Bæjaraland
| Fáni Bæjaralands | Skjaldarmerki Bæjaralands |
|---|---|
.svg) |
|
| Kjörorð | |
| "In Treue fest" ("Stöðug í trúmennsku") | |
| Upplýsingar | |
| Opinbert tungumál: | þýska |
| Höfuðstaður: | München |
| Stofnun: | |
| Flatarmál: | 70.555,19 km² |
| Mannfjöldi: | 13,1 milljón (2021) |
| Þéttleiki byggðar: | 179/km² |
| Vefsíða: | Bayern.de |
| Stjórnarfar | |
| Forsætisráðherra: | Markus Söder (CSU) |
| Lega | |
| |
Bæjaraland (þýska: Freistaat Bayern, enska og latneska: Bavaria) er syðsta sambandsland Þýskalands. Það er næstfjölmennasta sambandslandið með 13,1 milljón (2021) (á eftir Norðurrín-Vestfalíu). Höfuðborgin er München. Bæjaraland liggur að sambandslöndunum Baden-Württemberg í vestri, Hessen í norðvestri, Þýringalandi (Thüringen) og Saxlandi (Sachsen) í norðri. Auk þess á Bæjaraland landamæri að Tékklandi í norðaustri og Austurríki í suðri. Allra syðst eru Alpafjöll. Meðal annarra náttúru- og menningarperlna má nefna kastalann Neuschwanstein, skíðabæinn Garmisch-Partenkirchen, meginhluta Dónár innan Þýskalands, Zugspitze (hæsta fjall Þýskalands), miðaldabæinn Rothenburg ob der Tauber, o.m.fl.
Orðsifjar
[breyta | breyta frumkóða]Orðið Bayern er dregið af heiti hins germanska þjóðflokks bæjara (Bajuwaren) sem réðst inn í héraðið frá Bæheimi eftir fall Rómaveldis. Fljótlega eftir það var héraðið kallað Baiern, en Lúðvík I., konungur Bæjara, lét breyta rithættinum í Bayern um 1833 er hann innleiddi bókstafinn y úr gríska stafrófinu (sonur hans var þá konungur Grikklands).
Fánar og skjaldarmerki
[breyta | breyta frumkóða]Bæjaraland á sér tvö flögg, blá-hvítu tíglana og blá-hvítu rendurnar. Það var Lúðvík I., konungur Bæjaralands, sem innleiddi þau bæði á 19. öld. Næstelsti sonur hans varð konungur Grikklands 1833 og þar eru þjóðarlitirnir blár og hvítur. Því ákvað hann að þetta skyldu einnig vera litir Bæjaralands. Í skjaldarmerkinu eru 6 tákn. Gullna ljónið er tákn Wittelsbach-ættarinnar. Tindarnir þrír standa fyrir héröðin í Frankalandi. Bláa dýrið er einkennistákn fyrir hjarta landsins, Altbayern. Svörtu ljónin þrjú standa fyrir Sváfaland (Schwaben). Blá-hvítu tíglarnir tákna Bæjaraland sem sambandsland. Loks er kórónan efst, en hún er nú tákn um frelsi fólksins eftir að konungdómurinn lagðist niður í Bæjaralandi 1918.
Saga Bæjaralands
[breyta | breyta frumkóða]Suðurhluti landsins var hluti Rómaveldis til forna. Eftir fall Rómverja réðust germanskir bæjarar inn í héraðið og blönduðust leifum Rómverja og öðrum germönum. Héraðið var nefnt Bayern (Bæjaraland) eftir þeim. Bæjaraland var hluti af stórríki Karlamagnúsar og fylgdi austasta hlutasta þess (Austrien) er því var skipt og varð Bæjaraland þá hertogadæmi. Upp úr því hófu Bæverjar öfluga sókn eftir löndum til austurs, inn í núverandi Austurríki, og var það landnám nefnt Ostmark (Ostarichi) og síðar Austurríki. Bayern var hertogadæmi til 1806 er Napóleon breytti því í konungsríki. Lúðvík I. konungur gerði München að lista- og háskólaborg. Konungsvaldið var lagt niður árið 1918 eftir ósigurinn í heimstyrjöldinni fyrri og Bæjaraland varð að fríríki innan Weimar-lýðveldisins. Eftir seinni heimstyrjöldina hertóku Bandaríkjamenn landið og héldu því til 1949, er Bæjaraland varð hluti af nýstofnuðu sambandslýðveldi Þýskalands.
Borgir
[breyta | breyta frumkóða]| Röð | Borg | Íbúar | Ath. |
|---|---|---|---|
| 1 | München | 1,3 milljónir | Höfuðborg Bæjaralands og 3. stærsta borg Þýskalands |
| 2 | Nürnberg | 503 þús | |
| 3 | Ágsborg | 263 þús | Á þýsku: Augsburg |
| 4 | Würzburg | 133 þús | |
| 5 | Regensburg | 133 þús | |
| 6 | Ingolstadt | 123 þús | |
| 7 | Fürth | 114 þús | |
| 8 | Erlangen | 104 þús | |
| 9 | Bayreuth | 72 þús | |
| 10 | Bamberg | 69 þús |
Heimildir
[breyta | breyta frumkóða]Fyrirmynd greinarinnar var „Bayern“ á þýsku útgáfu Wikipedia. Sótt janúar 2010.