Wikipedia:Grein mánaðarins/07, 2023

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Andrea Ghez er bandarískur stjarnfræðingur og prófessor við eðlisfræði- og stjörnufræðideild Kaliforníuháskóla í Los Angeles (UCLA). Árið 2020 hlaut Ghez Nóbelsverðlaunin í eðlisfræði. Hún deildi helmingi verðlaunanna með Reinhard Genzel fyrir rannsóknir þeirra á svartholinu í miðju vetrarbrautarinnar. Roger Penrose hlaut hinn helming verðlaunanna. Ghez er fjórða konan sem hefur unnið til Nóbelsverðlauna í eðlisfræði.

Með því að ljósmynda miðju vetrarbrautarinnar með innrauðum bylgjulengdum hefur Ghez og samstarfsmönnum hennar tekist að gægjast í gegnum þykkt ryklag sem hleypir ljósi ekki í gegn og þannig framleiða myndir af miðju Mjólkurslæðunnar. Þökk sé 10 metra ljósopi W. M. Keck-sjónaukanna og notkun á aðlögunarhæfu ljóstæknilegu kerfi til að laga niðurstöðurnar að ólgu í andrúmsloftinu eru myndirnar í afar hárri rúmupplausn og hafa gert það mögulegt að fylgjast með sporbrautum stjarnanna í kringum svartholið, sem einnig er kallað Sagittarius A* eða Sgr A*.