Niðfura
| Niðfura | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Ungt tré í Kóreu
| ||||||||||||||||
| Ástand stofns | ||||||||||||||||
| Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Tvínefni | ||||||||||||||||
| Pinus thunbergii Parl. | ||||||||||||||||
| Samheiti | ||||||||||||||||
|
Niðfura (fræðiheiti: Pinus thunbergii[3][4]) er furutegund ættuð frá strandsvæðum Japan (Kyūshū, Shikoku og Honshū) og Suður Kórea.[5]
Lýsing[breyta | breyta frumkóða]
Niðfura getur náð 40 m hæð og 2m í þvermál, en nær því sjaldan nema á náttúrulegu útbreiðslusvæði sínu. Nálarnar eru tvær saman með hvíta hulsu neðan til, 7–12 sm langar, oftast undnar og dökkgrænar; Könglarnir eru 4 til 7 sm langir, með smáum göddum á enda hreisturskeljanna, þroskast á tvemur árum. Karlkönglarnir eru 1 til 2 sm langir, 12 til 20 saman á enda nývaxtar að vori. Börkurinn er grár á ungum trjám og minni greinum, en verður svartur og og skeljaður með aldri á stærri greinum og stofni; verður mjög þykkur á eldri stofnum.
Litningatalan er 2n = 24.[6]
Vistfræði[breyta | breyta frumkóða]
Ín Norður Ameríku er lifun þess lítil vegna innfædds þráðorms: Bursaphelenchus xylophilus, sem er dreift af bjöllum. Í kjölfarið kemur sveppasýking sem dregur tréð fljótt til dauða. Þessi þráðormur er nú einnig kominn til Japans og ógnar tegundinni í heimkynnum hennar.
Nytjar[breyta | breyta frumkóða]
Vegna þols gegn mengun og salti hefur niðfura verið vinsæl í ræktun. Í Japan er það víða notað í görðum, bæði klippt til sem "Niwaki" (formað), og sem fullvaxið óklippt tré. Þetta er sígild bonsai tegund. Hún getur þrifist í mið Evrópu en er sjaldan notuð vegna hægs vaxtar og að hún þolir ekki blautan snjó.[7]
Flokkun[breyta | breyta frumkóða]
Fyrst var tegundinni lýst af Filippo Parlatore 1868.[8]
Fræðiheitið thunbergii er til heiðurs sænska læknisins, grasafræðingsins og landkönnuðarins Carl Peter Thunberg (1743-1825), sem var nemi hjá Carl von Linnaeus, og dvaldi hann 1775-78 í Batavia og Japan. Hann ritaði fyrstu flóru Japans þar sem hann ranglega greindi tegundina sem skógarfuru (Pinus sylvestris).[9][10]
Blendingar[breyta | breyta frumkóða]
Niðfura myndar náttúrulega blendinga með rauðfuru (Pinus densiflora): Pinus × densithunbergii.[11][7] Hún myndar einnig blendinga með svartfuru (Pinus nigra), en ekki með skógarfuru (Pinus sylvestris). Blendingarnir með rauð og svartfuru vaxa hraðar að minnsta kosti fyrstu árin en foreldrategundirnar.[10]
Myndir[breyta | breyta frumkóða]
-
Lítið, tilklippt tré í Ichikawa, Chiba -
Nærmynd af bol í Enoshima -
Pinus thunbergii var. Thunderhead
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ Farjon, A. (2013). „Pinus thunbergii“. The IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2013: e.T42423A2979140. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42423A2979140.en. Sótt 15. desember 2017.
- ↑ Pinus thunbergii. Geymt 12 maí 2019 í Wayback Machine In: The Plant List.
- ↑ English Names for Korean Native Plants (PDF). Pocheon: Korea National Arboretum. 2015. bls. 575. ISBN 978-89-97450-98-5. Afrit af upprunalegu (PDF) geymt þann 25. maí 2017. Sótt 17. desember 2016 – gegnum Korea Forest Service.
- ↑ "Pinus thunbergii". Natural Resources Conservation Service PLANTS Database. USDA.
- ↑ Pinus thunbergii Flora of China
- ↑ Tropicos. [1]
- ↑ 7,0 7,1 Schütt et al.: Lexikon der Baum- und Straucharten, S. 384.
- ↑ Pinus thunbergii The International Plant Name Index
- ↑ Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen, S. 643.
- ↑ 10,0 10,1 James E. Eckenwalder: Conifers of the World, S. 486.
- ↑ Aljos Farjon: A Handbook of the World's Conifers. Band 2, S. 662, 663.
- Conifer Specialist Group (1998). „Pinus thunbergii“. Rauði listi IUCN yfir tegundir í hættu. 1998. Sótt 12. maí 2006.
Ytri tenglar[breyta | breyta frumkóða]
- Conifers Around the World: Pinus thunbergii - Japanese Black Pine Geymt 29 september 2013 í Wayback Machine.
