„Rafstraumur“: Munur á milli breytinga
m r2.7.3) (Vélmenni: Bæti við: mr:विद्युत धारा |
|||
Lína 47: | Lína 47: | ||
[[Flokkur:Rafmagnsfræði]] |
[[Flokkur:Rafmagnsfræði]] |
||
[[af:Elektriese stroom]] |
|||
[[an:Corrient electrica]] |
|||
[[ar:تيار كهربائي]] |
|||
[[az:Elektrik cərəyanı]] |
|||
[[be:Электрычны ток]] |
|||
[[be-x-old:Электрычны ток]] |
|||
[[bg:Електрически ток]] |
|||
[[bn:তড়িৎ প্রবাহ]] |
|||
[[bs:Električna struja]] |
|||
[[ca:Corrent elèctric]] |
|||
[[cs:Elektrický proud]] |
|||
[[cy:Cerrynt trydanol]] |
|||
[[da:Elektrisk strøm]] |
|||
[[de:Elektrischer Strom]] |
|||
[[el:Ηλεκτρικό ρεύμα]] |
|||
[[en:Electric current]] |
|||
[[eo:Elektra kurento]] |
|||
[[es:Corriente eléctrica]] |
|||
[[et:Elektrivool]] |
|||
[[fa:جریان الکتریکی]] |
|||
[[fi:Sähkövirta]] |
|||
[[fr:Courant électrique]] |
|||
[[gl:Corrente eléctrica]] |
|||
[[he:זרם חשמלי]] |
|||
[[hi:विद्युत धारा]] |
|||
[[hr:Električna struja]] |
|||
[[ht:Kouran elektrik]] |
|||
[[hu:Elektromos áram]] |
|||
[[ia:Currente electric]] |
|||
[[id:Arus listrik]] |
|||
[[io:Korento]] |
|||
[[it:Corrente elettrica]] |
|||
[[ja:電流]] |
|||
[[kk:Электр тогы]] |
|||
[[kn:ವಿದ್ಯುತ್ ಪ್ರವಾಹ]] |
|||
[[ko:전류]] |
|||
[[ku:Sirêma elektrîkê]] |
|||
[[la:Fluxus oneris electrici]] |
|||
[[lb:Stroumstäerkt]] |
|||
[[li:Elektrische sjtroum]] |
|||
[[lt:Elektros srovė]] |
|||
[[lv:Elektriskā strāva]] |
|||
[[mk:Електрична струја]] |
|||
[[ml:വൈദ്യുതധാര]] |
|||
[[mr:विद्युत धारा]] |
|||
[[ms:Arus elektrik]] |
|||
[[my:လျှပ်စီး]] |
|||
[[ne:विद्युत धारा]] |
|||
[[nl:Elektrische stroom]] |
|||
[[nn:Elektrisk straum]] |
|||
[[no:Elektrisk strøm]] |
|||
[[oc:Corrent electric]] |
|||
[[pa:ਚਲੰਤ ਬਿਜਲੀ]] |
|||
[[pl:Prąd elektryczny]] |
|||
[[pms:Corent elétrica]] |
|||
[[pnb:کرنٹ]] |
|||
[[pt:Corrente elétrica]] |
|||
[[ro:Curent electric]] |
|||
[[ru:Электрический ток]] |
|||
[[scn:Currenti elettrica]] |
|||
[[sco:Current]] |
|||
[[sh:Električna struja]] |
|||
[[simple:Electric current]] |
|||
[[sk:Elektrický prúd (pohyb častíc)]] |
|||
[[sl:Električni tok]] |
|||
[[sn:Rufuvha (magetsi)]] |
|||
[[sq:Rryma elektrike]] |
|||
[[sr:Електрична струја]] |
|||
[[sv:Elektrisk ström]] |
|||
[[szl:Sztrům]] |
|||
[[ta:மின்னோட்டம்]] |
|||
[[te:ఎలెక్ట్రిక్ కరెంట్]] |
|||
[[th:กระแสไฟฟ้า]] |
|||
[[tl:Daloy ng kuryente]] |
|||
[[tr:Elektrik akımı]] |
|||
[[tt:Электр тогы]] |
|||
[[ug:.توك (توك ئېقىمى)]] |
|||
[[uk:Електричний струм]] |
|||
[[ur:برقی رو]] |
|||
[[vec:Corente ełetrega]] |
|||
[[vi:Dòng điện]] |
|||
[[war:Kuryente elektrisidad]] |
|||
[[wo:Dawaanu mbëj]] |
|||
[[yo:Ìwọ́ ìtanná]] |
|||
[[zh:电流]] |
|||
[[zh-yue:電流]] |
Nýjasta útgáfa síðan 8. mars 2013 kl. 21:48
Rafstraumur eða einfaldlega straumur er færsla rafhleðsla, oftast óbundinna rafeinda í rafleiðara úr málmi, en einnig jóna í raflausn eða rafgasi, eða hola í hálfleiðara. SI-mælieining er amper. Rafstraumur er ýmist fastur, óbreyttur jafnstraumur, eða riðstraumur, þ.e. rafstraumur sem sveiflast reglulega með ákveðinni tíðni.
Skilgreining[breyta | breyta frumkóða]
Meðalrafstraumur I, sem fer gegnum svæði A á tíma t er
þar sem J er rafstraumsþéttleiki og Q er rafhleðslan, sem fer um S á tímanum t.
Ef fæst augnabliksstraumur
Rekhraði rafhleðsla[breyta | breyta frumkóða]
Í rafleiðara hliðrast s.n. hleðsluberar, oftast rafeindir, með hraða v, sem nefnist rekhraði. Skilgreina má rafstraum í leiðara með eftirfarandi jöfnu:
I = nAQv, þar sem
I er rafstraumur, n er fjöldi hleðslubera á rúmmálseiningu, A er flöturinn sem hleðslurnar fara gegnum, Q er rafhleðsla hleðsluberanna, v er rekhraði hleðsluberanna.
Rekhraði rafeinda í málmleiðara er af stærðargráðunni mm/s.
Rafstraumsþéttleiki[breyta | breyta frumkóða]
Skilgreina má rafstraumsþéttleika J, þ.a. J = nQv og rafstraum I = J A. Almennt, þá eru J og v vigrar og ef ρ = n Q er hleðsluþéttleiki þá er rafstraumsþéttleiki skilgreindur með J = ρ v.
Skilgreinum rafstraum I, sem fer um flötinn A, með eftirfarandi heildi af þverþætti rafstraumsþéttleika J:
Straumstefna[breyta | breyta frumkóða]
Óbundnnar rafeindir leiðara í föstu rafsviði (jafnstraumur) hliðrast frá bakskauti (-) að forskauti (+) leiðarans, en straumstefna er skilgreind í hina áttina, þ.e. frá forskauti að bakskauti. Í leiðara, sem ber riðstraum, verður engin nettó hliðrun á rafeindum.
Samband straums og spennu[breyta | breyta frumkóða]
Lögmál Ohms gefur samband rafstraums og -spennu í rafrás með því að skilgreina rafviðnám.
Straumlögmál[breyta | breyta frumkóða]
Straumlögmálið segir að summa allra rafstrauma í hnútpunkti rafrásar sé núll.
Samband rafstraums og segulsviðs: rafsegulsvið[breyta | breyta frumkóða]
Lögmál Amperes lýsir rafstraumi, sem ferilheildi segulsviðs umhverfis leiðarann, en lögmál Biot-Savarts lýsir segulsviðinu, sem myndast vegna rafstraums. Jöfnur Maxwells er kerfi jafna, sem lýsa rafsegulsviði.