Forsetakosningar í Bandaríkjunum 2000
Forsetakosningar í Bandaríkjunum fóru fram þann 7. nóvember árið 2000. Helstu frambjóðendurnir í kosningunum voru Al Gore, sitjandi varaforseti Bandaríkjanna úr Demókrataflokknum, og George W. Bush, sitjandi fylkisstjóri Texas úr Repúblikanaflokknum. Kosningarnar voru með þeim naumustu og umdeildustu í sögu Bandaríkjanna og þeim lauk með því að Bush var kjörinn forseti með naumum meirihluta í kjörmannaráðinu þrátt fyrir að Gore hefði hlotið um 300.000 fleiri atkvæði á landsvísu.[1][2][3][4]
Á kosninganótt var enn ekki ljóst hvort Bush eða Gore hefði unnið kosningarnar þar sem ekki hafði verið skorið úr um sigurvegara í Flórída, en án þeirra 25 kjörmanna sem sigurvegara var úthlutað í fylkinu voru hvorki Bush né Gore með meirihluta í kjörmannaráðinu. Í fyrstu talningum á atkvæðum frá Flórída var Bush með aðeins 537 atkvæða forskot á Gore, eða aðeins 0,009 % mismun. Allt stefndi því í að endurtalning á atkvæðum færi fram í Flórída, en Bush kærði þá ákvörðun til Hæstaréttar Bandaríkjanna. Þann 12. desember 2000 kvað Hæstirétturinn upp úrskurð sinn í málinu Bush gegn Gore þar sem meirihlutaálit fimm dómara gegn fjórum kvað á um að endurtalningin skyldi stöðvuð. Þar með var hinn naumi sigur Bush í fylkinu staðfestur og sömuleiðis sigur hans í kosningunum öllum.[5] Bush hlaut 271 kjörmenn, aðeins einum fleiri en þarf til að tryggja sér meirihluta.
Kosningarnar 2000 voru fyrsta skipti frá árinu 1888 sem sigurvegari í bandarískum forsetakosningum vann þrátt fyrir að hafa hlotið færri atkvæði á landsvísu en andstæðingur sinn. Þetta átti næst eftir að gerast í forsetakosningunum 2016.
Prófkjör[breyta | breyta frumkóða]
Repúblikanaflokkurinn[breyta | breyta frumkóða]
Frambjóðendur[breyta | breyta frumkóða]
- Sigurvegari: George W. Bush, fylkisstjóri Texas (1995–2000)
- Varaforsetaefni: Dick Cheney, varnarráðherra Bandaríkjanna (1989–1993)
- Alan Keyes; dró framboð til baka þann 25. júlí 2000
- John McCain, öldungadeildarþingmaður fyrir Arizona (1987–2018); dró framboð til baka þann 9. mars 2000
- Steve Forbes, kaupsýslumaður; dró framboð til baka þann 10. febrúar 2000
- Gary Bauer; dró framboð til baka þann 4. febrúar 2000
- Orrin Hatch; öldungadeildarþingmaður fyrir Utah (1977–2019); dró framboð til baka þann 26. janúar 2000
- Pat Buchanan; dró framboð til baka þann 25. október 1999
- Elizabeth Dole, vinnuráðherra Bandaríkjanna (1989–1990); dró framboð til baka þann 29. október 1999
Demókrataflokkurinn[breyta | breyta frumkóða]
Frambjóðendur[breyta | breyta frumkóða]
- Sigurvegari: Al Gore, varaforseti Bandaríkjanna (1993–2001)
- Varaforsetaefni: Joe Lieberman, öldungadeildarþingmaður fyrir Connecticut (1989–2013)
- Bill Bradley, öldungadeildarþingmaður fyrir New Jersey (1979–1997); dró framboð til baka þann 9. mars 2000
