Færeysk stjórnmál
Færeysk stjórnmmál lúta að almennri opinberri stjórnun sjálfstjórnar Færeyja, í heild sinni eða einstökum sveitarfélögum. Í Færeyjum ríkir fulltrúalýðræði þar sem Landsstjórn Færeyja lýtur forstöðu Konungs Danmerkur sem er leiðtogi eyjanna og Þjóðþings Danmerkur sem rekur utanríkistefnu eyjanna. Í Færeyjum sitja ráðherrar yfirleitt jafnframt á lögþinginu.
Færeysk stjórnsýsla er rekin á tveimur stigum, ríkisvalds og sveitarstjórna og er kosið til beggja á fjagra ára fresti. Hefð er fyrir listakosningu til beggja kosninganna og í rúm 40 ár hafa fimm til sex stjórnmálaflokkar boðið fram lista til lögþingskosninga. Hins vegar hafa fjórir flokkar iðulega náð á bilinu 80-90% atkvæða.
Konungur Danmerkur[breyta | breyta frumkóða]
Konungur Danmerkur er þjóðhöfðingi landsins. Hann hlýtur tign sína í arf, en getur jafnframt verið skipaður af Þjóðþingi Danmerkur. Völd hans í færeyjum takmörkuðust nokkuð þegar að að Heimastjórnarlögin 1948 tóku gildi.
Þrískipt ríkisvald[breyta | breyta frumkóða]
Samkvæmt vestrænni hefð sem á rætur sínar að rekja til frönsku byltingarinnar er ríkisvaldinu skipt í þrennt. Þetta er gert til þess að tryggja það að enginn einn aðili fari með of mikil völd.
Löggjafarvaldið[breyta | breyta frumkóða]
Lögþingið er löggjafarsamlunda Færeyja og þar sitja nú 33 þingmenn í einni deild undir forsæti Lögþingsformanns. Kosið er til lögþingsins á fjögurra ára fresti, ef ekki kemur til þingrofs áður en kjörtímabilinu lýkur. Kosið er samkvæmt hlutfallskosningu þar sem landið er eitt kjördæmi.
Framkvæmdarvaldið[breyta | breyta frumkóða]
Þar sem sjaldgæft er að einn flokkur nái meirihluta í lögþingskosningum er nokkra áratuga hefð fyrir myndun samsteypustjórna í Færeyjum. Meirihlutinn skipar ráðherra sem sitja í Landsstjórn Færeyja. Æðsti handhafi framkvæmdarvalds er Lögmaður og hann staðfestir lög með undirskrift sinni.
Dómsvaldið[breyta | breyta frumkóða]
Í færeyjum eru tvö dómstig héraðsdómur og hæstiréttur. Héraðsdómurinn nær yfir færeyjar í heild sinni og stærri málum er skotið til hæstaréttardómstólsins í Danmörku. Héraðsdómarar eru skipaðir af tveimur fulltrúum ríkisins og tveimur fulltrúum lögþingsins.
Stjórnmálaflokkar[breyta | breyta frumkóða]
Flokkar á Lögþinginu[breyta | breyta frumkóða]
Þjóðveldisflokkurinn
Sambandsflokkurinn
Fólkaflokkurinn
Jafnaðarflokkurinn
Miðflokkurinn
Sjálfstjórnarflokkurinn
Aðrir flokkar[breyta | breyta frumkóða]
- Miðnámsflokkurinn
- Grundstykkjalistinn (Sveitarfélagið Þórshöfn)
- Fellelisten (Sveitarfélagið Tvøroyri)
Tengt efni[breyta | breyta frumkóða]
![]() |
|