„Líparít“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip |
flutti hluta greinarinnar í greinina gosberg |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:RhyoliteUSGOV.jpg|thumb|right|'''Rhýolít''']] |
[[Mynd:RhyoliteUSGOV.jpg|thumb|right|'''Rhýolít''']] |
||
'''Líparít''', '''ljósgrýti''' eða '''rhýólít''' er súrt [[gosberg]]. |
|||
'''Líparít''' eða ljósgrýti eða rhýólít er súrt gosberg. Gosberg er berg sem myndast hefur í eldgosi og storknað hratt og að það sé súrt merkir að hlutfall [[kísill|kísils]] í berginu sé hærra en 65% af þunga. Í basísku bergi eins og [[basalt]]i og [[blágrýti]] er minna en 52% kísill og í ísúru bergi eins og [[andesít]] og [[íslandit]] er hlutfall kísils 52-65%. |
|||
[[Mynd:Different_rocks_at_Panum_Crater.jpg|thumb|Efst er [[hrafntinna]] , fyrir neðan það er [[vikur ]] og neðst til hægri er ljósgrýti eða rhýólít]] |
[[Mynd:Different_rocks_at_Panum_Crater.jpg|thumb|Efst er [[hrafntinna]] , fyrir neðan það er [[vikur ]] og neðst til hægri er ljósgrýti eða rhýólít]] |
||
Útgáfa síðunnar 1. mars 2010 kl. 08:51
Líparít, ljósgrýti eða rhýólít er súrt gosberg.
Ef líparít storknar hægt í iðrum jarðar myndast grófkristallað granít, í grunnum innskotum fínkristallað granófýr. Við snögga kælingu í vatni myndast ekki kristallar og þá storknar bergkvikan eins og gler og myndar hrafntinnu.
Líparít á Íslandi
Líparít þekur um 2% af yfirborði Íslands og er Torfajökulssvæðið í Friðlandi að fjallabaki stærsta líparítsvæði landsins. Við snögga kólnun myndar kvikan svart og gljáandi gler, en annars er líparít venjulega grátt, gult, bleikt eða grænt á lit. Litadýrðin stafar af jarðhitaummyndun.
Heimild
„Hvað er líparít?“. Vísindavefurinn.
| Tegund | Basískt < 52% SiO2 | Ísúrt 52-65% SiO2 | Súrt >65% SiO2 |
|---|---|---|---|
| Gosberg: | Basalt | Andesít • Íslandít | Ríólít |
| Gangberg: | Dólerít | Granófýr | |
| Djúpberg: | Gabbró | Díórít | Granít |