Niðurstöður[breyta | breyta frumkóða]
| Fylki | George W. Bush | Al Gore | Ralph Nader | Pat Buchanan | Harry Browne | Howard Phillips | John Hagelin | Aðrir |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Alabama | 56,48% | 41,57% | 1,10% | 0,38% | 0,35% | 0,05% | 0,03% | 0,04% |
| Alaska | 58,62% | 27,67% | 10,07% | 1,82% | 0,92% | 0,21% | 0,32% | 0,37% |
| Arizona | 51,02% | 44,73% | 2,98% | 0,81% | – | 0,01% | 0,07% | 0,38% |
| Arkansas | 51,31% | 45,86% | 1,46% | 0,80% | 0,30% | 0,15% | 0,12% | – |
| Kalifornía | 41,65% | 53,45% | 3,82% | 0,41% | 0,42% | 0,16% | 0,10% | 0,00% |
| Colorado | 50,75% | 42,39% | 5,25% | 0,60% | 0,73% | 0,08% | 0,13% | 0,07% |
| Connecticut | 38,44% | 55,91% | 4,42% | 0,32% | 0,24% | 0,66% | 0,00% | 0,00% |
| Delaware | 41,90% | 54,96% | 2,54% | 0,24% | 0,24% | 0,06% | 0,03% | 0,03% |
| Washington, D.C. | 8,95% | 85,16% | 5,24% | – | 0,33% | – | – | 0,32% |
| Flórída | 48,85% | 48,84% | 1,63% | 0,29% | 0,28% | 0,02% | 0,04% | 0,05% |
| Georgía | 54,67% | 42,98% | 0,52% | 0,42% | 1,40% | 0,01% | – | 0,00% |
| Hawaii | 37,46% | 55,79% | 5,88% | 0,29% | 0,40% | 0,09% | 0,08% | – |
| Idaho | 67,17% | 27,64% | 2,45% | 1,52% | 0,70% | 0,29% | 0,23% | 0,00% |
| Illinois | 42,58% | 54,60% | 2,19% | 0,34% | 0,25% | 0,00% | 0,04% | 0,00% |
| Indiana | 56,65% | 41,01% | 0,84% | 0,77% | 0,71% | 0,01% | 0,01% | 0,00% |
| Iowa | 48,22% | 48,54% | 2,23% | 0,44% | 0,24% | 0,05% | 0,17% | 0,11% |
| Kansas | 58,04% | 37,24% | 3,37% | 0,69% | 0,42% | 0,12% | 0,13% | – |
| Kentucky | 56,50% | 41,37% | 1,50% | 0,27% | 0,19% | 0,06% | 0,10% | 0,01% |
| Louisiana | 52,55% | 44,88% | 1,16% | 0,81% | 0,17% | 0,31% | 0,06% | 0,06% |
| Maine | 43,97% | 49,09% | 5,70% | 0,68% | 0,47% | 0,09% | – | 0,00% |
| ME-1 | 42,59% | 50,52% | 5,82% | 0,57% | 0,42% | 0,07% | – | 0,00% |
| ME-1 | 45,56% | 47,43% | 5,56% | 0,81% | 0,53% | 0,11% | – | 0,00% |
| Maryland | 40,18% | 56,57% | 2,65% | 0,21% | 0,26% | 0,05% | 0,01% | 0,07% |
| Massachusetts | 32,50% | 59,80% | 6,42% | 0,41% | 0,61% | – | 0,11% | 0,15% |
| Michigan | 46,15% | 51,28% | 1,99% | 0,04% | 0,39% | 0,09% | 0,06% | – |
| Minnesota | 45,50% | 47,91% | 5,20% | 0,91% | 0,22% | 0,13% | 0,09% | 0,04% |
| Mississippi | 57,62% | 40,70% | 0,82% | 0,23% | 0,20% | 0,33% | 0,05% | 0,06% |
| Missouri | 50,42% | 47,08% | 1,63% | 0,42% | 0,32% | 0,08% | 0,05% | – |
| Montana | 58,44% | 33,36% | 5,95% | 1,39% | 0,42% | 0,28% | 0,16% | 0,00% |
| Nebraska | 62,25% | 33,25% | 3,52% | 0,52% | 0,32% | 0,07% | 0,07% | – |
| NE-1 | 58,90% | 35,92% | 4,17% | 0,55% | 0,31% | 0,07% | 0,08% | – |
| NE-2 | 56,92% | 38,52% | 3,68% | 0,37% | 0,40% | 0,06% | 0,06% | – |
| NE-2 | 71,35% | 24,94% | 2,66% | 0,66% | 0,25% | 0,07% | 0,07% | – |
