Afrískar býflugur
Killer Bee | ||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Vísindaleg flokkun | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
Undirtegundir | ||||||||||||||||||||||
Kynblendingur (sjá texta) |
Afrískar býflugur, einnig þekktar sem drápsbýflugur (killer bees), eru blendingar af undirtegundum alibýflugu (Apis mellifera). Þær eru Apis mellifera scutellata (Afríkubý), ásamt ýmsum evrópskum undirtegundum; Apis mellifera ligustica og Apis mellifera iberiensis.
Afríkubý voru fyrst flutt til Brasilíu um 1950 til að reyna að auka hunangsframleiðslu með kynblöndun við evrópsk bý; en, 1957, sluppu 26 blendingssvermir óvart úr einangrun. Síðan þá hefur blendingsstofninn breiðst út um Suður Ameríku, og kom til Norður Ameríku 1985. Bú fundust í suður Texas (B.N.A.) 1990. Stofninn hefur breiðst yfir til norðvestur B.N.A. 2011.[1]
Drápsbýflugur eru árásargjarnari, og bregðast við hraðar en Evrópskar býflugur. Þær geta elt fórnarlambið 400 m; þær hafa drepið um 1,000 manns, og fórnarlömbin fá tífalt meiri stungur en hjá Evrópskum býflugum.[2] Þær hafa einnig drepið hesta og önnur húsdýr.[3]
Saga
[breyta | breyta frumkóða]Það eru 28 viðurkenndar undirtegundir af alibýflugu Apis mellifera, flokkaðar aðallega eftir útbreiðslusvæðum. Allar undirtegundirnar geta blandast hver annarri. Landfræðileg einangrun hefur myndað fjölda staðbundinna aðlaganna. Þessar aðlaganir eru til dæmis að klaktími sé samhæfður blómgun jurta svæðisins, myndun klasa á kaldari svæðum, myndun flökkusvarma í Afríku, auk fjölda annarra eiginleika.
Drápsbýflugurnar eru upprunnar frá búum sem voru hjá líffræðingnum Warwick E. Kerr, sem hafði blandað Evrópskum og suður Afrískum hunangsflugum. Kerr var að reyna að rækta fram stofn sem myndi framleiða meira hunang og vera betur aðlöguð hitabeltisloftslagi heldur en Evrópski stofninn sem var í notkun í Norður, Mið og Suður Ameríku. Búin sem voru með þennann tiltekna stofn voru í býgarður nálægt Rio Claro, São Paulo, í suðaustur Brasilía og voru þekkt fyrir að vera sérstaklega árásargjörn. Þessi bú höfðu verið útbúin með sérstökum drottningargrindum (á ensku; queen excluder) til að hindra drottningar og dróna (þau eru stærri en vinnubýin) í að sleppaút og blandast við Evrópsku býin sem voru á svæðinu. Samkvæmt Warwick, þá var býræktandi í heimsókn í október 1957, sem tók eftir eð drottningargrindurnar trufluðu ferðir vinnubýanna og fjarlægði þær, sem olli því að 26 svermir af A. m. scutellata ættaðir frá Tanganyika sluppu út. Eftir þetta breiddist þessi stofn út og blandaðist við evrópsku búin; síðan hafa afkomendur þeirra breiðst út um Ameríku. Fyrstu drápsbýflugurnar í Bandaríkjunum fundust á olíusvæði í San Joaquin Valley í Kaliforníu. Býflugnasérfræðingar telja að búið hafi komið í sendingu af olíu-borpípum frá Suður Ameríku.[4] Fyrstu varanlegu búin komu til Texas frá Mexíkó 1990. Í Tucson í Arisóna, sýndi rannsókn á fönguðum svermuna 1994 að aðeins 15 prósent voru af Afríkuættum; þetta hafði aukist í 90% um 1997.[5]
Þó að drápsbýin sýni ákveðna hegðun sem er óæskileg, árásargirni og svermun aðallega, þá eru þau nú aðal gerðin af býflugum í býrækt í Mið og Suður Ameríku vegna "genetic dominance" sem og hæfileiki þeirra til að "out-compete" Evrópska frændur sína, með greinileg merki þess að þau eru öflugir hunangsframleiðendur og frjóvgarar.
