Fjallafura

Fjallafura
Fjallafura, P. mugo ssp. mugo
Ástand stofns
Ekki í útrýmingarhættu (IUCN)
Vísindaleg flokkun
Ríki: Jurtaríki (Plantae) Fylking: Berfrævingar (Pinophyta) Flokkur: Barrtré (Pinopsida) Ættbálkur: Pinales Ætt: Þallarætt (Pinaceae) Ættkvísl: Furur (Pinus) Undirættkvísl: Pinus sect. Pinus subsection Pinus Tegund: P. mugo
Tvínefni
Pinus mugo Turra

Fjallafura (fræðiheiti Pinus mugo) er furutegund sem vex í hátt til fjalla í Evrópu og finnst í Pýreneafjöllum, Ölpunum, Erzgebirge, Karpatafjöllum, norður Apennínafjöllum og fjöllum á Balkanskaga í 1000 m til 2200 m hæð en sums staðar í 200 m hæð í Þýskalandi og Póllandi og upp í allt að 2700 m í suðurhluta Búlgaríu og í Pýrenaafjöllum.

Það eru tvær undirtegundir:

• Fjallafura, Pinus mugo subsp. mugo, sem er 3 - 6 m hár margstofna runni.
• Bergfura, Pinus mugo subsp. uncinata eða Pinus uncinata, er stærri og venjulega með einum stofni og verður allt að 20 m. hátt tré. Hliðargreinar eru miklar og sverar og leita upp á við með aðalstofninum.

Fjallafura/bergfura er mjög vindþolin, ljóselsk og hægvaxta. Bergfura er mikið notuð í görðum, sérstaklega lágvaxna afbrigðið subsp. mugo.

Hún myndar blendinginn P. × rhaetica með skógarfuru þar sem þær vaxa saman. P. mugo er talið til ágengrar tegundar á hálendi Nýja Sjálands.

Á Íslandi

Bergfura/fjallafura hefur verið ræktuð á Íslandi síðan í kringum 1900. En á árunum 1899-1913 var hún gróðursett í reiti á Þingvöllum og á Grund í Eyjafirði . Bergfura verður allt að 10-15 metra há hérlendis. Hún vex víða um land, kelur sjaldan en getur verið viðkvæm fyrir sveppasjúkdómnum (furubikar).

Svipmyndir

• 
  Pinus mugo subsp. uncinata í 2200 m hæð í fjalllendi Frakklands.
• 
  Köngull bergfuru.
• 
  Bergfurur.
• 
  Bergfura í Öskjuhlíð.
• 
  Bergfura í Hellisgerði.

Tenglar

• Fjallafura; grein í Morgunblaðinu 1980
• „Hvernig þekkir maður í sundur stafafuru og bergfuru?“. Vísindavefurinn.