„Volfram“: Munur á milli breytinga
mEkkert breytingarágrip |
m robot Breyti: ku:Wolfram; kosmetiske ændringer |
||
Lína 19: | Lína 19: | ||
== Almennir eiginleikar == |
== Almennir eiginleikar == |
||
Hreint volfram er stálgrár yfir í tinhvítan á litinn og er harður málmur. Það er hægt að saga það í sundur með járnsög þegar það er mjög hreint (það er stökkt og erfitt til vinnslu í óhreinu formi) og er að öðru leyti unnið með því að móta, teygja eða pressa það. Þetta frumefni hefur hæsta [[bræðslumark]] (3422 °[[Celsius|C]]), lægsta [[gufuþrýstingur|gufuþrýsting]] og hæsta [[togþol]], við hitastig yfir 1650 |
Hreint volfram er stálgrár yfir í tinhvítan á litinn og er harður málmur. Það er hægt að saga það í sundur með járnsög þegar það er mjög hreint (það er stökkt og erfitt til vinnslu í óhreinu formi) og er að öðru leyti unnið með því að móta, teygja eða pressa það. Þetta frumefni hefur hæsta [[bræðslumark]] (3422 °[[Celsius|C]]), lægsta [[gufuþrýstingur|gufuþrýsting]] og hæsta [[togþol]], við hitastig yfir 1650 °C, allra málma. Viðmót þess við tæringu er framúrskarandi og virka eingöngu ólífrænar [[sýra|sýrur]] á það, og þá bara rétt aðeins. Volfram myndar verndandi [[oxíð]] við snertingu við loft. Þegar það er blandað í litlum mæli við [[stál]], eykur það styrk stálsins all verulega. |
||
== Notkun == |
== Notkun == |
||
Lína 30: | Lína 30: | ||
* Ofurmálmblöndur sem innihalda þennan málm eru notaðar í [[túrbína|túrbínublöð]], [[stál]]áhöld, og slitþolna hluti og húðanir. |
* Ofurmálmblöndur sem innihalda þennan málm eru notaðar í [[túrbína|túrbínublöð]], [[stál]]áhöld, og slitþolna hluti og húðanir. |
||
* Volframefnablöndur eru notaðar í stað [[blý]]s í [[byssukúla|byssukúlur]]. |
* Volframefnablöndur eru notaðar í stað [[blý]]s í [[byssukúla|byssukúlur]]. |
||
* Volframefnasambönd eru notuð í [[hvati|hvata]], ólífræn litarefni, og volfram tvísúlfíð háhita [[smurning]]u sem að eru stöðugar upp að 500 |
* Volframefnasambönd eru notuð í [[hvati|hvata]], ólífræn litarefni, og volfram tvísúlfíð háhita [[smurning]]u sem að eru stöðugar upp að 500 °C. |
||
* Sökum þess að varmaþennsla þess er svipuð [[gler]]i, er það notað til að búa til gler-málm þéttingar. |
* Sökum þess að varmaþennsla þess er svipuð [[gler]]i, er það notað til að búa til gler-málm þéttingar. |
||
Lína 76: | Lína 76: | ||
[[kn:ಟಂಗ್ಸ್ಟನ್]] |
[[kn:ಟಂಗ್ಸ್ಟನ್]] |
||
[[ko:텅스텐]] |
[[ko:텅스텐]] |
||
[[ku: |
[[ku:Wolfram]] |
||
[[la:Wolframium]] |
[[la:Wolframium]] |
||
[[lb:Wolfram]] |
[[lb:Wolfram]] |
Útgáfa síðunnar 16. apríl 2010 kl. 03:25
Mólýbden | |||||||||||||||||||||||||
Tantal | Volfram | Renín | |||||||||||||||||||||||
Seborgín | |||||||||||||||||||||||||
|
Volfram (stundum skrifað wolfram) eða þungsteinn er frumefni með efnatáknið W og er númer 74 í lotukerfinu. Volfram er mjög harður hliðarmálmur sem að er stálgrár yfir í hvítan á litinn. Volfram finnst í nokkrum steintegundum, þar á meðal volframíti og scheelíti, og er markvert fyrir kröftuga efniseiginleika sína. Í hreinu formi er það notað aðallega í raffræðilegum tilgangi, en mörg efnasambönd og málmblöndur þess eru víða notuð (þá aðallega í glóarþræði í ljósaperur og í framúrstefnulegar ofurmálmblöndur).
Almennir eiginleikar
Hreint volfram er stálgrár yfir í tinhvítan á litinn og er harður málmur. Það er hægt að saga það í sundur með járnsög þegar það er mjög hreint (það er stökkt og erfitt til vinnslu í óhreinu formi) og er að öðru leyti unnið með því að móta, teygja eða pressa það. Þetta frumefni hefur hæsta bræðslumark (3422 °C), lægsta gufuþrýsting og hæsta togþol, við hitastig yfir 1650 °C, allra málma. Viðmót þess við tæringu er framúrskarandi og virka eingöngu ólífrænar sýrur á það, og þá bara rétt aðeins. Volfram myndar verndandi oxíð við snertingu við loft. Þegar það er blandað í litlum mæli við stál, eykur það styrk stálsins all verulega.
Notkun
Volfram er málmur með stórt notkunarsvið. Mest er það notað í volframkarbíð (W2C) í sindruðum harðmálmum. Sindraðir harðmálmar eru slitþolin efni sem að notuð eru í málmiðnaði, námugreftri, olíu- og byggingariðnaði. Volfram er einnig mikið notað í glóðaþræði í ljósaperur og útvarpslampa, ásamt rafskautum, vegna þess að hægt er að draga það í fíngerðann vír með hátt bræðslumark.
Önnur not:
- Harka og þéttleiki þess málms gerir hann tilvalinn í framleiðslu á þungmálmblöndur sem notaðir eru í vígbúnað, varmagleypi, lóð og mótvægi.
- Hár þéttleiki gerir það tilvalinn í gerð pílna og er stundum allt að 80% af efnisinnihaldi.
- Stál í háhraðatæki eru oft blönduð með volfram, þarsem volframstál inniheldur allt að 18% volfram.
- Ofurmálmblöndur sem innihalda þennan málm eru notaðar í túrbínublöð, stáláhöld, og slitþolna hluti og húðanir.
- Volframefnablöndur eru notaðar í stað blýs í byssukúlur.
- Volframefnasambönd eru notuð í hvata, ólífræn litarefni, og volfram tvísúlfíð háhita smurningu sem að eru stöðugar upp að 500 °C.
- Sökum þess að varmaþennsla þess er svipuð gleri, er það notað til að búa til gler-málm þéttingar.