Chiang Kai-shek

Þetta er kínverskt nafn: kenni- eða fjölskyldunafnið er Chiang, eiginnafnið er Kai-shek.

Chiang Kai-shek 蔣中正
Chiang Kai-shek árið 1943.
Forseti Lýðveldisins Kína
Í embætti 1. mars 1950 – 5. apríl 1975
Forsætisráðherra	Yan Xishan Chen Cheng Yu Hung-Chun Yen Chia-kan Chiang Ching-kuo
Varaforseti	Li Zongren Chen Cheng Yen Chia-kan
Forveri	Li Zongren (starfandi)
Eftirmaður	Yen Chia-kan
Í embætti 20. maí 1948 – 21. janúar 1949
Forsætisráðherra	Chang Chun Wong Wen-hao Sun Fo
Varaforseti	Li Zongren
Forveri	Hann sjálfur sem formaður þjóðernisstjórnarinnar
Eftirmaður	Li Zongren (starfandi)
Formaður þjóðernisstjórnar Kína
Í embætti 1. ágúst 1943 – 20. maí 1948
Forsætisráðherra	T. V. Soong
Forveri	Lin Sen
Eftirmaður	Hann sjálfur sem forseti
Í embætti 10. október 1928 – 15. desember 1931
Forsætisráðherra	Tan Yankai T. V. Soong
Forveri	Tan Yankai
Eftirmaður	Lin Sen
Persónulegar upplýsingar
Fæddur	31. október 1887 Fenghua, Zhejiang, Kína
Látinn	5. apríl 1975 (87 ára) Taípei, Taívan
Stjórnmálaflokkur	Kuomintang
Maki	Mao Fumei ​(g. 1901; sk. 1921) Yao Yecheng ​(g. 1913⁠–⁠1927) Chen Jieru (g. 1921⁠–⁠1927) Soong Mei-ling ​(g. 1927)
Trúarbrögð	Meþódismi
Börn	Chiang Ching-kuo Chiang Wei-kuo (ættleiddur)
Háskóli	Baoding-hernaðarháskólinn
Starf	Herforingi, stjórnmálamaður
Undirskrift

Chiang Kai-shek (31. október 1887 – 5. apríl 1975), einnig ritað Jiang Jieshi eða Jiang Zhongzheng á latnesku stafrófi, var kínverskur stjórnmálamaður og herforingi sem var leiðtogi Lýðveldisins Kína frá 1928 til dauðadags, fyrst á meginlandi Kína til 1949 en síðan frá Taívan eftir að hann var sendur í útlegð. Chiang var áhrifamikill meðlimur kínverska þjóðernisflokksins Kuomintang (KMT) og náinn samstarfsmaður Sun Yat-sen. Hann varð leiðtogi Hernaðarháskólans í Vampóa sem Kuomintang rak og tók við af Sun sem leiðtogi KMT eftir valdarán í Canton árið 1926. Eftir að hafa gert vinstri væng flokksins óvirkan leiddi Chiang leiðangur til norðurhluta Kína þar sem hann lagði undir sig landsvæði með því að sigra eða semja við hina fjölmörgu stríðsherra sem ríkt höfðu á þessum svæðum frá falli Tjingveldisins.

Frá 1928 til 1948 var Chiang formaður Þjóðarhernaðaráðs Lýðveldisins Kína. Chiang var íhaldssamur í félagsmálum og hélt upp á hefðbundin kínversk gildi. Hann hafnaði bæði lýðræði í vestrænum stíl og þjóðernissinnaða en sósíaldemókratíska lýðræðinu sem Sun hafði aðhyllst og rak þess í stað alræðisstjórn. Þar sem Chiang tókst ekki að friðþægja kínverska kommúnista líkt og Sun hafði gert útrýmdi hann þeim í fjöldamorðum í Sjanghæ og bældi niður uppreisnir í Guangzhou og annars staðar.

Við byrjun seinna stríðs Kína og Japans, sem rann síðar inn í seinni heimsstyrjöldina, þvinguðu undirmenn Chiangs hann til samstarfs við kommúnistana gegn Japönum. Eftir að Japanir voru sigraðir mistókst tilraun Bandaríkjamanna til að semja um samsteypustjórn flokkana árið 1946. Kínverska borgarastyrjöldin hélt áfram og endaði þannig að Kínverski kommúnistaflokkurinn undir stjórn Maó Zedong sigraði þjóðernissinnana og stofnaði Alþýðulýðveldið Kína árið 1949. Ríkisstjórn og her Chiangs flúði til Taívan, þar sem Chiang kom á herlögum og útrýmdi andófsmönnum sínum í svokallaðri „hvítri ógnarstjórn.“

Eftir flóttann til Taívan var það ávallt opinber stefna ríkisstjórnar Chiangs að hún myndi endurheimta kínverska meginlandið. Chiang réð óumdeildur yfir Taívan sem forseti Lýðveldisins Kína og hershöfðingi Kuomintang til dauðadags árið 1975, einu ári áður en Maó dó.

Heimild

• Fyrirmynd greinarinnar var „Chiang Kai-shek“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 25. júní 2017.
• Chiang Kai-Shek: Maðurinn bak við byssur Kínverja Grein John Gunther, Samtíðin, 2. tölublað, 1. mars 1940.

Tilvísanir

  Þetta æviágrip sem tengist stjórnmálum er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.