„Sink“: Munur á milli breytinga
m Vélmenni: Bæti við: ckb:زینک |
|||
Lína 39: | Lína 39: | ||
[[Flokkur:Frumefni]] |
[[Flokkur:Frumefni]] |
||
[[Flokkur:Hliðarmálmar]] |
[[Flokkur:Hliðarmálmar]] |
||
[[af:Sink]] |
|||
[[am:ዚንክ]] |
|||
[[an:Zinc]] |
|||
[[ar:زنك]] |
|||
[[ast:Cinc]] |
|||
[[az:Sink]] |
|||
[[ba:Цинк]] |
|||
[[be:Цынк]] |
|||
[[be-x-old:Цынк]] |
|||
[[bg:Цинк]] |
|||
[[bn:দস্তা]] |
|||
[[br:Zink]] |
|||
[[bs:Cink]] |
|||
[[ca:Zinc]] |
|||
[[ckb:زینک]] |
|||
[[co:Zingu]] |
|||
[[cs:Zinek]] |
|||
[[cv:Цинк]] |
|||
[[cy:Sinc]] |
|||
[[da:Zink]] |
|||
[[de:Zink]] |
|||
[[dv:ޒިންކް]] |
|||
[[el:Ψευδάργυρος]] |
|||
[[en:Zinc]] |
|||
[[eo:Zinko]] |
|||
[[es:Cinc]] |
|||
[[et:Tsink]] |
|||
[[eu:Zink]] |
|||
[[fa:روی]] |
|||
[[fi:Sinkki]] |
|||
[[fiu-vro:Tsink]] |
|||
[[fr:Zinc]] |
|||
[[fur:Zinc]] |
|||
[[fy:Sink]] |
|||
[[ga:Sinc]] |
|||
[[gl:Cinc]] |
|||
[[gu:જસત]] |
|||
[[gv:Shinc]] |
|||
[[hak:Sîn]] |
|||
[[he:אבץ]] |
|||
[[hi:जस्ता]] |
|||
[[hif:Zinc]] |
|||
[[hr:Cink]] |
|||
[[ht:Zenk]] |
|||
[[hu:Cink]] |
|||
[[hy:Ցինկ]] |
|||
[[ia:Zinc]] |
|||
[[id:Seng]] |
|||
[[io:Zinko]] |
|||
[[it:Zinco]] |
|||
[[ja:亜鉛]] |
|||
[[jbo:zinki]] |
|||
[[jv:Sèng]] |
|||
[[ka:თუთია]] |
|||
[[kk:Мырыш]] |
|||
[[kn:ಸತುವು]] |
|||
[[ko:아연]] |
|||
[[ku:Çînko]] |
|||
[[la:Zincum]] |
|||
[[lb:Zénk]] |
|||
[[lbe:Тутия]] |
|||
[[lij:Zingo]] |
|||
[[lt:Cinkas]] |
|||
[[lv:Cinks]] |
|||
[[mi:Konutea]] |
|||
[[mk:Цинк]] |
|||
[[ml:നാകം]] |
|||
[[mn:Цайр]] |
|||
[[mr:जस्त]] |
|||
[[ms:Timah sari]] |
|||
[[my:သွပ်]] |
|||
[[nds:Zink]] |
|||
[[new:जिङ्क]] |
|||
[[nl:Zink (element)]] |
|||
[[nn:Sink]] |
|||
[[no:Sink]] |
|||
[[oc:Zinc]] |
|||
[[pa:ਜਿਸਤ]] |
|||
[[pl:Cynk]] |
|||
[[pnb:زنک]] |
|||
[[pt:Zinco]] |
|||
[[qu:Tsinku]] |
|||
[[ro:Zinc]] |
|||
[[ru:Цинк]] |
|||
[[rue:Цінк]] |
|||
[[scn:Zincu]] |
|||
[[sh:Cink]] |
|||
[[simple:Zinc]] |
|||
[[sk:Zinok]] |
|||
[[sl:Cink]] |
|||
[[sq:Zinku]] |
|||
[[sr:Цинк]] |
|||
[[stq:Zink]] |
|||
[[su:Séng]] |
|||
[[sv:Zink]] |
|||
[[sw:Zinki]] |
|||
[[ta:துத்தநாகம்]] |
|||
[[te:తుత్తునాగము]] |
|||
[[tg:Руҳ]] |
|||
[[th:สังกะสี]] |
|||
[[tl:Sink]] |
|||
[[tr:Çinko]] |
|||
[[ug:سىنك]] |
|||
[[uk:Цинк]] |
|||
[[ur:خارصین]] |
|||
[[uz:Rux]] |
|||
[[vep:Cink]] |
|||
[[vi:Kẽm]] |
|||
[[war:Singk]] |
|||
[[xal:Цинкон]] |
|||
[[yi:צינק]] |
|||
[[yo:Zinc]] |
|||
