Héraðsvötn
Héraðsvötn (oft stytt í Vötn eða Vötnin, en fyrr á öldum kölluð Jökulsá) er jökulá í Skagafirði og er eitt mannskæðasta vatnsfall á Íslandi.[1] Héraðsvötn verða til þegar Austari- og Vestari-Jökulsá koma saman neðan við bæinn Tunguháls,[2] auk þess sem til þeirra renna Norðurá, Húseyjarkvísl og margar smærri ár. Í miðri Blönduhlíð skiptast Héraðsvötn síðan í tvær kvíslar sem renna til sjávar sitt hvoru megin við Hegranes. Kallast kvíslarnar Vestari- og Austari-Héraðsvötn.[3]
Héraðsvötnum var þannig lýst í grein eftir Hallgrím Jónasson sem birtist árið 1966:[4]
- Að sunnan myndast þau úr tveimur megin vatnsföllum Jökulsá vestari og Jökulsá austari. Koma þær saman nokkru neðar en byggð hefst í dölum þeim tveim, er þær falla um, og heita eftir það Héraðsvötn. Tólf til fimmtán km frá sjó, klofna þau í tvær álmur. Falla þær hvor sínu megin við Hegranesið til sjávar og eru ekki ósvipaðar að vatnsmagni. Heitir Vestur- og Austurós þar er Vötnin falla í fjörðinn.
Tilvísanir
[breyta | breyta frumkóða]- ↑ Í sóknarlýsingum á annað hundrað ára gömlum eru þau kölluð „mikið vatnsfall og afar mannskætt“.
- ↑ „Nafnið.is“. nafnid.arnastofnun.is (enska). Sótt 21 ágúst 2025.
- ↑ „Héraðsvötn - NAT ferðavísir“. 4 maí 2020. Afrit af upprunalegu geymt þann 4 ágúst 2024. Sótt 21 ágúst 2025.
- ↑ „Lögberg-Heimskringla - 37. tölublað (29.09.1966) - Tímarit.is“. timarit.is. Sótt 21 ágúst 2025.