Fjalldrapi

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
(Endurbeint frá Betula nana)
Fjalldrapi

Ástand stofns
Öruggt
Vísindaleg flokkun
Ríki: Jurtaríki (Plantae)
Fylking: Dulfrævingar (Magnoliophyta)
Flokkur: Tvíkímblöðungar (Magnoliopsida)
Ættbálkur: Beykibálkur (Fagales)
Ætt: Birkiætt (Betulaceae)
Ættkvísl: Birki (Betula)
Undirættkvísl: Chamaebetula
Tegund:
Fjalldrapi

Tvínefni
Betula nana
L.

Fjalldrapi (fjallhrapi eða drapi) (Fræðiheiti: Betula nana) er lágvaxinn runni (1-1,2 metrar)) af birkiætt. Fjalldrapi vex í móum og votlendi. Áður fyrr var fjalldrapinn oftast notaður sem tróð undir torfið í þökum torfbæja, því börkur hans varðist mjög vel fúa og hlífði svo viðunum.

Samband við aðrar tegundir[breyta | breyta frumkóða]

Erfðablöndun við ilmbjörk[breyta | breyta frumkóða]

Fjalldrapi getur erfðablandast við ilmbjörk og myndað þrílitna afkvæmi sem nefnist skógarviðarbróðir.

Samlífistegundir[breyta | breyta frumkóða]

Fjalldrapi lifir samlífi við margar tegundir sveppa í gegnum svepprótarsamband. Algengir fylgisveppir fjalldrapa á Íslandi eru birkiskjalda[1], dökklubbi[1] og berserkjasveppur[1].

Dauður fjalldrapi getur verið fæða rotvera. Dæmi um rotverur sem lifa á dauðum viði fjalldrapa eru birkiskufsa (Diaporthella aristata)[1], bládoppa (Tapesia fusca)[2] Melanomma pulvis-pyrius,[2] Neotapesia graddonii,[2], gullhnoðri (Lachnum bicolor)[2] og vankynssveppurinn Trimmatostroma betulinum.[2] Birkifrekna (Atopospora betulina)[1] og Plagiostoma campylostyla[2] vex á dauðum laufblöðum fjalldrapa. Taeniolina scripta vex á berki fjalldrapa.[2]

Ásætur[breyta | breyta frumkóða]

Fjalldrapi er hýsill fyrir fléttur. Kvistagrös vaxa á berki fjalldrapa um allt land, sérstaklega á mjóum greinum.[3]

Sjúkdómar[breyta | breyta frumkóða]

Fjalldrapi er þekktur hýsill fyrir sjúkdómsvaldandi sveppi. Meðal þeirra sem fundist hafa á Íslandi eru Anisogramma virgultorum, birkiryðsveppur (Melampsoridium betulinum), Mycosphaerella harthensis og nornasveppirnir hrísvendill (Taphrina nana),[2] blásturvendill (Taphrina carnea)[2] og Taphrina bacteriosperma.[2]

Dýr og fjalldrapi[breyta | breyta frumkóða]

Fjalldrapi er eina þekkta hýsiltréð á Íslandi fyrir hrískönguló (Dictyna arundinacea) sem kýs að spinna vef sinn á plöntunni. Hrískönguló finnst umhverfis Mývatn.[4]

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Helgi Hallgrímsson. 2010. Sveppabókin. Skrudda, Reykjavík. ISBN 978-9979-655-71-8
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Helgi Hallgrímsson & Guðríður Gyða Eyjólfsdóttir (2004). Íslenskt sveppatal I - smásveppir. Geymt 17 október 2020 í Wayback Machine Fjölrit Náttúrufræðistofnunar. Náttúrufræðistofnun Íslands. ISSN 1027-832X
  3. Hörður Kristinsson. Íslenskar fléttur. Reykjavík: Hið íslenska bókmenntafélag. ISBN 978-9979-66-347-8
  4. Ingi Agnarsson (1996). Íslenskar köngulær. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar nr. 31. Reykjavík, Náttúrufræðistofnun Íslands.


Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu
Wikilífverur eru með efni sem tengist
  Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.