Ökuskírteini
Ökuskírteini eða ökuleyfi er skírteini sem er staðfesting á því að einstaklingur megi keyra vélknúið ökutæki eins og mótorhjól, bíl, vörubíl eða áætlunarbifreið á opinberum vegi. Lög um hverjir fá ökuskírteni eru mismunandi eftir löndum. Í sumum löndum er ökuskírteni gefið út eftir að viðkomandi hefur náð ökuprófi á meðan í öðrum löndum þarf viðkomandi ökuskírteni áður en hann hefur akstur.
Saga[breyta | breyta frumkóða]
Fyrsta ökuskírtenið var útgefið til frumkvöðuls nútímabílsins, Karl Benz. Vegna þess hávaða og mengunar sem sjálfrennireið hans olli í þýsku borginni Mannheim óskaði Benz eftir og fékk skírteni frá yfirvöldum að hann mætti keyra bílinn á opinberum vegum.[1]
Fyrsta landið sem gerði kröfu um ökuskírteni var Prússland 29. september 1903. Sambandið Dampfkesselüberwachungsverein var yfirumsjónaraðili prófanna sem gengu megnmegnis út á vélfræðilega þekkingu.[1] 1910 setti Þýska ríkistjórnin upp ökuréttinda kerfi sem varð síðar fyrirmynd annara landa.[1] Önnur lönd Evrópu innleiddu ökupróf á tuttugustu öldinni fram til 1977 þegar Belgar voru síðastir evrópuþjóða að innleiða slíkt kerfi.[2]
Í Bandaríkjunum var New York fyrsta borgin til að innleiða ökuréttndi fyrir atvinnubílstjóra 1. ágúst 1910.[3] Þremur árum síðar varð New Jersey fyrsta fylki Bandaríkjanna sem innleiddi ökupróf fyrir alla ökumenn.[4]
Ökuréttindi[breyta | breyta frumkóða]
Í fjölda landa þurfa atvinnuökumenn sérstök ökuskírteni. Í Bandaríkjum, Nýja Sjálandi og sumum ríkjum Kanada eru sérstök skírteni fyrir leigubílstjóra. Í Indlandi er atvinnu ökuskírteni gilt í 5 ár á meðan almennt ökuskírteni gildir í 20 ár. Í Bretlandi þarf sérstakt ökuskírteni fyrir að keyra bíl með sæti fyrir fleiri en 8 manns eða sem er þyngri en 3.500 kíló.
Í Evrópusambandinu og EES-löndum (þar með talið Íslandi) eru ökuskírtenum skipt í grunnflokka eftir gerð ökutækis. Mótorhjól eru í A-flokki, bílar í B-flokki, vörubílar í C-flokki og áætlunarbifreiðar í D-flokki. Undir þessum flokkum eru undirflokkar eftir afli, sætafjölda og þyngd ökutækjanna.
Heimild[breyta | breyta frumkóða]
- Fyrirmynd greinarinnar var „Driver's license“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 26. júlí 2011.
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Lutteroth, Johanna. „Der Lappen, der die Welt bedeutet“. einestages (German). Spiegel Online. Sótt 2. ágúst 2008.
- ↑ „Altes vom Auto: Meldungen aus 125 Jahren:Tops und Flops (a summary of the highlights and lowlights of the first 125 years of motoring history)“. Auto Motor u. Sport. Heft 4 2011: Seite 16. date 27 January 2011.
- ↑ Frederick H. Elliott, "Working Out New Auto Law In New York," New York Times 16 October 1910, 3.
- ↑ „New York's Auto Exports Increase-Big Jump in Cars Shipped Last Year-New Jersey Examines All Drivers“ (PDF). New York Times. 14. júlí 1913. bls. 11. Sótt 3. júní 2009.