Þjóðlagaþungarokk

Þjóðlagamálmur
Uppruni	Í byrjun tíunda áratugarins í Evrópu
Hljóðfæri	Gítar, bassi,trommur og ýmís þjóðlagahljóðfæri
Tengdar stefnur
Svartmálmur, Melódískt dauðarokk, þjóðlagatónlist

Þjóðlagaþungarokk er eitt af mörgum formum þungarokks sem á upptök sín í byrjun tíunda áratugarins en þungarokk hafði vaxið í vinsældum sérstaklega á níunda áratugnum. Breska þungarokkshljómsveitin Skyclad er almennt tengd við upphaf þjóðlagaþungarokks en notkun þeirra á hljóðfærum sem einkenna þjóðlagatónlist þótti nýstárleg og ruddi veginn fyrir ótalmargar hljómsveitir sem fylgdu þar á eftir. Þar sem þjóðlagatónlist er ólík eftir því hvaða menningu hún er sprottin úr, má segja að þjóðlagamálmur hafi skipast í nokkra undirflokka: Með þeim helstu eru sjóræningjaþungarokk, víkingaþungarokk, austurlandaþungarokk, heiðingjaþungarokk og keltaþungarokk.

Þjóðlagaþungarokkstónleikar á Paganfest.

Einkenni

Teikning af sekkjapípuleikurum.

Þjóðlagaþungarokk styðst utan hefðbundinna rokkhljóðfæra, rafmagnsgítar, trommur og bassi við hljóðfæri sem eru rótgróin í menningu ýmsa þjóða t.d fiðlur, allskonar flautur og sekkjapípur. Söngurinn er oftar en ekki mjög melódískur og líðandi. Hinsvegar við sameiningu þungarokksins hófu hljómsveitir að innlima rafmagnsgítar, trommur og bassa inn í tónlist sína ásamt kraftmiklum söng Þegar á að bera saman þjóðlagamálm við þungarokk, þá felst aðalmunurinn í krafti tónlistarinnar.

Hugmyndafræði þjóðlagaþungarokks einkennist stundum af karlmennsku og þjóðernishyggju. Af og til má sjá áhrif frá þjóðernishyggju-sósíalistum renna inn í tónlistarstefnuna gegnum svartmálmshljómsveitir sem aðhyllast slíka hugmyndafræði. Sumar hljómsveitir hafa neyðst til þess að afneita kynþáttamismunun opinberlega. Heiðin tákn hafa þá valdið misskilningi meðal fólks.

Upphaf

Árið 1990 hófst þjóðlagaþungarokk með bresku hljómsveitinni Skyclad. Þeir innlimuðu þjóðlagasöng og þjóðleg hljóðfæri inn í þungarokk. Fyrsta plata þeirra The Wayward Sons of Mother Earth kom út árið 1991 og fékk hún einstaklega góðar móttökur frá bæði aðdáendum og fjölmiðlum. Það kom mörgum á óvart þegar Skyclad gaf út fyrstu plötuna sína því þeir ákváðu að nota rafmagnaða fiðlu sem enginn hefði vogað sér að gera áður.

Í dag eru margar hljómsveitir sem spila þjóðlagþungarokk og eru tónleikahátíðir á borð við Heathen Fest, Noctis Valkyres og Notably Paganfest Metal Festival haldnar árlega. Vinsældir geirans eru mestar á meginlandi Evrópu.

Undirflokkar

Þjóðlagatónlist er í eðli sínu fjölbreytt enda hefur hún náin tengsl við menningu og sögu hverrar þjóðar fyrir sig. Ýmis hljóðfæri eru nærrum því eingöngu bundin við ákveðna menningarheima. Þar af leiðandi hefur myndast þörf til þess að skipta þjóðlagaþungarokki í undirflokka til þess að gera betur grein fyrir ólíkum einkennum stefnunnar.

Keltamálmur

Keltneskt þungarokk á rætur sínar að rekja til þeirra landa sem búa að einhverju leyti yfir keltnenskri menningu t.d. Bretlandeyjar, Frakkland, Spánn, Sviss og Þýskaland, en á síðustu árum hefur þessi tónlistastefna breiðst út á heimsvísu.

Keltaþungarokk er að mörgu leyti líkur vikingþungarokki þar sem tónlistin einkennist af háværu gítarspili og goðafræði, en þar sem að þetta er keltnenskur málmur (einnig kallað írskur málmur) einkennist hann af keltneskri goðafræði.

Keltneskt þungarokk hófst með írsku sveitinni Cruachan. Markmið þeirra var að blanda saman írskri tónlistararfleið, keltneskri sögu og goðafræði Tolkiens við svart- og dauðamálm. Þeir gáfu sjálfir út fyrstu plötu sína, Tuatha Na Gael, árið 1995.

Amon Amarth spilar á Metalmania Festival í Póllandi árið 2005.

Víkingamálmur

Víkingaþungarokk, eitt annað afsprengi þjóðlagamálms, kom til sögunnar þegar ýmsar hljómsveitir hófu að blanda þjóðlaga hljófærum við hefðbunda þungarokkið.

