Zeólítar

Zeólítar eru flokkur holufyllinga sem hafa efnasamsetningu natríums, kalíum og/eða kalsíum álsiliköt er innihalda laust bundið vatn. Þegar loft er þurrt og hiti er vægur þá missa þeir vatnið en taka það upp aftur í röku lofti.

Lýsing

Oftast nær hvítir eða glærir. Leysast upp í heitri saltsýru eða við kólnun þá skilst út kísilhlaup. Hafa gler-eða skelplötugljáa.

48 tegundir hafa verið nefndar og hér á landi finnast um 20 tegundir af þeim.

Greining og flokkun

Greindir eftir lögun í þrjá aðalflokka

• Þráð-eða nálarlaga
  • Skólesít
  • Mesólít
  • Thomsonít
  • (Natrólít)
  • Laumontít
  • Phillipsít
  • Garronít
  • Gismondín
  • Eríonít
• Plötu-eða blaglaga
  • Stilbít
  • Heulandít
  • Epistilbít
  • Levyn
  • Yugawaralít
  • Eríonít
  • Cowlesít
  • Thomsonít
  • Laumonít
• Tenings-eða kubblaga
  • Kabasít
  • Analsím
  • (Wairakít)
  • Phillipsít

Uppruni

Zeólítar myndast við ummyndun og holufyllingu bergs. Þegar vatn leikur um bergið þá hitnar það og því sem meir sem það leitar dýpra og mest af því kemst í snertingu við nýlegt kvikuinnskot. Við hitnun þá leysist vatnið og ýmis efni úr berginu og nýjar steindir koma í staðinn. Ef vatnið kólnar þá falla steinefnin út. Ef holur eða sprungur eru í berginu þá fyllast þær af steinefnum og mynda sprungu- og holufyllingar.

Heimild

• Kristján Sæmundsson og Einar Gunnlaugsson (1999) Íslenska steinabókin. ISBN 9979-3-1856-2

  Þessi jarðfræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.