„Volfram“: Munur á milli breytinga
+ Wolfram_evaporated_crystals_and_1cm3_cube.jpg |
Idioma-bot (spjall | framlög) m r2.6.3) (robot Bæti við: an, eu, kv, my |
||
Lína 37: | Lína 37: | ||
[[af:Wolfram]] |
[[af:Wolfram]] |
||
[[an:Tugstén]] |
|||
[[ar:تنجستن]] |
[[ar:تنجستن]] |
||
[[az:Volfram]] |
[[az:Volfram]] |
||
Lína 56: | Lína 57: | ||
[[es:Wolframio]] |
[[es:Wolframio]] |
||
[[et:Volfram]] |
[[et:Volfram]] |
||
[[eu:Wolfram]] |
|||
[[fa:تنگستن]] |
[[fa:تنگستن]] |
||
[[fi:Volframi]] |
[[fi:Volframi]] |
||
Lína 78: | Lína 80: | ||
[[ko:텅스텐]] |
[[ko:텅스텐]] |
||
[[ku:Wolfram]] |
[[ku:Wolfram]] |
||
[[kv:Вольфрам]] |
|||
[[la:Wolframium]] |
[[la:Wolframium]] |
||
[[lb:Wolfram]] |
[[lb:Wolfram]] |
||
Lína 86: | Lína 89: | ||
[[mr:टंग्स्टन]] |
[[mr:टंग्स्टन]] |
||
[[ms:Tungsten]] |
[[ms:Tungsten]] |
||
[[my:တန်စတင်]] |
|||
[[nds:Wolfram]] |
[[nds:Wolfram]] |
||
[[nl:Wolfraam]] |
[[nl:Wolfraam]] |
Útgáfa síðunnar 20. maí 2011 kl. 09:10
Mólýbden | |||||||||||||||||||||||||
Tantal | Volfram | Renín | |||||||||||||||||||||||
Seborgín | |||||||||||||||||||||||||
|
Volfram (stundum skrifað wolfram) eða þungsteinn er frumefni með efnatáknið W og er númer 74 í lotukerfinu. Volfram er mjög harður hliðarmálmur sem að er stálgrár yfir í hvítan á litinn. Volfram finnst í nokkrum steintegundum, þar á meðal volframíti og scheelíti, og er markvert fyrir kröftuga efniseiginleika sína. Í hreinu formi er það notað aðallega í raffræðilegum tilgangi, en mörg efnasambönd og málmblöndur þess eru víða notuð (þá aðallega í glóarþræði í ljósaperur og í framúrstefnulegar ofurmálmblöndur).
Almennir eiginleikar
Hreint volfram er stálgrár yfir í tinhvítan á litinn og er harður málmur. Það er hægt að saga það í sundur með járnsög þegar það er mjög hreint (það er stökkt og erfitt til vinnslu í óhreinu formi) og er að öðru leyti unnið með því að móta, teygja eða pressa það. Þetta frumefni hefur hæsta bræðslumark (3422 °C), lægsta gufuþrýsting og hæsta togþol, við hitastig yfir 1650 °C, allra málma. Viðmót þess við tæringu er framúrskarandi og virka eingöngu ólífrænar sýrur á það, og þá bara rétt aðeins. Volfram myndar verndandi oxíð við snertingu við loft. Þegar það er blandað í litlum mæli við stál, eykur það styrk stálsins all verulega.
Notkun
Volfram er málmur með stórt notkunarsvið. Mest er það notað í volframkarbíð (W2C) í sindruðum harðmálmum. Sindraðir harðmálmar eru slitþolin efni sem að notuð eru í málmiðnaði, námugreftri, olíu- og byggingariðnaði. Volfram er einnig mikið notað í glóðaþræði í ljósaperur og útvarpslampa, ásamt rafskautum, vegna þess að hægt er að draga það í fíngerðann vír með hátt bræðslumark.
Önnur not:
- Harka og þéttleiki þess málms gerir hann tilvalinn í framleiðslu á þungmálmblöndur sem notaðir eru í vígbúnað, varmagleypi, lóð og mótvægi.
- Hár þéttleiki gerir það tilvalinn í gerð pílna og er stundum allt að 80% af efnisinnihaldi.
- Stál í háhraðatæki eru oft blönduð með volfram, þarsem volframstál inniheldur allt að 18% volfram.
- Ofurmálmblöndur sem innihalda þennan málm eru notaðar í túrbínublöð, stáláhöld, og slitþolna hluti og húðanir.
- Volframefnablöndur eru notaðar í stað blýs í byssukúlur.
- Volframefnasambönd eru notuð í hvata, ólífræn litarefni, og volfram tvísúlfíð háhita smurningu sem að eru stöðugar upp að 500 °C.
- Sökum þess að varmaþennsla þess er svipuð gleri, er það notað til að búa til gler-málm þéttingar.