„Sink“: Munur á milli breytinga

Fletta í gegnum breytingarskrá

← Eldri breyting Nýrri breyting →

Efni eytt Efni bætt við

MyndræntWiki-texti

Innfellt

Útgáfa síðunnar 7. apríl 2010 kl. 11:13

Kopar

Sink

Gallín

Kadmín


Efnatákn	Zn
Sætistala	30
Efnaflokkur	Hliðarmálmur
Eðlismassi	7140,0 kg/m³
Harka	2,5
Atómmassi	65,409 g/mól
Bræðslumark	692,68 K
Suðumark	1180,0 K
Efnisástand (við staðalaðstæður)	Fast form
Lotukerfið

Sink (úr þýsku, zinke, „hvasst, skörðótt“) er frumefni með efnatáknið Zn og er númer 30 í lotukerfinu. Það er fyrsta frumefnið í flokki 12. Efnafræðilega svipar því til magnesíns af því að jón þess er af svipaðri stærð og eina algenga oxunartala þess er +2. Sink er 24. algengasta frumefnið í jarðskorpunni og á sér fimm stöðugar samsætur. Sink er mest unnið úr málmgrýtinu sinkblendi sem er sinksúlfíð. Stærstu námurnar eru í Ástralíu, Kanada og Bandaríkjunum. Það er unnið með fleytingu, brennslu og úrvinnslu með raflausnarmálmvinnslu.

Almennir eiginleikar

Sink er nokkuð hvarfgjarn málmur sem binst við súrefni og aðra málmleysingja og verkar á daufar sýrur með því að losa um vetni. Eina algenga oxunarstig sinks er +2.

Notkun

Sink er fjórði algengasti málmurinn í notkun í dag, á eftir járni, áli og kopar í magni tonna framleiddum ár hvert.

Sink er notað til að húða málma eins og stál til að vernda þá gegn tæringu.
Sink er notað í málmblöndur eins og látún, nýsilfur, ritvélamálm, ýmsar tegundir lóðtins o.s.frv.
Látún hefur sömuleiðis mikla notkunarmöguleika sökum styrkleika og tæringarþols.
Sink er notað í steypumót, þá sérstaklega í bílaiðnaði.
Valsað sink er notað í hluta af umbúðum rafhlaðna.
Sinkoxíð er notað sem hvítt litarefni í vatsnlitum og málningu, og einnig sem efnahvati í gúmmíiðnaði. Það er einnig selt sem lyfseðilslaust rakakrem til að bera á húð sem vörn við sól- og kuldabruna.
Sinkklóríð er notað sem svitalyktareyðir og sem fúavarnarefni.
Sinksúlfíð er notað í kaldaskins litarefni, til að búa til vísa í klukkur og aðra hluti sem glóa í myrkri.
Sinkmeþýl (Zn(CH₃)₂) er notað í fjölda lífrænna efnasmíða.
Sinksterat er smurefni úr plasti.
Smyrsl sem gerð eru úr kalamíni, sem er blanda af Zn-(hýdroxíð-karbónötum og sílikötum, eru notuð til að lækna útbrot.
Sinkmálmur er í flestum fjölvítamín- og steinefnablöndum sem hægt er að kaupa í apótekum. Ásamt öðrum málmum er það talið af sumum hafa andoxunaráhrif sem eiga að vernda gegn öldrun húðar og vöðva. Í stærri skömmtum, tekið eitt og sér, er það talið flýta fyrir að sár grói.
Sinkglúkonítglýsín er tekið í töfluformi við kvefi.

