Fara í innihald

Hryðjuverkaárásirnar í París nóvember 2015

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Kort af árásarstöðunum.

Að kvöldi 13. nóvember 2015 hófst röð hryðjuverka í París og Saint-Denis í Frakklandi. Meðal annarra árása voru sex skotaárásir og þrjár sprengjuárásir samtímis. Sprengjur sprungu við íþróttavöllinn Stade de France í Norður-París kl. 21:16 þar sem fram fór vináttulandsleikur á milli Þýskalands og Frakklands. Meðal áhorfenda á leiknum var forseti Frakklands François Hollande og fluttu öryggisverðir hann strax á öruggan stað. Í hverfum 10 og 11 létust margir í skotaárásum. Mannskæðasta árásin var í Bataclan-leikhúsi þar sem skotið var á áhorfendur á tónleikum þar sem bandaríska hljómsveitin Eagles of Death Metal kom fram. Nokkrum áhorfendum var haldið í gíslingu þangað til pattstaða við lögreglumenn sem stóð yfir í hálftíma leystist skömmu eftir miðnætti þann 14. nóvember.[1]

130 manns létust og hundruðir særðust.[1][2] Um það bil 80 meiddust lífshættulega.[1] Minnst 82 létust í árásinni í Bataclan-leikhúsinu.[1] Auk fórnarlamba dóu átta árásamenn, en fjórir þeirra sprengdu sjálfa sig upp.[3] Forseti Frakklands, François Hollande, lýsti yfir neyðarástand í Frakklandi og þriggja daga þjóðarsorg, lokaði landamærunum tímabundið og setti á útgöngubann.[4][5] Mörgum opinberum stöðum og ferðamannastöðum var líka lokað.[4] Tafir urðu á flugi og lestaferðum til og frá landinu vegna herts öryggiseftirlits við landamærin.[6] Þjóðarleiðtogarar víða um heiminn fordæmdu árásirnar og lýstu yfir samstöðu sinni.[7]

Þann 14. nóvember lýsti Íslamska ríkið yfir ábyrgð á árásunum og sagði að skotmörkin hefðu verið „vandlega valin“.[8][9] Í yfirlýsingunni segir að árásirnar hafi verið viðbrögð við aðgerðum Frakka í Miðausturlöndum og vanvirðingu þeirra við Múhameð.[9] Árásirnar voru þær mannskæðustu í París frá seinni heimsstyrjöldinni og þær mannskæðustu í Evrópu frá sprengjuárásunum í Madrid 2004.[8] Árásirnar komu í kjölfar skotárásarinnar á Charlie Hebdo í janúar 2015.

Árásir

[breyta | breyta frumkóða]
Bataclan-leikhúsið árið 2015

Sjö hryðjuverkamenn gerðu sex árásir næstum samtímis. Fimm árásanna áttu sér stað í miðborg Parísar, á vinsælum skemmtistöðum. Sjötta árásin var við íþróttavöll í norðurhluta borgarinnar.[5]

Þrjár sjálfsmorðssprengjur sprungu við íþróttavöllinn Stade de France kl. 21:25 að frönskum staðartíma, þar sem vináttuleikur fótboltalandsliða Frakklands og Þýskalands fór fram.[5] Meðal áhorfendanna var forseti Frakklands François Hollande.[5] Hann var fluttur á öruggan stað eftir aðra sprengjuna sprakk.[5] Leikurinn hélt áfram, þó að sprengingarnar hefðu heyrst vel í vellinum.[5] Einungis ódæðismennirnir þrír dóu í þessari árás.[5]

Skömmu eftir atburðina í Stade de France, kl. 21:25 að staðartíma, var skotið á gesti á veitingastað og kaffihúsi í tíunda hverfi borgarinnar.[5] Tilræðismaður með hríðskotabyssu hóf skothríð á kaffihúsinu Le Carillon og fór svo yfir götuna og byrjaði að skjóta á fólk á veitingastaðnum Le Petit Cambodge.[5] Tólf manns létu lífið í þessum árásum.[5] Nokkrum mínútum síðar, kl. 21:29, hófst önnur skotárás á veitingastaðnum La Casa Nostra, þar sem samkvæmt vitni dóu minnst fimm.[5] Tveir skotárásarmenn skutu á gesti á verönd veitingarstaðarins La Belle Equipe í ellefta hverfi Parísar kl. 21:38.[5] Minnst 19 manns létust eftir að þeir hóf skothríð og keyrðu svo burt.[5]