Í ársbyrjun 1990 ruddi sænska hljómsveitin Bathory brautina fyrir víkingamálm þegar þeir ákváðu að bæta inn flautum, hreinum söng ásamt þungarokks söng við tónlistina sína. Hljómsveitin Bathory er af mörgum talin besta sænska svartmálmshljómsveitin. Fyrstu plöturnar þeirra einkenndust af svartamálmi en hinsvegar þegar þeir gáfu út plötuna Hammerheart (1990) þá varð tónlistin töluvert melódískari en hún áður hafði verið. Sú plata er talin vera upphafið af víkingaþungarokki en textarnir í plötunni lýsa því hvernig skandínavískir menn voru neyddir til þess að taka við kristni á miðöldum.

Víkingaþungarokk sækir innblástur sinn til norrænnar heiðni og goðafræðis og er sú tónlist oftast kraftmiklar ballöður frá liðnum tímum. Aðrar hljómsveitir hafa tekið upp á að spila þungarokk með víkingalegu ívafi t.d Amon Amarth sem spila þungarokk með víkingaþema.

Víkingaþungarokk er hávært, ófyrirsjáanlegt og oft með sorgmæddum melódíum hljómborðs. Líkt og þjóðlagaþungarokk þá nýtir víkingaþungarokk sér órafmögnuð hljóðfæri og önnur óvenjuleg sem bætast við hefðbundin hljóðfæri.

Snæbjörn Ragnarsson á tónleikum Skálmaldar

Dæmi um íslenska hljómsveit sem fellur í þennan undirflokk er Skálmöld. Hljómsveitin spilar melódískt þungarokk og sækir innblástur í norræna goðafræði. Verkin þeirra eru mjög vönduð og fela í sé hefðbundna bragfræði. Bassaleikari hljómsveitarinnar Snæbjörn Ragnarsson semur textana en hann nýtir íslenska bragfræði. Árið 2012 kom út fyrsta platan þeirra, Baldur, en lögin segja frá sögu víkings sem missir allt sem honum er kært. Umfjöllunarefni sveitarinnar er í þjóðlegum stíl og leiksviðið er Ísland til forna, norrænar goðsagnaverur og víkingar.

Sjóræningjamálmur

Sjóræningjamálmur er vanalegast undir áhrifum þjóðlaga en sjóræningjamálmur getur líka verið í formi pönks-, þrass, dauða- eða kraftmálms.

Eins og fyrri undirstefnur þjóðlagaþungarokks sem byggja tónlistina sína á goðum þá leggur sjóræningjaþungarokk lítið sem ekkert upp úr því. Sjóræningjaþungarokk fær ímynd sína frá fantasíusjóræningjum sem fyrirfinnast í kvikmyndum, bókmenntum og þjóðsögum. Sjóræningjaþungarokk er hins vegar ekki nýtt af nálinni heldur teygir hann sig aftur í tímann, til þýsku powermetal-hljómsveitarinnar Running Wild sem gaf út plötuna sína Under Jolly Roger árið 1987.

Hljómsveitin Alestorm, sem áður hét Battleheart, er með þeim þekktari hljómsveitum sem spilaa sjóræningjaþungarokk.

Heiðingja– og austurlandaþungarokk

Heiðingjaþungarokk vísar til tónlistar sem áherslan er lögð á trú. Heiðingjaþungarokk er náskyldur víkingamálmi og epískum svartmálmi Hljómsveitir sem falla undir slíka skilgreiningu hafa oftast bæði þjóðernislegan og svartmálmarhljóm sem einkennist af valhoppandi takti og hráslagalegum tóni. Þó svo að ekki sé hægt að segja að heiðingjaþungarokk búi yfir einhverjum sérstökum hljóm, þá má segja að notkun hljóðfæra sem algeng eru í þjóðlögum séu tíð. Órafmagnaðir gítarar eru sérstaklega áberandi. Folkearth er vel þekkt hljómsveit á sviði trúarmálms er hljómsveitin sækir innblástur til norrænnar trúar. Hljómsveitin blandar saman þungarokki og melódískum hljómi þjóðlaga hljóðfæra. Hljómsveitin Orphaned Land er einnig þekkt fyrir að spila þungarokk með miðausturlenskum áhrifum. Þeir hófu að blanda saman arabískri og gyðingatónlist við þjóðlagaþungarokk sem þeir seinna meir gerðu að undirgrein þjóðlagaþungarokks og nefndu það austurlandaþungarokk (e. oriental metal).

Listi yfir þjóðlagaþungarokkssveitir og þungarokkshljómsveitir með þjóðlagaáhrif

• Agalloch (BNA)
• Alestorm (Skot.)
• Alien Weaponry (Nýja Sj.)
• Amorphis (Fin.)
• Arkona (Rús.)
• Bloodywood (Ind.)
• Cruachan (Írl.)
• Eluveitie (Svi.)
• Ensiferum (Fin.)
• Enslaved (Nor.)
• Falconer (Sví.)
• Falkenbach (Þýs.)
• Finntroll (Fin.)
• In Extremo (Þýs.)
• Korpiklaani (Fin.)
• Lumsk (Nor.)
• Mägo de Oz (Spá.)
• Metsatöll (Eist.)
• Moonsorrow (Fin.)
• Myrath (Tún.)
• Orphaned Land (Ísr.)
• Skálmöld (Ísl.)
• Skyclad (Eng.)
• Subway to Sally (Þýs.)
• Suidakra (Þýs.)
• The Hu (Mon.)
• Týr (Fær)
• Ulver (Nor.)
• Vintersorg (Sví.)
• Waylander (Írl.)
• Wintersun (Fin.)