Pólsk-litáíska samveldið

Kort sem sýnir Pólsk-litáíska samveldið þegar það var stærst, um 1630.

Pólsk-litáíska samveldið, líka þekkt sem Fyrsta lýðveldið eða Tvíþjóðaveldið (pólska: Pierwsza Rzeczpospolita eða Rzeczpospolita Obojga Narodów; litáíska: Abiejų tautų respublika) var stórveldi í Evrópu á 17. öld. Það var þjóðveldi aðalsmanna sem byggði á hálfgerðu lénsskipulagi og var myndað með Lublinsambandinu 1. júlí 1569 þar sem Konungsríkið Pólland og Stórfurstadæmið Litáen sameinuðust í eitt ríki. Það varði í þessari mynd þar til Prússland, Rússland og ríki Habsborgara skiptu því upp í þremur áföngum á síðari hluta 18. aldar. Árið 1795 var það ekki lengur til á landakortum.

Samveldið var framhald á Pólsk-litáíska bandalaginu frá Krewo-konungssambandinu sem myndað var árið 1385 þegar Jogaila, stórfursti af Litáen, og Jadwiga Póllandsdrottning gengu í hjónaband.

Pólsk-litáíska samveldið náði ekki aðeins yfir þau lönd sem í dag teljast til Póllands og Litáens, heldur einnig yfir Hvíta-Rússland og Lettland, stóran hluta þeirra landa sem í dag eru Eistland og Úkraína og hluta af því sem nú er vesturhluti Rússlands (Kalíníngrad og Smolensk).