Mannskæðasta árásin var í Bataclan-leikhúsinu kl. 23:49, þar sem tónleikar með bandaríska hljómsveitinni Eagles of Death Metal fóru fram.[5] Um 1.500 manns voru á tónleikunum.[5] Samkvæmt vitni gengu fjórir menn inn í tónleikasalinn og hófu skothríð, einn þeirra frá svölunum yfir á salinn.[5] Að minnsta kosti 82 manns fórust.[5] Eftir skotárásina héldu mennirnir minnst hundrað manns í gíslingu.[5] Um leið og lögreglumenn réðust inn í húsið sprungu þrjár sjálfsmorðssprengjum sem árásarmennirnir höfðu fest við sig.[5]

Önnur sjálfsmorðssprengja sprakk í götunni Boulevard Voltaire skammt frá leikhúsinu.[5]

Ódæðismenn

[breyta | breyta frumkóða]

Ódæðismennirnir sem frömdu árásirnar unnu í þrem hópum, að sögn Francois Molins ríkisrannsóknara Frakklands. Hann sagði að rannsókninni yrði beint að því finna út hvaðan mennirnir væru og hvernig þeir fjármögnuðu hryðjuverkin.[2]

Einn árásarmannanna var Omar Ismaïl Mostefai.[10] Hann var franskur ríkisborgari af alsírskum uppruna frá úthverfinu Courcouronnes í París.[10] Hann var á þrítugsaldri.[2] Fyrir árásirnar var vitað að hann hafði verið öfgasinnaður, en hann hafði aldrei verið tengdur við hryðjuverkastarfsemi.[2][10] Hann var skotinn í aðgerðum lögreglunnar í Bataclan-leikhúsi ásamt sjö öðrum árásarmönnum, sem voru allir búnir sprengjubeltum um miðjuna. Kennsl voru borin á Omar með fingrafari sem fannst í leikhúsinu.[10] Sex ættingjar Omars, þar á meðal bróðir, faðir og mágkona hans,[11] voru handtekin þann 14. nóvember og leitað á heimilum þeirra[10] eftir að bróðirinn hafði samband við lögregluna.[2][10] Bróðirinn sagðist halda að Omar hefði verið á leiðinni til Alsír með fjöl­skyld­unni sinni.

Þrír menn sem eru taldir tengjast árásunum voru handteknir á landamærunum við Belgíu 14. nóvember. Húsleitir voru framkvæmdar í Brussel í tengslum við rannsókn um þessa menn.[12]

Abdelhamid Abaaoud, belgi af marokkóskum uppruna er talinn hafa verið höfuðpaurinn að baki ódæðinu. [13]. Hann lést í áhlaupi franskra her- og lögreglumanna á íbúð í Saint-Denis árla morguns 18. nóvember. [14]

Fórnarlömb

[breyta | breyta frumkóða]
Þjóðerni Fjöldi
Fáni Frakklands Frakkland 102
Fáni Alsír Alsír 3
Fáni Belgíu Belgía 3
Fáni Síle Chile 3
Fáni Rúmeníu Rúmenía 2
Fáni Þýskalands Þýskaland 2
Fáni Egyptalands Egyptaland 2
Fáni Túnis Túnis 2
Fáni Mexíkós Mexíkó 2
Fáni Portúgals Portúgal 2
Fáni Senegal Senegal 2
Fáni Bandaríkjana Bandaríkin 1
Fáni Bretlands Bretland 1
Fáni Ítalíu Ítalía 1
Fáni Spánar Spánn 1
Fáni Svíþjóðar Svíþjóð 1
Fáni Rússlands Rússland 1
Fáni Marokkó Marokkó 1
Fáni Tyrklands Tyrkland 1
Fáni Venesúela Venezuela 1
Samtals 130[15]

Viðbrögð

[breyta | breyta frumkóða]

Yfirlýsingar franskra stjórnvalda

[breyta | breyta frumkóða]
François Hollande var á íþróttavellinum Stade de France meðan á árásunum stóð.

