterina Trendafilova (Búlgaría)
  • Joyce Aluoch (Kenía),
  • Christine van den Wyngaert (Belgía)
  • Silvia Alejandra Fernández de Gurmendi (Argentína)
  • Kuniko Ozaki (Japan)
  • Howard Morrison (Bretland)
  • Olga Herrera Carbuccia (Dóminíska lýðveldið)
  • Robert Fremr (Tékkland)
  • Chile Eboe-Osuji (Nígería)
  • Geoffrey A. Henderson (Trínidad og Tóbagó).
  • Dómarinn Sylvia Steiner (Brasilía) er sett í embætti í samræmi við samþykkt 36 (10) í Rómarsáttmálanum.

Skrifstofa saksóknara er undir stjórn saksóknara sem rannsakar og sækir mál fyrir dómstólnum. Skrifstofunni veitir forstöðu Fatou Bensouda (Gambia) sem var kosin af aðildarríkjunum til að gegna embætti í níu ár. Saksóknara til aðstoðar er aðstoðarsaksóknarinn James Stewart.

Að lokum heyrir almenn stjórnsýsla réttarins undir dómritara, hann er kosinn til fimm ára í senn af dómurum. Þar fellur undir stjórn höfuðstöðva, framkvæmd gæsluvarðhalda og aðstaða verjenda auk annars. Að auki eru nokkrar undirstofnanir starfandi við réttinn. Þar má meðal annars nefna skrifstofu verjenda fórnarlamba og skrifstofu verjenda ákærðra við dómstólinn.

Einnig er starfandi sjóður innan dómstólsins stofnaður af aðildarríkjum hans sem styður við fórnarlömb og aðstandendur mála sem falla undir lögsögu hans.

[1] [2] [3] [4] [5]

Heimildir[breyta | breyta frumkóða]

  1. http://www.unhcr.ch (sótt 20. nóv 2014).
  2. http://www.un.org/law/icc/index.html (sótt 20. nóv 2014).
  3. http://www.icc-cpi.int/EN_Menus/icc/Pages/default.aspx Geymt 21 ágúst 2015 í Wayback Machine (sótt 20. nóv 2014).
  4. http://aiic.net/page/1660 Geymt 3 mars 2013 í Wayback Machine (sótt 20. nóv 2014).
  5. http://www.un.org/en/index.shtml (sótt 20. nóv 2014).