Stjórnlagaþing Ítalíu

Ítölsk stjórnmál Þessi grein er hluti af greinaflokknum ítölsk stjórnmál

Stjórnarskrá (Stjórnlagadómstóll) Forseti lýðveldisins Sergio Mattarella Þing Fulltrúaþingið Öldungadeildin Ríkisstjórn (Flokkur) Forsætisráðherra ‎Giorgia Meloni Ríkisstjórnir og löggjafarþing Dómsvaldið (Æðstaráð) Stjórnmálaflokkar og stjórnmálamenn Þjóð frelsisins (Il Popolo della Libertà) Lýðræðisflokkurinn (Partito Democratico) Kosningar og tímalína Þjóðaratkvæðagreiðslur Lög og reglugerðir Sveitarstjórnir (Stjórnsýslueiningar) Héruð Sýslur Sveitarfélög Evrópusambandið Alþjóðatengsl Stjórnmálahneyksli

Flokkar: stjórnmál, réttur og ríkisvald

Stjórnlagaþing Ítalíu var stjórnlagaþing sem boðað var til eftir frelsun Ítalíu til að setja landinu nýja stjórnarskrá eftir síðari heimsstyrjöldina og hrun fasistastjórnarinnar 1943. Kosningarnar til þingsins fóru fram 2. júní 1946 og um leið fór fram þjóðaratkvæðagreiðsla um það hvort landið skyldi vera áfram konungsríki eða lýðveldi. Þetta voru fyrstu frjálsu kosningarnar í landinu frá árinu 1924 og fyrstu kosningarnar þar sem kosningaréttur var almennur þannig að allir, 21 árs og eldri, bæði karlar og konur, höfðu kosningarétt.

Mynd sem sýnir úrslit þjóðaratkvæðagreiðslunnar um konungdæmið eftir héruðum. Stuðningur var miklu meiri við konungdæmið á Mið- og Suður-Ítalíu en Norður-Ítalíu.

Úrslit þjóðaratkvæðagreiðslunnar urðu þau að 12,7 milljónir völdu lýðveldið en 10,7 konungdæmið þannig að Úmbertó 2. hélt í útlegð 13. júní 1946 ásamt fjölskyldu sinni. 18. júní lýsti stjórnlagadómstóllinn yfir afnámi konungdæmisins og stofnun lýðveldis.

Þingkosningarnar voru hlutfallskosning eftir listum. Í kosningalögunum var gert ráð fyrir 573 fulltrúum, en sökum þess að kosningar gátu ekki farið fram í hlutum Bolzano, Trieste og Venezia Giulia þar sem þessi svæði voru ekki undir stjórn Ítala, voru aðeins 552 fulltrúar kjörnir. Kosningarnar fóru þannig að kristilegir demókratar fengu yfir 35% atkvæða og 207 fulltrúa, sósíalistar fengu tæp 21% og 115 fulltrúa, kommúnistar fengu 19% og 104 fulltrúa og frjálslyndir tæp 7% og 41 fulltrúa. Aðrir flokkar fengu 89 fulltrúa.

Stjórnlagaþingið var sett 25. júní 1946 undir forsæti Giuseppe Saragat. Fyrsta verk þingsins var að kjósa tímabundinn ríkisstjóra þar til forsetakosningar gætu farið fram. Frjálslyndi stjórnmálamaðurinn Enrico de Nicola var kjörinn með miklum mun. Helsta hlutverk þingsins var að semja nýja stjórnarskrá og var því skipuð 75 þingmanna stjórnarskrárnefnd til að semja drög. Nefndin lauk störfum í janúar 1947. Umræður um texta stjórnarskrárinnar stóðu síðan frá mars þar til hún var að lokum staðfest 22. desember 1947.

Auk þessa veitti stjórnlagaþingið 2., 3. og 4. ríkisstjórn De Gasperis stuðning, samþykkti fjárlög fyrir árin 1947 og 1948 og staðfesti friðarsamningana í París 10. febrúar 1947.

18. apríl 1948 voru fyrstu þingkosningarnar haldnar samkvæmt hinni nýju stjórnarskrá og fyrsta löggjafarþing lýðveldisins var sett 8. maí.