Aðal munur á Drápsbýflugum og öðrum vestrænum býflugum er:
- Hneigjast til að sverma oftar og fara lengra en aðrar gerðir af alibýflugum.
- Eru líklegri til að flytja sig sem svar við takmörkuðu fæðuframboði.
- Eru líklegri til að yfirgefa búin sem viðbragð við álagi.
- Eru árásargjarnari en aðrar alibýflugur.
- Hafa stærra varúðarsvæði kring um búin.
- Hafa hærra hlutfall af "vörðum" í búinu.
- Fara í stærri hópum til varnar búinu og elta ætlaða ógn lengri vegalengdir en önnur bý.
- Búa frekar í jarðholum en önnur evrópsk bý.
- Þola ekki lengri tímabil án fæðuöflunar, sem hindrar þau í að setjast að á svæðum með hörðum vetrum eða sérstaklega þurrum síðsumrum.
Koma Drápsbýflugna í Suður Ameríku ógnar þeirri gömlu list að halda stinglaus bý (Melipona) í holum trjábolum, jafnvel þó þau blandist ekki eða beinlínis keppi við hvort annað. Hunangsframleiðsla Drápsbýfluna getur verið 100 kg sem er langt yfir 3 til 5 kg frá hinum mismunandi Melipona tegundum. Þannig er það efnahagslegur þrýstingur sem fær býræktendur til að skifta frá hefðbundnum býum forfeðra sinna yfir í yfir í Drápsbýflugur. Hvort að það leiði til útrýmingar þeirra er óvíst þar sem þau eru vel aðlöguð, verandi villt, og það er fjöldi villtra plöntutegunda sem sem Alibýflugur heimsækja ekki.
Viðbótar lesning
[breyta | breyta frumkóða]- Collet T.; Ferreira K.M.; Arias M.C.; Soares A.E.E.; Del Lama M.A. (2006). „Genetic structure of African honeybee populations (Apis mellifera L.) from Brazil and Uruguay viewed through mitochondrial DNA COI–COII patterns“. Heredity. 97 (5): 329–335. doi:10.1038/sj.hdy.6800875. PMID 16955114.
Ytri tenglar
[breyta | breyta frumkóða]- Africanized Bee Fact Sheet includes information on biology, habits, habitat and prevention tips
- African honey bee on the UF / IFAS Featured Creatures Web site
- Species Profile- Africanized Honeybee (Apis mellifera scutellata Lepeletier) Geymt 12 maí 2012 í Wayback Machine, National Invasive Species Information Center, United States National Agricultural Library. Lists general information and resources for Africanized Honeybee.
- Snið:Internet Archive short film
- Er hægt að stöðva útbreiðslu "brjáluðu býflugunnar" sem varð til hjá brasilískum vísindamönnum við kynblöndun? Vísindavefurinn
Sjá einnig
[breyta | breyta frumkóða]- Apiology
- Hunang
- More Than Honey— Svissnesk heimildarmynd (2012) um stöðu býflugnaræktar
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ „Killer Bees“. Smithsonian. Smithsonian. Afrit af upprunalegu geymt þann 11 október 2016. Sótt 3. september 2016.
- ↑ http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmnh/buginfo/killbee.htm
- ↑ http://www.cbsnews.com/news/thousands-of-bees-attack-texas-couple-kill-horses/ http://www.travelerstoday.com/articles/7006/20130729/killer-bees-kill-horses-couple-attacked-30-000-2-5.htm
- ↑ LePage, Andrew (10. maí 1989). „San Diego Officials Setting Traps for Expected Arrival of 'Killer Bees'“. Los Angeles Times.
- ↑ Sanford, Malcolm T. (2006). „The Africanized Honey Bee in the Americas: A Biological Revolution with Human Cultural Implications“. American Bee Journal.