Fara í innihald

Johan Carl Thuerecht von Castenschiold

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
(Endurbeint frá Johan von Castenschiold)

Johan Carl Thuerecht von Castenschiold (14. júní 178730. janúar 1844) var danskur aðalsmaður sem var stiftamtmaður á Íslandi og síðar í Danmörku.

Hann var fæddur á Borreby-setrinu í Skælskør í Danmörku, sonur Joachim Melchior Holten Castenschiold og konu hans Elisabeth Gysbertsdatter Behagen. Castenschiold-ættin er komin af langafa hans, Johan Lorentz Carstensen, sem var plantekrueigandi á dönsku Karíbahafseynni St. Thomas. Hann auðgaðist mjög þar og sonur hans, Johan Lorentz Castens, var aðlaður 1745.

Johan Carl útskrifaðist sem stúdent úr heimaskóla á Herlufsholm 1803 og hóf nám í lögfræði við Kaupmannahafnarháskóla, sem hann lauk 1806. Hann starfaði í Rentukammerinu og varð kammerjúnker 1808. Árið 1810 var hann skipaður amtmaður í Suðuramti á Íslandi og árið 1813 jafnframt stiftamtmaður en fékk lausn að eigin ósk 1819. Hann varð stiftamtmaður í Ribe 1821 og var gerður að kammerherra 1824. Frá 1828 var hann stiftamtmaður í Álaborg og frá 1836 á Fjóni og settist þá að í Óðinsvéum. Árið 1842 fékk hann lausn frá störfum vegna heilsubrests og dó í Óðinsvéum 30. janúar 1844.

Í Dansk biografisk Lexicon segir að hann hafi þótt sérlega natinn og reglufastur embættismaður og stýrt embætti sínu af festu og áreiðanleika, einnig eftir að heilsa hans tók að bila. Á Íslandi fékk hann þó allt önnur eftirmæli, þótti óreyndur og hrokafullur og átti í deilum við íslenska eimbættismenn; meðal annars reyndi hann að ná Viðey af Magnúsi Stephensen. Árið 1815 var honum vikið frá um stundarsakir og Ísleifur Einarsson settur í hans stað en hann fékk þó embættið aftur árið eftir. Bjarni Thorsteinsson amtmaður sagði um hann: „Var Castenskjöld einhver sá ljelegasti stimptamtmaður, sem verið hefur á Íslandi, veill af ímyndunarveiki, þekkingarlaus og óduglegur til embættisstarfa, fjegjarn og hlutdrægur og heiptrækinn, þegar því var að skifta.“ Bjarni Thorarensen skáld sagði um brotthvarf Castenschiolds að hann hefði verið „leiður á öllu íslensku og alt íslenskt leitt á honum.“

Hann var einhleypur á meðan hann var á Íslandi og fór orð af kvensemi hans, en hann giftist árið 1823 greifynjunni Frederikke Vilhelmine Louise Lüttichau (16. janúar 1797 – 17. maí 1836). Þau eignuðust fjögur börn.

  • „Brautryðjandi íslenskrar verslunar. Lesbók Morgunblaðsins, 11. desember 1949“.
  • „Dansk biografisk Lexikon, 3. bindi“.
  • „Skeel & Kannegaard Genealogy“.