Fjórða franska lýðveldið

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Franska lýðveldið
République française
Fáni fjórða franska lýðveldisins Skjaldarmerki fjórða franska lýðveldisins
Fáni Frakklands Óformlegt skjaldarmerki Frakklands
Kjörorð ríkisins: Liberté, égalité, fraternité
(„Frelsi, jafnrétti, bræðralag“)
Þjóðsöngur La Marseillaise
Fourth french republic.png
Fjórða franska lýðveldið og nýlendur þess undir lok ríkisins árið 1958.
Opinber tungumál Franska
Höfuðborg París
Forseti
 -1947–1954
 -1954–1959

Vincent Auriol (fyrstur)
René Coty (síðastur)
Fólksfjöldi
 - 1946

40.287.000
Stofnun 27. október 1946
Upplausn 4. október 1958
Gjaldmiðill Franskur franki

Fjórða franska lýðveldið var lýðveldisstjórn Frakklands frá 1946 til 1958. Á ýmsa vegu svipaði því til þriðja franska lýðveldisins, sem var við lýði fyrir seinni heimsstyrjöldina, og átti að mörgu leyti við sama vanda að etja. Frakkland tók upp stjórnarskrá fjórða lýðveldisins þann 13. október 1946.

Fjórða lýðveldið naut mikils hagvaxtar og endurreisnar franskra iðn- og samfélagsstofnana í kjölfar seinni heimsstyrjaldarinnar og lék lykilhlutverk í þróun efnahagslegs Evrópusamruna sem átti eftir að breyta álfunni varanlega. Mestu afrek fjórða lýðveldisins voru í samfélagsumbótum og hagkerfisþróun. Árið 1946 setti ríkisstjórnin á fót velferðarkerfi sem tryggði atvinnuleysisbætur, lífeyri til fatlaðra og aldraðra og almenna heilsugæslu.[1]

Tilraunir voru gerðar til að styrkja framkvæmdavald ríkisstjórnarinnar til að koma í veg fyrir þann óstöðugleika sem hafði hrjáð Frakkland fyrir stríðið, en þær tókust ekki og eftir sem áður einkenndust frönsk stjórnmál af óstöðugleika og endurteknum stjórnarskiptum. Í tólf ára sögu fjórða lýðveldisins sat 21 ríkisstjórn við völd. Ríkisstjórnunum tókst ekki að móta fasta stefnu í afnýlenduvæðingu frönsku nýlendnanna. Eftir hrinu stjórnarkreppa, og upphaf Alsírdeilunnar árið 1958, hrundi fjórða lýðveldið. Charles de Gaulle sneri aftur á stjórnmálasviðið sem leiðtogi bráðabirgðastjórnar sem átti að hanna nýja stjórnarskrá. Fjórða lýðveldið var formlega leyst upp í þjóðaratkvæðagreiðslu þann 5. október 1958 sem um leið setti á fót fimmta franska lýðveldið með sterkara forsetavaldi.

Tilvísanir[breyta | breyta frumkóða]

  1. "France", Microsoft® Encarta® Encyclopedia 2001