Forseti Frakklands François Hollande sagði Íslamska ríkið bera ábyrgð á árásunum, nokkrum klukkustundum fyrir yfirlýsingin þeirra kom út.[16] Hann kallaði árásirnar „huglausar“ og „stríðsaðgerð“, og túlkaði þær sem stríðsyfirlýsingu frá Íslamska ríkinu.[16] Hann lofaði áframhaldandi þátttöku Frakka í aðgerðum gegnum Íslamska ríkinu.[4]

Forsætisráðherra Frakklands Manuel Valls sagði Frakkland „í stríði við Íslamska ríkið“ í Evrópu, Írak og Sýrlandi. Hann sagði að aðgerðum yrði beitt að þeim sem stóðu á bak við árásirnar og sagði að Frakkar myndu „vinna þetta stríð“. Einnig sagði hann að loftárásum gegn Íslamska ríkinu yrði haldið áfram.[17]

Viðbrögð alþjóðlegra leiðtoga

[breyta | breyta frumkóða]

Þjóðarleiðtogarar margra landa lýsti yfir samstöðu sinni og fordæmdu árásirnar, meðal annars forseti Bandaríkjanna Barack Obama, sem sagði: „Við mun­um kosta öllu til þess að vinna með frönsku þjóðinni og öll­um þjóðum um heim all­an að því að þess­ir hryðju­verka­menn fái mak­leg mála­gjöld og ráðast gegn hverju þeim hryðju­verka­sam­tök­um sem ráðast á fólkið okk­ar.“[18] Forsætisráðherrar Bretlands, Spánar og Indlands voru meðal þeirra fyrstu til að tjá fordæmingu sína.[18] Einnig fordæmdu þýski kanslarinn Angela Merkel, forseti Írans Hass­an Rou­hani árásirnar, forseti Kína Xi Jinping og stjörnvöld í Pakistan, Sádi Arabíu og á Filippseyjum árásirnar.[18] Forseti Tyrklands Recep Tayyip Erdoğan, forsætisráðherra Ísraels Benjamin Netanyahu og forseti Rússlands Vladímír Pútín og utanríkisráðherra Rússlands Dímítrí Medvedev tjáðu samstöðu sína.[18] Utanríkisráðherrar Hollands Bert Koenders og Ástralíu Ju­lie Bis­hop sendu líka samúðarkveðjur frá sér.[18]

Gunnar Bragi Sveinsson utanríkisráðherra Íslands sagði að hug­ur­inn væri hjá frönsku þjóðinni á kvöldinu þegar árásirnar áttu sér stað.[19] Dagur B. Eggertsson borgarstjóri Reykjavíkur sagði: „Hugur okkar allra er hjá frönsku þjóðinni, íbúum Parísarborgar, fórnarlömbum árásarinnar, ættingjum þeirra og vinum.“[20]

Konrad Szym­anski, verðandi Evrópuráðherra Póllands, lýsti yfir því að pólska ríkið ætlaði ekki að taka við flóttamönnum í kjölfar árásanna.[21] Yfirlýsingin var víða mótmælt í landinu.[21] Jean-Claude Juncker, forseti framkvæmdastjórnar Evrópusambandsins, sagði að væri ekki þörf til að breyta stefnu Evrópusambandsins um flóttamannavandann í ljósi árásanna.[22]

Samfélagsmiðlar og almenn viðbrögð

[breyta | breyta frumkóða]

Á tímunum eftir árásirnar notuðu margir kassamerkið #PorteOuverte („#OpnarDyr“) á Twitter til að bjóða þolendum árásanna skýli. Friðartákn með Eiffel-turninum teiknað af franska grafíska hönnuðinum Jean Jullien (sjá myndina til hægri) dreifðist víða um ýmsa samfélagsmiðla með kassamerkjunum #PrayForParis, #PeaceForParis og #JeSuisParis.

Í kjölfar árásanna klæddust mörg kennileiti og opinberar byggingar litum franska fánans: rauðum, hvítum og blám. Meðal upplýstu kennileitana eru tónlistarhúsið Harpa, flugstöð Leifs Eiríkssonar, ráðhúsið og óperuhúsið í Sydney, KL-turninn í Kúala Lúmpúr, Oriental Pe­arl TV Tower í Sjanghæ, The High Roller í Las Vegas, Taipei 101 í Taípei og One World Trade Center í New York.[23]

Eftirmálar

[breyta | breyta frumkóða]

Franskar og rússneskar herþotur gerðu árásir á stöðvar Íslamska ríkisins í borginni Raqqa, Sýrlandi. Tugir vígamanna féllu. [24]