@@ Lína 14: / Lína 14: @@
 Suðumark = 1180,0|
 Efnisástand = Fast form}}
+'''Sink''' (úr [[þýska|þýsku]], ''zinke'', „hvasst, skörðótt“) er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Zn''' og er númer 30 í [[lotukerfið|lotukerfinu]]. Það er fyrsta frumefnið í [[Frumefni í flokki 12|flokki 12]]. Efnafræðilega svipar því til [[magnesín]]s af því að [[jón (efnafræði)|jón]] þess er af svipaðri stærð og eina algenga [[oxunartala]] þess er +2. Sink er 24. algengasta frumefnið í jarðskorpunni og á sér fimm stöðugar [[samsæta|samsætur]]. Sink er mest unnið úr [[málmgrýti]]nu [[sinkblendi]] sem er [[sinksúlfíð]]. Stærstu námurnar eru í [[Ástralía|Ástralíu]], [[Kanada]] og [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]]. Það er unnið með [[fleyting (málmvinnsla)|fleytingu]], [[brennsla (málmvinnsla)|brennslu]] og úrvinnslu með [[raflausnarmálmvinnsla|raflausnarmálmvinnslu]].
-'''Sink''' er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Zn''' og er númer 30 í [[lotukerfið|lotukerfinu]].
 == Almennir eiginleikar ==
@@ Lína 25: / Lína 24: @@
 * Sink er notað til að [[sinkhúðun|húða]] málma eins og [[stál]] til að vernda þá gegn tæringu.
 * Sink er notað í málmblöndur eins og [[látún]], [[nýsilfur]], ritvélamálm, ýmsar tegundir [[lóðtin]]s o.s.frv.
-* [[Látún]], á sama hátt, hefur mikla notkunarmöguleika sökum styrkleika og tæringarþols.
+* [[Látún]] hefur sömuleiðis mikla notkunarmöguleika sökum styrkleika og tæringarþols.
 * Sink er notað í steypumót, þá sérstaklega í bílaiðnaði.
 * Valsað sink er notað í hluta af umbúðum [[rafhlaða|rafhlaðna]].
 * [[Sinkoxíð]] er notað sem hvítt litarefni í vatsnlitum og [[málning]]u, og einnig sem efnahvati í [[gúmmí]]iðnaði. Það er einnig selt sem lyfseðilslaust rakakrem til að bera á húð sem vörn við sól- og kuldabruna.
 * [[Sinkklóríð]] er notað sem svitalyktareyðir og sem [[fúavarnarefni]].
-* [[Sinksúlfíð]] er notað í [[kaldaskin]]s litarefni, til að búa til vísa í klukkur og aðra hluti sem að glóa í myrkri.
+* [[Sinksúlfíð]] er notað í [[kaldaskin]]s litarefni, til að búa til vísa í klukkur og aðra hluti sem glóa í myrkri.
-* Sink meþýl (Zn(CH<sub>3</sub>)<sub>2</sub>) er notað í fjölda lífrænna [[efnasmíði|efnasmíða]].
+* Sinkmeþýl (Zn(CH<sub>3</sub>)<sub>2</sub>) er notað í fjölda lífrænna [[efnasmíði|efnasmíða]].
-* Sink sterat er smurningsefni úr plasti.
+* Sinksterat er smurefni úr plasti.
-* Smyrsl sem að gerð eru úr [[kalamín]]i, sem er blanda af Zn-(hýdroxíð-)karbónötum og sílikötum, eru notuð til að lækna húðútbrot.
+* Smyrsl sem gerð eru úr [[kalamín]]i, sem er blanda af Zn-(hýdroxíð-karbónötum og sílikötum, eru notuð til að lækna útbrot.
-* Sinkmálmur er í flestum fjölvítamín- og steinefnablöndum sem hægt er að kaupa í apótekum. Ásamt öðrum málmum er það talið af sumum hafa andoxunaráhrif sem eiga að vernda gegn öldrun húðar og vöðva. Í stærri skömmtum, tekið eitt og sér, er það talið flýta fyrir græðingu eftir áverka.
+* Sinkmálmur er í flestum fjölvítamín- og steinefnablöndum sem hægt er að kaupa í apótekum. Ásamt öðrum málmum er það talið af sumum hafa [[andoxunar]]áhrif sem eiga að vernda gegn öldrun húðar og vöðva. Í stærri skömmtum, tekið eitt og sér, er það talið flýta fyrir að sár grói.
-* [[Sink glúkonít glýsín]] er tekið í hálstöfluformi sem bót við kvefi.
+* [[Sinkglúkonítglýsín]] er tekið í töfluformi við [[kvef]]i.
 [[Flokkur:Frumefni]]