| Nevada | 49,52% | 45,98% | 2,46% | 0,78% | 0,54% | 0,10% | 0,07% | 0,54% |
| New Hampshire | 48,07% | 46,80% | 3,90% | 0,46% | 0,48% | 0,06% | 0,01% | 0,21% |
| New Jersey | 40,29% | 56,13% | 2,97% | 0,22% | 0,20% | 0,04% | 0,07% | 0,09% |
| New Mexico | 47,85% | 47,91% | 3,55% | 0,23% | 0,34% | 0,06% | 0,06% | – |
| New York | 35,23% | 60,21% | 3,58% | 0,46% | 0,11% | 0,02% | 0,36% | 0,03% |
| Norður-Karólína | 56,03% | 43,20% | – | 0,30% | 0,42% | – | – | 0,04% |
| Norður-Dakóta | 60,66% | 33,06% | 3,29% | 2,53% | 0,23% | 0,13% | 0,11% | – |
| Ohio | 49,97% | 46,46% | 2,50% | 0,57% | 0,29% | 0,08% | 0,13% | 0,00% |
| Oklahoma | 60,31% | 38,43% | – | 0,73% | 0,53% | – | – | – |
| Oregon | 46,52% | 46,96% | 5,04% | 0,46% | 0,49% | 0,14% | 0,17% | 0,22% |
| Pennsylvanía | 46,43% | 50,60% | 2,10% | 0,33% | 0,23% | 0,29% | – | 0,02% |
| Rhode Island | 31,91% | 60,99% | 6,12% | 0,56% | 0,18% | 0,02% | 0,07% | 0,15% |
| Suður-Karólína | 56,84% | 40,90% | 1,46% | 0,25% | 0,35% | 0,12% | 0,07% | – |
| Suður-Dakóta | 60,30% | 37,56% | – | 1,05% | 0,53% | 0,56% | – | – |
| Tennessee | 51,15% | 47,28% | 0,95% | 0,20% | 0,21% | 0,05% | 0,03% | 0,12% |
| Texas | 59,30% | 37,98% | 2,15% | 0,19% | 0,36% | 0,01% | – | 0,00% |
| Utah | 66,83% | 26,34% | 4,65% | 1,21% | 0,47% | 0,35% | 0,10% | 0,05% |
| Vermont | 40,70% | 50,63% | 6,92% | 0,74% | 0,27% | 0,05% | 0,07% | 0,61% |
| Virginía | 52,47% | 44,44% | 2,17% | 0,20% | 0,55% | 0,07% | 0,01% | 0,10% |
| Washington-fylki | 44,58% | 50,16% | 4,14% | 0,29% | 0,53% | 0,08% | 0,12% | 0,11% |
| Vestur-Virginía | 51,92% | 45,59% | 1,65% | 0,49% | 0,30% | 0,00% | 0,06% | 0,00% |
| Wisconsin | 47,61% | 47,83% | 3,62% | 0,44% | 0,26% | 0,08% | 0,03% | 0,13% |
| Wyoming | 67,76% | 27,70% | 2,12% | 1,25% | 0,66% | 0,33% | 0,19% | – |
| Alríkis | 47,87% | 48,38% | 2,74% | 0,43% | 0,36% | 0,09% | 0,08% | 0,05% |
| Kjörmannaatkvæði | 271 | 267 | – | – | – | – | – | – |
Sjá einnig[breyta | breyta frumkóða]
Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]
- ↑ Pruitt, Sarah. „7 Most Contentious U.S. Presidential Elections“. HISTORY (enska). Afrit from the original on April 27, 2019. Sótt 9. janúar 2019.
- ↑ Haddad, Ken (7. nóvember 2016). „5 of the closest Presidential elections in US history“. WDIV (bandarísk enska). Afrit from the original on January 10, 2019. Sótt 9. janúar 2019.
- ↑ Fain/Briefing, Thom. „5 of the closest presidential elections in U.S. history“. fosters.com (enska). Afrit from the original on January 10, 2019. Sótt 9. janúar 2019.
- ↑ Wood, Richard (25. júlí 2017). „Top 9 closest US presidential elections since 1945“. Here Is The City (enska). Afrit from the original on January 10, 2019. Sótt 9. janúar 2019.
- ↑ Elías Snæland Jónsson (16. desember 2000). „Dómur velur forseta“. Dagur. bls. 31.
