Króksnjáldri

Króksnjáldri
Samanburður á stærð króksnjáldra og manns
Ástand stofns
Gögn vantar (IUCN)
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki Animalia Fylking: Seildýr Chordata Flokkur: Spendýr Mammalia Ættbálkur: Hvalir Cetacea Undirættbálkur: Tannhvalir Odontoceti Ætt: Svínhveli Ziphidae Ættkvísl: Mesoplodon Tegund: M. densirostris
Tvínefni
Mesoplodon densirostris Blainville, 1817
Útbreiðslusvæði króksnjáldra

Krókshjáldri (fræðiheiti Mesoplodon densirostris) er tannhvalur og ein af 14 tegundum í ættkvíslinni snjáldrar (Mesoplodon). Þeir eru hluti af ættinni svínhveli (Ziphiidae). Afar lítið er vitað um þessa hvalategund og er helsta vitneskja fengin af dauðum dýrum sem rekið hefa á land.

Lýsing

Króksnjáldur minnir mjög á aðra svínhvali í líkamsbyggingu og er ekki auðvelt að aðgreina þá á sjó úti. Búkurinn er sívalur, afturuggi lítill og einnig bægslin og sporðblakan án skoru. Tarfar og kýr eru nokkuð jafnlöng, um 4,7 metrar, en kýrin er heldur þyngri og vegur um eitt tonn en tarfurinn um 800 kg. Auðveldast er að greina króksnjáldra frá öðrum svínhvölum á höfuðlaginu. Þeir hafa lágt enni, mjótt og miðlungslangt snjáldur. Munnurinn sveigist í boga upp frá miðju og aftur að munnvikum. Þetta stafar af lögun kjálkabeinsins, fremri hluti þess er lágt en um miðju kjálkans hækkar hann snögglega. Tarfarnir hafa eitt par af tönnum í neðri kjálka og koma þær upp úr kjálkaboganum þar sem hann er hæstur. Fullorðnir tarfar eru oft þaktir tannaförðum aðallega framan og ofan á höfði og stafa þau sennilega af bardögum tarfanna. Hvalirnir eru gráir eða blágráir nema á kviði þar sem þeir eru hvítir eða ljósgráir. Algengt er að hvalirnir hafi hvít eða ljósgrá ör sennilega eftir hákarla eða sníkjudýr.

Útbreiðsla og hegðun

Ekkert er vitað um fjölda króksnjáldra enda sjást þeir sjaldan á hafi úti og reka sjaldan á land. Þessi hvalategund hefur þó mikla útbreiðslu umhverfið jörðina á tempruðum og hitabeltishöfum. Þeir fylgja þó einstaka sinnum með Golfstraumnum og hafa þess vegna fundist við Ísland.

Króksnjáldrar virðast oftast fara um í litlum hópum um 3 til 7 dýr. Þeir virðast aðallega éta smokkfiska.

Veiðar hafa aldrei verið stundaðar á króksnjáldrum nema í samband við aðrar hvalaveiðar og einstaka dýr hafa náðst í net við fiskveiðar.

Heimildir

• Íslensk spendýr, ritsjóri Páll Hersteinsson, Vaka-Helgafell 2005, ISBN 9979-2-1721-9

Tenglar

• ARKive - images and movies of the Blainville's beaked whale (Mesoplodon densirostris) Geymt 25 nóvember 2005 í Wayback Machine
• Factsheets - Blainville's Beaked Whale
• Cetaceans of the World Geymt 6 febrúar 2014 í Wayback Machine
• CMS Geymt 18 maí 2005 í Wayback Machine
• Hawaii's Beaked Whales Geymt 23 júlí 2007 í Wayback Machine
• Whale & Dolphin Conservation Society (WDCS)