Snemma morguns 18. nóvember var gert áhlaup á íbúð í Saint-Denis. Minnst tveir grunaðir hryðjuverkamenn létust í árás hers og lögreglu á íbúðina. Til skotbardaga kom og umsátursástand myndaðist. Karlmaður var skotinn til bana (sem síðar var staðfest að væri Abdelhamid Abaaoud, talinn höfuðpaur hryðjuverkanna), en svo virtist að kona íklædd sprengjuvesti hafi sprengt sig sjálfa. Síðar kom í ljós að þriðji maðurinn hefði látið lífið í árásinni.[25] og dregið var til baka að konan hefði sprengt sig heldur umræddur maður.[26] Þrír lögreglumenn særðust og lögregluhundur lést. Fimm voru handteknir, þrír þeirra voru í íbúðinni með konunni. [27]

Hæsta viðbúnaðarstig var á götum Brussel eftir árásina og hermenn á fjölförnum stöðum. Skólar og neðanjarðarlestir lokuðu. 16 voru handteknir í viðamiklum lögregluaðgerðum í belgísku borgunum Brussel, Charleroi og Liege. Leitað var að Saleh Abdeslam sem fullvíst er að hafi tekið þátt í árásunum. [28] Hann fannst 18. mars í Brussel eftir lögregluáhlaup og skotbardaga og særðist á fæti[29].

Heimildir

[breyta | breyta frumkóða]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Helstu staðreynd­ir um árás­irn­ar“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Rannsókn á hryðjuverkunum á frumstigi“, RÚV, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  3. ↑ „Átta hryðjuverkamenn létu lífið“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 „„Stríðsyf­ir­lýs­ing frá Ríki íslams““, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 „Árásirnar í París - tímalína“, RÚV, 14. nóvember 2015, skoðað þann 15. nóvember 2015.
  6. ↑ „Taf­ir á flugi Icelanda­ir frá Par­ís“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  7. ↑ „Árás­irn­ar for­dæmd­ar um all­an heim“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  8. ↑ 8,0 8,1 „Ríki íslam lýs­ir yfir ábyrgð“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  9. ↑ 9,0 9,1 „Íslamska ríkið lýsir yfir ábyrgð á árásunum í París“, Kjarninn, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 „Bróðir árás­ar­manns: „Það er brjálað, klikkað.““, mbl.is, 15. nóvember 2015, skoðað þann 15. nóvember 2015.
  11. ↑ „Sex handteknir í Frakklandi“, RÚV, 15. nóvember 2015, skoðað þann 15. nóvember 2015.
  12. ↑ „Faðir og bróðir árásarmanns handteknir“, RÚV, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  13. ↑ Frakkar gjalda fortíðar sinnar Skoðað 18. nóvember.
  14. ↑ Paris attacks: 'Ringleader' Abdelhamid Abaaoud killed in raidSkoðað 18. nóvember.
  15. ↑ „Plus d'une dizaine de victimes étrangères“, Le Figaro, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  16. ↑ 16,0 16,1 „Hollande segir Íslamska ríkið ábyrgt fyrir árásunum“, Kjarninn, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  17. ↑ „Segir Frakka í stríði við Íslamska ríkið“, RÚV, 15. nóvember 2015, skoðað þann 15. nóvember 2015.
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 „Árás­irn­ar for­dæmd­ar um all­an heim“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  19. ↑ „Hug­ur­inn hjá frönsku þjóðinni“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  20. ↑ „Vottar frönsku þjóðinni samúð borgarbúa“, RÚV, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  21. ↑ 21,0 21,1 „Neita að taka við flótta­mönn­um“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 15. nóvember 2015.
  22. ↑ „Segir ekki þörf á stefnubreytingu“, RÚV, 15. nóvember 2015, skoðað þann 15. nóvember 2015.
  23. ↑ „Harpa og Leifs­stöð í fána­lit­um Frakk­lands“, mbl.is, 14. nóvember 2015, skoðað þann 14. nóvember 2015.
  24. ↑ http://www.ruv.is/frett/tugir-fallid-i-arasum-frakka-og-russa
  25. ↑ Paris attacks: Third body found in flat raided by police, Skoðað 20 nóvember 2015.
  26. ↑ Paris attacks: Woman 'was not suicide bomber' in raid, Skoðað 20. nóvember 2015.
  27. ↑ http://www.ruv.is/frett/minnst-tveir-fellu-i-aras-logreglu-i-paris
  28. ↑ 16 handteknir í Belgíu Skoðað 23. nóvember 2015.
  29. ↑ Abdeslam handtekinn í Brussel Rúv. Skoðað 18. mars, 2016.
  Þessi Frakklandsgrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.
Sótt frá „https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Hryðjuverkaárásirnar_í_París_nóvember_2015&oldid=1875075“