[[zh:锌]] |
|||
[[zh-min-nan:A-iân]] |
|||
[[zh-yue:鋅]] |
Útgáfa síðunnar 7. mars 2013 kl. 20:35
Kopar | Sink | Gallín | |||||||||||||||||||||||
Kadmín | |||||||||||||||||||||||||
|
Sink (úr þýsku, zinke, „hvasst, skörðótt“) er frumefni með efnatáknið Zn og er númer 30 í lotukerfinu. Það er fyrsta frumefnið í flokki 12. Efnafræðilega svipar því til magnesíns af því að jón þess er af svipaðri stærð og eina algenga oxunartala þess er +2. Sink er 24. algengasta frumefnið í jarðskorpunni og á sér fimm stöðugar samsætur. Sink er mest unnið úr málmgrýtinu sinkblendi sem er sinksúlfíð. Stærstu námurnar eru í Ástralíu, Kanada og Bandaríkjunum. Það er unnið með fleytingu, brennslu og úrvinnslu með raflausnarmálmvinnslu.
Almennir eiginleikar
Sink er nokkuð hvarfgjarn málmur sem binst við súrefni og aðra málmleysingja og verkar á daufar sýrur með því að losa um vetni. Eina algenga oxunarstig sinks er +2.
Notkun
Sink er fjórði algengasti málmurinn í notkun í dag, á eftir járni, áli og kopar í magni tonna framleiddum ár hvert.
- Sink er notað til að húða málma eins og stál til að vernda þá gegn tæringu.
- Sink er notað í málmblöndur eins og látún, nýsilfur, ritvélamálm, ýmsar tegundir lóðtins o.s.frv.
- Látún hefur sömuleiðis mikla notkunarmöguleika sökum styrkleika og tæringarþols.
- Sink er notað í steypumót, þá sérstaklega í bílaiðnaði.
- Valsað sink er notað í hluta af umbúðum rafhlaðna.
- Sinkoxíð er notað sem hvítt litarefni í vatsnlitum og málningu, og einnig sem efnahvati í gúmmíiðnaði. Það er einnig selt sem lyfseðilslaust rakakrem til að bera á húð sem vörn við sól- og kuldabruna.
- Sinkklóríð er notað sem svitalyktareyðir og sem fúavarnarefni.
- Sinksúlfíð er notað í kaldaskins litarefni, til að búa til vísa í klukkur og aðra hluti sem glóa í myrkri.
- Sinkmeþýl (Zn(CH3)2) er notað í fjölda lífrænna efnasmíða.
- Sinksterat er smurefni úr plasti.
- Smyrsl sem gerð eru úr kalamíni, sem er blanda af Zn-(hýdroxíð-karbónötum og sílikötum, eru notuð til að lækna útbrot.
- Sinkmálmur er í flestum fjölvítamín- og steinefnablöndum sem hægt er að kaupa í apótekum. Ásamt öðrum málmum er það talið af sumum hafa andoxunaráhrif sem eiga að vernda gegn öldrun húðar og vöðva. Í stærri skömmtum, tekið eitt og sér, er það talið flýta fyrir að sár grói.
- Sinkglúkonítglýsín er tekið í töfluformi við kvefi.